Махамбет Өтемісұлы кесенесі

Махамбет Өтемісұлы кесенесі — XIX ғасырдағы қазақтың ұлы ақыны, көтеріліс рухтандырушысы Махамбет Өтемісұлының жерленген жері.

Кесене авторы — Көпбол Демесінов. Кесененің салыну уақыты 1995 жыл 30 қыркүйек.

Сипаттама[өңдеу | қайнарын өңдеу]

19 ғасырдағы қазақтың ұлы ақыны, еркін ойлы мен көтеріліс рухтандырушысы Махамбет Өтемісұлының жерленген жері Атырау облысының Индер ауданы, Индербор кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 40 шақырымдағы жерде орналасқан. Ақынның қабірі мәдениет ескерткіші болып табылады және 1846 жылымен даталанады, ең басында бұл жерде қабір үстіндегі шомбал құлпытасымен жабылып тұрған сегіз қырлы тас табыты болды, 1995 жылы бұл жерді толығымен қайта салып, ақынның қабірі үстінде ақ тастан салынған әдемі мазар тұрғызылған. Осы кезден бастап ақын қабірі тек киелі жер ғана болмай, сонымен қатар сәулет ескерткіші болып табылады.

Ең алғаш рет ұлы ақын Махамбет Өтемісұлының жерленген жерін XX ғ. 50-ші жылдары Гурьев ақыны Берхаир Аманшин зерттеді. 1980 жылы Махамбет Өтемісұлының жерленген жерін Қазақ ССР Мәдениет Министрінің Орал экспедициясы зерттеді. 1995 жылы Махамбет Өтемісұлының есімін мәңгі есте сақтау үшін оның қабірі үстінде мазар салу қажет деген шешім қабылданған. Негіз ретінде көне шығыс сәулет стилімен салынатын жоба алынған. Сәулетті ғимарат шомбал күмбезбен аяқталатын және қондырма барельефтерімен безендірілген көпқырлы мұнара болып табылады. Құрылыстың өзі бетоннан жасалған, бірақ сыртқы және ішкі өрнегінде ақ ұлутас пайдалынған. Сыртқы шеңбердің диаметрі 7,6 м; ішкісінің 6,2 м. Құрылыс биіктігі – 6,4 м, күмбез биіктігі 1,8 м, күмбездің сыртқы диаметрі 5,2 м. Жалпы биіктігі 12,2 м. Кіреберістегі баспалдақ биіктігі 1 м, тығыздығы 0,5 м. Мазар кіреберісі алдында оюлы өрнекпен безендірілген классикалық арка қойылған. Жалпы айтқанда, бүкіл құрылыс айналадағы дала ұлы ақынның тірі дауысын ести алатын өтіп кеткен заманнан келгендей болып көрінеді.