Н.В. Гоголь атындағы Қарағанды облыстық әмбебап ғылыми кітапханасы
Н.В. Гоголь атындағы Қарағанды облыстық әмбебап ғылыми кітапханасы — Қарағанды облысының басты әмбебап кітапханасы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Н.В.Гоголь атындағы Қарағанды облыстық әмбебап ғылыми кітапханасының [1] қалыптасып жетілуі Қарағанды көмір бассейнімен, Қарағанды қаласының құрылысы және оның дамуымен тікелей байланысты.
1931 жылы 15 тамызда БК(б)П ОК «Көмір және кокс ресурстарын көбейту» туралы қаулысы шықты, онда
«... Қарағанды көмір бассейнінің географиялық жағдайы, көмірдің мол қоры, оның қолайлы жатысы Қарағанды көмір кен орнының базасында КСРО-да үшінші қуатты көмір базасын құруды тездетуді талап етеді»-делінген.
1931 жылы 18 қарашада КСРО халық шаруашылығы жоғарғы кеңесі Президиумының «Қарағанды бассейнін салу туралы» қаулысы шықты. Осы шешімдер Қарағанды көмір бассейні мен Қарағанды қаласының болашағын, оның дамып жетілуін анықтады.
Қарағанды облыстық Н.В.Гоголь атындағы әмбебап ғылыми кітапханасы[2] 1934 ж. қалалық кітапхананың негізінде ұйымдастырылып 1938 жылы облыстық статусқа ие болған. Кітапхананың қалыптасып жетілуі Қарағанды көмір бассейінімен, Қарағанды қаласының қалыптасып дамуымен тікелей байланысты. Облыстық әлеуметтік-экономикалық инфрақұрылымдық даму кітапхананың қалыптасып дамуына әсер етті. Қалалық кітапхана деңгейінен облыстық әмбебап ғылыми кітапхана деңгейіне көтерілді. Кітапхана өлкетану және мерзімді басылымдармен диссертациялар авторефераттар депозитарийі міндетін атқарады. Кітапхана алғаш ашылғанда қалалық білім беру бөлімінің меңгерушісі Байжанов екі бума кітапты Полина Петровнаға тапсырып, «Міне, біздің қалалық кітапхана, жұмысыңа табыс тілеймін»-деген екен. Полина Петровна қалалық партия комитетіне барып жүріп кітапханаға үш кішкене бөлмеден тұратын жеке үйге қол жеткізіпті. Ол Ескі қаладағы Костенко атындағы паркі орнындағы кеншілердің клубы болған.
Кітапхана директорлары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Облыстық білім беру бөлімінің қаржылық жоспарлау және бюджет секторының деректері бойынша 1935 ж. Қарағандыда бір ғана қалалық кітапхана болған. Оның штатында кітапхана меңгерушісі Кривцова Полина Петровна, екі кітапханашы – Александра Петровна Симонова (кейінде Республикаға еңбегі сіңген мұғалім), Лидия Александровна Шлыкова және екі үй сыпырушы болған (ОББ-нің 1935 ж. 1 қаңтарына есебі). Кітапханада көп кешікпей абонемент және оқу залы ашылған. Кітапхана қоры алғашқыда тек Мәскеуден келген көркем әдебиеттер, саяси және техникалық кітаптармен толыққан. Бір жыл өткенде қор 12 мың дана кітаптар мен журналдарды құрады.
Қарағанды Ұлы Отан соғысы майданынан алыста болғанына қарамастан соғыс лебі сезініп тұрды. Қарағанды көмір бассейнінің шахталары тоқтаусыз жұмыс жасап, майданға керекті көмір өндірді. Мыңдаған қарағандылықтар майдандағы армияға шақырылды. Қалада жаралы жауынгерлер үшін эвакогоспиталь ашылды. Кітапхана қызметкерлері оларға дауыстап оқу ұйымдастырып, әдеби шолулар жасады. Соғыс уақытына қарамастан кітапханада лекциялар ұйымдастырылып, конференциялар өткізілді, кітап көрмелері ұйымдастырылып, ұйымдасқан түрде радио тыңдау жүргізілген. Штатында 12 адамы бар кітапхана ұжымын соғыс кезінде қысқартылмады.
Жаңа замандағы кітапхана келбеті[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазіргі кітапханада 12 құрылымдық бөлімдер мен секторлар жұмыс істейді. Кітапханада қазақ тілін үйрену Ресурс орталығы, құқықтық ақпарат орталығы, Америкалық ақпараттық ресурс орталығы, Оқу орталығы, "Жыр- Жауһар" поэтикалық клубы, "Әдеби қонақжай", "Вива, Лингва!" ағылшын тілінде сөйлесу клубы т.б. бірлестіктер жұмыс істейді.
Кітап қоры мазмұны жағынан білімнің әр саласын қамтиды, 400 мың данадан астам, оның ішінде 50,0 дана мемлекеттік тілде, 15000 дана шет тілдерінде. Бұлар кітаптар, диссертациялық авторефераттар, мерзімді басылымдар, СД, пластинкалар, карталар мен ноталар т.б. Жыл сайын кітапханаға 7000-дай құжаттар түседі, олардың 50 % мемлекеттік тілдегі басылымдар құрайды.
1997 жылдан бастап кітапхана жұмысының барлық бағыттарына жаңа ақпараттық-технологияны қарқынды енгізуде: Ғалам тор арқылы Отандық және шет елдік ресурстарға қолжеткізу ұйымдастырылды, штрих код арқылы кітап беру және есеп жұмыстарын автоматтандыру енгізілуде, пайдаланушыларға виртуальді қызмет көрсетіледі. АБИС кітапханалық процестердің негізгі түрлерін - өңдеу, сақтау және деректерді электронды форматта беру мүмкіндіктерін туғызды. Кітапханадағы басты ақпараттық ресурстардың бірі электронды каталог. Онда кітапханаға түсетін құжаттардың барлық түрлері көрсетіледі.
Әдебиеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қарағандыдағы алғашқы кітапхана: тарих беттерінен. 1934-2009 [Мәтін] = Первая библиотека Караганды: страницы истории.1934-2009 : жинақ Қарағанды облыстық Н. В. Гоголь атындағы ғылыми әмбебап кітапханасының 75 жылдық тарихына арналған / Қарағанды облысының Мәдениет басқармасы, Қарағанды облыстық Н. В. Гоголь атындағы ғылыми әмбебап кітапханасы ; құраст. В. И. Пак. - Қарағанды : Гласир, 2009. - 247 б. : фот.
Аманжолова , Д. Б. Тарих беттерін аударсақ... [Мәтін] / Д. Б. Аманжолова // Кітапхана әлемі = Мир библиотеки : Қазақстан кітапханашыларының кәсіби журналы. - 2012. - № 4. - 8-9 б.
Аманжолова, Д. Кітапхана желісі - инновация игілігіне [Мәтін] / Д. Аманжолова // Орталық Қазақстан. - 2013. - 20 сәуір (№ 62/63). - 2 б.
Аманжолова, Д. Б. Шығармашылық пен жаңашылдық аймағы: Қарағанды облысының кітапханалық кеңістігі [Мәтін] / Д. Б. Аманжолова // Кітап патшалығы. - 2013. - № 1/2. - 41-43 б.
Телпекбаева, С. О. Виртуалды кітап көрмесі оқуды насихаттау ісіндегі жаңа мүмкіндік [Мәтін] / С. О. Телпекбаева // Кітапхана әлемі = Мир библиотеки. - 2012. - № 4. - 34-37 б.
Уатаева, Б. Жас кітапханашы - кемел келешегіміздің кепілі [Мәтін] / Б. Уатаева // Кітап патшалығы. - 2012. - № 3. - 18-23 б.