Мұхаммед Карминаги

Мұхаммед Вафа ибн Мұхаммед Захир Карминаги (1685 жыл – 1769 жыл) — Бұхара тарихшысы. Вафа Қази атымен де танымал болған. Мұхаммед Карминаги классикалық парсы әдебиетімен танысып, араб тілін меңгерді, өлеңдер жазды. Бұхар хандығын Әбайдолла хан (1702 – 1711) билеген кезде кітапхана меңгерушісі (китабдар) қызметін атқарды.

Мұхаммед Карминаги бұл қызметті келесі билеуші Абул-Пайыз ханның (1711 – 1747) және Бұхарадағы жаңа орны Маңғыт әулетінің негізін қалаушы Мұхаммед Рахымның (1755 – 1759) кезінде де атқарған тәрізді. Мұхаммед Карминаги парсы тілінде “Тухфат-ал-хани” (“Хан сыйлығы”) атты еңбек жазды. Бұл шығарма “Тарих-и-Рахим хан” (“Рахым ханның тарихы”) деген атпен де белгілі болды. “Хан сыйлығында” автордың “Шухрат” деген жасырын атпен (тахаллус) берілген өлеңдері де кездеседі. Оның басқа шығармалар жазған-жазбағаны беймәлім. Мұхаммед Карминаги өз еңбегінде 1759 жылға, яғни Мұхаммад Рахым ханның қайтыс болған кезіне дейінгі оқиғаларды қамтыған.

“Тухфат ал-ханиге” байланысты материалдар Ташкент, Душанбе, Санкт-Петербург,

Қазан қалалары кітапханаларында сақталған. Мұхаммед Карминагидің еңбегі 18 ғасырдағы қазақтардың Бұхар хандығымен қарым-қатынастары, оның тарихы жөніндегі маңызды тарихи ескерткіш болып есептеледі. Онда қазақтардың Бұхар хандығындағы саяси тартыстарға қатысуы, маңғыттармен одақтастық қарым-қатынастары жөнінде бағалы деректер баяндалған.

Бұхара.

Сілтемелер

• Бұхара
• Мұхаммед Рахым
• Душанбе
• Санкт-Петербург
• Ташкент

Сыртқы сілтемелер

Мұхаммед Карминаги

Дереккөздер

1. Қазақ энциклопедиясы, 6 том.