Мариин сарайы (Киев)

Мариин сарайы
	Мариин сарайы
	укр. Маріїнський палац
Жалпы мәлімет
Сәулет стилі	барокко
Орналасқан қала	Киев
Мемлекет	Украина
Құрылысы басталды	1744
Құрылысы аяқталды	1752
Техникалық сипаттамасы
Қабаттар саны	2
Дизайны мен құрылымы
Тапсырыс беруші	Елизавета Петровна
Сәулетшісі	Бартоломео Растрелли, И.Мичурин, М.Васильев,. Неёлов, Ф.Нилов, М.Сальников және т.б
Картада орналасуы
	Мариин сарайы

Координаттар: 50°26′54″ с. е. 30°32′15″ ш. б. / 50.44833° с. е. 30.53750° ш. б. / 50.44833; 30.53750 ^(G) ^(O) ^(Я)

Мариин сарайы (укр. Маріїнський палац) — Киевтегі Днепрдің оң жағалауындағы екі қабатты тарихи ғимарат. Бір кездері мұнда императорлардың өздері өмір сүрген, ал қазір бұл Украина президентінің салтанатты резиденциясы. Мариин саябағында орналасқан.^[1]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мариин сарайы императрица Елизавета Петровнаның бұйрығымен 1744 жылы құрылған. Барокко стильіндегі жобасын сәулетшісі Бартоломео Растрелли жасаған. Мәскеулік Иван Мичуриннің, сондай-ақ басқа сәулетшілер тобының жетекшілігімен сарай 1752 жылы тұрғызылды.^[2] Киев Мариин сарайының тарихы XVIII ғасырдың ортасында, 1744 жылы басталды. Осы уақытта патша бағында сарай ғимаратының құрылысы басталды. Днепрдің оң жағалауындағы бекініс ұзақ уақыт бойы патша сарайы деп аталды. Бекініс құрылысының бастамашысы Елизавета Петровна болды. Сарайға алғашқы келген корольдік адам 1787 жылы Екатерина II болды. XVIII ғасырдың аяғы мен XIX ғасырдың басында Мариин сарайы Киев губернаторының резиденциясы болды.

Бүгінгі күнге дейін бұл құрылым өзінің бастапқы түрінде сақталмаған. Мұның себебі - XIX ғасырда болған өрттер салдары. Осы оқиғадан кейін сарай жарты ғасырдан кейін, 1870 жылы, Александр II-нің бұйрығымен қалпына келтірілді.

Қазан төңкерісіне дейін сарай патша әулетінің резиденциясы болған. Украинаға сапары кезінде императрица Екатерина II өзінің жанындағы адамдарымен осында қалды. Сарайда әскери губернатор, қолбасшы Михаил Кутузов пен 1812 жылғы француз-орыс соғысының батыры Николай Раевский де тұрған.^[3]

ХХ ғасырдың 20-жылдарында сарай ғимараты ауылшаруашылық мектебіне тиесілі болды. Кейінірек мұнда мұражай ашылды.

Ұлы Отан соғысынан кейін, 1940 жылдардың аяғында Мариин сарайының қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді. Қалпына келтіру 80-ші жылдары да жүргізілді. Ғимараттың соңғы жөндеуі 2007 жылдан 2018 жылға дейін созылды.^[4]

Сыртқы келбеті[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мариин сарай кешені қатаң симметриялы салынған. Негізгі 2 қабатты ғимарат пен бір қабатты қосалқы құрылыстар кең ауланы құрайды. Ашық орналасқан, әсем безендірілген қасбеттер, орыс барокко стиліне тән ақ, көгілдір және ашық сары түстер - мұның бәрі ғимаратқа салтанатты әсем көрініс береді.^[5]

Патша сарайы XVIII ғасырда сол кездегі сарай-саябақ өнерінің ережелеріне сәйкес жобаланған. Екі қабатты ғимарат П-тәрізді. Ұзындығы 65,3 метр болатын негізгі қасбет көгілдір фонда ақ түсті элементтермен барокко стилінде салынған. Оның бүйірлерінде бір қабатты шаруашылық құрылыстары бар. Салтанатты резиденцияның сырты барельефтермен және мүсіндермен безендірілген.

Сарай кешені 1874 жылы императрица Марияның арқасында құрылған Мариинск саябағының бұралмалы жолдарымен үйлесімін тапқан. Ғимараттың қарама-қарсы жағында 1743 жылы негізі қаланып, абаттандырылған Патша бағы орналасқан. Оның аумағында оранжереялар мен жылыжайлар бар. Перпендикуляр қиылысатын түзу жолдар Днепрге апарады. Патша бағы жобасының авторлары шеберлер Й. Гофмейстер және Д.Фок.^[6]

Ішкі келбеті[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мариин сарайы жұмысына Александр II жеке өзі шақырған итальяндық суретші Камилло Аллиауди залдардың кескіндемесінде жұмыс істеді. Каминдердің үстіндегі медальондар - сарайда бүгінгі күнге дейін сақталған жалғыз өнер туындысы. Сонымен қатар, сарай бірегей паркет еденімен ерекшеленеді. Қазір ресми қабылдаулар мен марапаттаулар өтіп жатқан Ақ залда едендер 11 бағалы ағаш түрінен шебер орындалған ою-өрнекпен төселген. Бұл туынды Шевченко атындағы марапатқа ие болды.

Залдың өзі ақ және алтын реңктермен безендірілген жарқыраған ақ қабырғалардағы сылақпен алтын жалатылған әшекейлер, аркалар мен бағаналар, биік терезелердегі ауыр перделер, хрусталь люстра және қабырғалардағы ондаған кішкентай шамдармен ерекшеленеді. Әр бөлменің интерьер дизайны бір-бірінен ерекшеленеді. Ақ залдың жанында жасыл қонақ бөлмесі мен банкет залы орналасқан. Басқа бөлмелер күрделі түстермен безендірілген. Соңғы қалпына келтіру кезінде сарайда 83 бөлме қалпына келтірілді, оның ішінде екінші қабаттағы 30-ға жуық сәнді палаталар Киевке келген «жоғары лауазымды» адамдарға арналған. Кездесу бөлмесі ақ және алтын түсті декормен безендірілген. Бүкіл бөлме пішіндер мен сызықтардың дұрыстығымен римдік мотивтерге ұқсас.^[7]