Мария-Луиза фон Мотесицки
| Мария-Луиза фон Мотесицки | |
| ағылш. Marie-Louise von Motesiczky | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Вена, Аустрия-Венгрия |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері |
Лондон, Ұлыбритания |
| Азаматтығы |
|
| Жанры |
Тұрмыстық жанр, Қала пейзажы, Натюрморт, Пейзаж, Портрет |
| Мектебі |
«Штедельшуле» бейнелеу өнері жоғары мектебі |
| Өнер ағымы |
Экспрессионистік |
| Сайты | |
.svg){kind=small}
Мария-Луиза фон Мотесицки (ағылш. Marie-Louise von Motesiczky; 24 қазан, 1906, Вена, Аустрия - 10 маусым, 1996, Лондон, Ұлыбритания) — британдық суретші, портрет суретшісі, Аустриядан шыққан пейзаж суретшісі[1].
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мария-Луиза фон Мотесицки 1906 жылы Венада ақсүйектер отбасында дүниеге келген[2].
Оның анасы Генриетта фон Либен Габсбургтер әулетіндегі бай және білімді еврей банкирлерінің отбасынан шыққан. Фон Либенстің үлкен картиналар жинағы болған, олардың кейбіреулерін олар Вена өнер тарихы мұражайына сыйға тартқан[2].
Оның әкесі Эдмунд фон Мотесицки әуесқой виолончельист және аң аулаушы болған. Ол қайтыс болғаннан кейін Генриетта балаларын алып Хинтербрюльдегі ата-анасының үйіне көшті (Мария-Луиза ол кезде 3 жаста еді)[2].
Мария-Луизаның 1904 жылы туған Карл есімді үлкен ағасы болды. Ол әкесі сияқты әуесқой виолончельист болды[3].
Мария-Луиза фон Мотесицки бала кезінен сурет салуға құмар болған және ол үшін 13 жасында мектепті тастап кетті, оның айтуынша, бұл үлкен қателік болған. Мария-Луиза Венадағы көркемсурет мектебінде кескіндемені оқыды[3].
1920 жылы Мария-Луиза фон Мотесицки неміс суретшісі Макс Бекманмен танысты, ол оған адам ретінде де, суретші ретінде де күшті және мәңгілік әсер қалдырған[3]. Бұл кездесу Мария-Луиза өміріндегі бетбұрыс болды. Макс Бекман Мария-Луизаның өмірінің соңына дейін досы әрі кеңесшісі болды[2].
Мария-Луиза фон Мотесицки анасымен бірге Еуропаны көп аралады. Саяхат кезінде Гаагада, Франкфуртте, Берлинде және Парижде өнер сабақтарына қатысты. Францияда ол Монпарнастағы жеке кескіндеме академиясында оқыды[3].
Лондонда Мария-Луиза чех текті аустриялық суретші және жазушы Оскар Кокошкамен танысты (1886 ж. 1 наурыз – 1980 ж. 22 ақпан)[1]. Ол олардың отбасының досы болды[2].
1938 жылы Мария-Луиза анасымен бірге Аустрияны Германия құрамына кіргізгеннен кейін Аустриядан кетті[4]. Оның ағасы барон Карл фон Мотесицки Аустриядан кетуден бас тартып, Хинтербрюльде тұруға қалды[3]. Ол аустриялық қарсылық қозғалысының белсенді қатысушысы болды, еврейлердің елден қашуына көмектесті. 1942 жылы барон Карл фон Мотесицки айыпталып тұтқындалды, Освенцим қаласында түрмеге жабылды және 1943 жылы өлтірілді[2].
1938 жылы Мария-Луиза фон Мотесицки және оның анасы Аустриядан Голландияға кетті. 1939 жылы Гаагада оның алғашқы сурет көрмесі ашылды.
1939 жылы Мария-Луиза анасымен бірге Англияға көшті. Лондонда аз уақыт болғаннан кейін олар Амершамға көшті. Мұнда ол оның жақын досы әрі серігі болып кеткен Элиас Канеттимен танысты. 1943 жылы Мария-Луиза фон Мотесицки Халықаралық суретшілер қауымдастығына кіріп, көрмелерге қатыса бастады. 1944 жылы Лондонда, Чехословакия институтында оның бірінші жеке көрмесі өтті. Оскар Кокошка да осы көрмеде болды[3].
1948 жылы Мария-Луиза фон Мотесицки британдық азаматшаға айналды[1].
1952-1960 жылдар аралығында суретшінің Гаага, Амстердам, Мюнхен және Лондон қалаларында 4 жеке көрмесі өтті[2].
1960 жылдардың басында Мария-Луиза Честерфорд-Гарденс көшесінен үй сатып алып, анасымен бірге сонда тұрды. Мария Луиза анасының бірнеше портретін салған. Генриетта фон Мотесицки 1978 жылы 96 жасында өмірден өтті[2]. Анасы қайтыс болғаннан кейін Мария-Луиза фон Мотесицки жалғыз өмір сүрді[1].
1966 жылы Вена Сецессиясы Вена, Линц, Бремен және Мюнхенде суретшінің жеке көрмесін ұйымдастырды. Бұл суретшінің талантын өз елінің алғаш рет мойындауы болды[1].
Ұлыбританияда суретшінің 20 ғасырдағы аустриялық кескіндеменің маңызды тұлғаларының бірі ретінде танылуы 1985 жылы Лондондағы жеке көрмеде орын алды. Сыншылар мен баспасөз Мария-Луиза фон Мотесицкиді көрнекті аустриялық суретші ретінде атады. 1994 жылы Венада сурет көрмесі өтті[1][2].
Мария-Луиза фон Мотесицки 1996 жылы 10 маусымда қайтыс болды. Ол Венадағы Доблинг зиратындағы отбасылық қабірге жерленді[2][3].
Мария-Луиза фон Мотесицкидің 100 жылдығында арналып Тейт Ливерпульде, Франкфурттағы Хирш мұражайында, Вена мұражайында, Саутгемптон қалалық өнер галереясына көшпелі көрме өтті және Аустрияның хабар тарату корпорациясы ауқымды телебағдарлама жасады.
2009 жылы Вена қаласындағы — Флоридсдорф (21-ші аудан) оның есімімен аталды[5].
Шығармашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мария-Луиза фон Мотесицкидің туындыларына портреттер, автопортреттер, натюрморттар, пейзаждар және аллегориялық картиналар жатады. Суретші көптеген қиял-ғажайып және ертегі картиналарын салған, оларда бұлыңғыр қиялдар мен шындық арасында оның өз тағдыры бейнеленген. Мария-Луиза фон Мотесицки өз туындыларында адам мінезіне ерекше мән берген. Ол сол кездегі өзекті тарихи және діни тақырыптарды өмір драмасымен алмастыра білген.
1926 жылы Парижде ол «Париж жұмысшысы» картинасын және тарақпен автопортретін салған.
Мария-Луиза 1933 жылы Хаген қаласында өз жұмысын көпшілікке көрсетті, ал 1939 жылы Мотесицки Амстердамда өзінің алғашқы жеке көрмесін өткізген.
Ол 1940 жылдың аяғындағы картиналарда ағасы Карлдың бейнесін бейнеледі: оның дос қызымен портретін және алмамен аллегориялық натюрморт салды.
Суретшінің шығармашылығында автопортреттер ерекше орын алады. Оның алғашқы және соңғы автопортреттерінің арасындағы уақыт аралығы 67 жыл. Алғашқы автопортрет 1926 жылы салынған: 20 жасар Мария-Луиза отырған күйде, көрерменге тіке қарайтын. өзіне сенімді жас қыз бейнеленген. Фигураға және биіктікке баса назар аударылған. Ұзартылған пішіндер экспрессионистік мәнерді көрсетеді. Соңғы автопортрет 1993 жылы салынған: сәнді және талғампаз киім, маңдайды ашатын қалпақ, үлкен қара көздер, ашық жарқын түр. Бұл автопортрет бірінші портретті еске түсіреді.
Фон Мотесицки қарттық пен өлімнің басталуын бейнелейтін картиналарында өзінің анасының бейнесін бейнелейді. «Түннен күндізге» картинасында суретші анасын сол жағында жатқан тақыр басты кемпір ретінде бейнелейді, бірақ оның көзқарасында керемет қадір-қасиет бар. Анасының портреттерін өнертанушылар кәрілік пен шарасыздықты бейнелейтін ең жарқын, шыншыл картиналардың бірі деп санайды.
Автопортреттер мен анасының портреттері суретшінің ең жақсы әрі танымал туындыларының бірі болды.
Мария-Луиза фон Мотесицкиге өз суреттерін сатудың қажеті болмаған, сондықтан олардың көпшілігі оның өз қолында сақталған, содан кейін Мари-Луиза фон Мотесицки қайырымдылық қорына берілді.
Оның туындыларының көпшілігі Ұлыбритания, Ирландия, Аустрия, Германия, Голландия және АҚШ-тың қоғамдық мұражайларында сақталған.
Көрмелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- 1939 жыл — Гаага[6]
- 1944 жыл— Лондон (Чехословакия институты)[7]
- 1952 жыл — Гаага[7], Амстердам[7]
- 1954 жыл — Мюнхен (Мемлекеттік өнер галереясы)[7]
- 1960-шы жылдары — Лондон (Бейнелеу өнері галереясы)[7]
- 1966 жыл — Вена, Линц, Бремен, Мюнхен[7]
- 1985 жыл — Лондон (Гете Институты)[7][8]
- 1994 жыл — Вена (Бельведер галереясы)[6][7][8]
- 2006 жыл — Ливерпуль[8]
- 2007 жыл — Франкфурт, Вена, Пассау, Саутгемптон[8]
- 2010 жыл — Вена, Нью-Йорк[8]
- 2011 жыл — Вена[8]
- 2012 жыл — Лондон, Базель[8]
- 2013 жыл — Нью-Йорк[8]
- 2014 жыл — Нью-Йорк[8]
- 2015 жыл — Вена, Брегенц[8]
- 2016 жыл — Линц[8]
- 2017 жыл — Вена, Лондон[8]
- 2018 жыл — Вена, Роттердам, Лондон, Брюссель, Вена, Лондон[8]
- 2019 жыл — Лондон, Вена[8]
- 2020 жыл — Лондон[8]
Суретшінің әйгілі картиналары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Still-Life with yellow roses
- Bowl of pansies
- Portrait of smiling lady
- Indian mother with child
- Still-Life pink roses and brushes)
- Head of girl
- Head of smiling woman
- Edge of a wood
- Mixed flowers in vase cutlery
- Still-Life yellow roses in white bowl
- Lo and Lilly
- Portrait of a young girl in a blue dress
- Orchid and figure
- Two cyclamen in a vase
- Koala
- France, Soldier by Sea
- Haystacks Kornfeld
- Woman in profile
- Waiting at the airport
- Blonde woman
- Still-Life red rose
- Beach and rocks[9]
- Барон Филиппа де Ротшильда портреті (1986, Фицуильям мұражайы).
- Париж жұмысшысы (1926 ж.)
- Элиаса Канетти портреті (1993, Ұлттық портреттер галереясы)[1]
- Three Heads
- The Old Song
- From Night into Day[2]
- Арбуз (1954 ж.)[10]
Әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- M.-L. von Motesiczky, Ausstellungskatalog, Wien 1994
- СS. Plakholm-Forsthuber, Künstlerinnen in Österreich 1897—1938, 1994
- K. Schröder, Neue Sachlichkeit, Österreich 1918-38, Ausstellungskatalog, Wien 1995
- Jeremy Adler, Birgit Sander (Hrsg.): Marie-Louise von Motesiczky (1906—1996). Prestel, München 2006
- Elias Canetti, Marie-Louise von Motesiczky: Liebhaber ohne Adresse — Briefwechsel 1942—1992 (herausgegeben von Ines Schlenker und Kristian Wachinger), Hanser, München 2011
- Evi Fuks u. a. (Hrsg.): Die Lieben. 150 Jahre Geschichte einer Wiener Familie. Böhlau-Verlag, Wien 2005
- Jill Lloyd: The Undiscovered Expressionist. A Life of Marie-Louise Von Motesiczky. Yale University Press, New Haven, Conn. 2006
- Eva Michel: Marie-Louise von Motesiczky (1906—1996). Eine österreichische Schülerin von Max Beckmann. Universität Wien 2003
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b c d e f g https://www.independent.co.uk/news/people/obituary-marielouise-von-motesiczky-1337146.html
- ↑ a b c d e f g h i j k https://www.liveinternet.ru/users/2010239/post136700216/
- ↑ a b c d e f g https://www.motesiczky.org/biography/
- ↑ https://www.motesiczky.org/
- ↑ https://www.geschichtewiki.wien.gv.at/Motesiczkyweg?uselayout=mobile#tab=Objektdaten
- ↑ a b Obituary: Marie-Louise von Motesiczky | The Independent | The Independent. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 қыркүйек 2015.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 10 мамыр 2023.
- ↑ a b c d e f g h КОЛЛЕКЦИЯ АВТОПОРТРЕТОВ (ЧАСТЬ 71 — МАРИЯ-ЛУИЗА ФОН МОТЕСИЦКИ. НЕИЗВЕСТНАЯ ЭКСПРЕССИОНИСТКА АВСТРИИ или 70 ЛЕТ ТВОРЧЕСТВА.). Обсуждение на LiveInternet — Российский Сервис Онлайн-Дневников. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 мамыр 2023.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 10 мамыр 2023.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o | Marie-Louise von Motesiczky Charitable Trust
- ↑ https://www.motesiczky.org/works/paintings-owned-by-the-trust/
- ↑ https://yavarda.ru/pic_62895.html