РНҚ секвенциясы

РНҚ секвенциясы (ағылш. RNA sequencing, RNA-seq) — транскриптомды зерттеудің жоғары сезімтал және дәл құралы болып табылатын РНҚ молекулаларының бастапқы құрылымын анықтау әдісі. Бұл мРНҚ тізбегін де, кодталмаған РНҚ тізбегін де білдіруі мүмкін. Қазіргі геномдық реттілік cDNA фрагменттерінің тікелей реттілігіне негізделген.

Транскриптомды экспрессиялық микрочиптерді талдаудың басқа кең ауқымды әдісінен айырмашылығы, РНҚ секвенциясы аллельге тән ген экспрессиясы, транскрипт сплайсинг нұсқалары, транскрипттен кейінгі және трансляциядан кейінгі РНҚ өңдеу, бір нуклеотидті полиморфизмдер, сондай-ақ химерикалық гендер туралы деректерді алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, РНҚ секвенциясы микрочиптердің салыстырмалы сандық деректерінен айырмашылығы үлгідегі әртүрлі транскрипттердің ұсынылуы туралы абсолютті сандық ақпаратты алуға мүмкіндік береді.

Бір жасушалы РНҚ секвенирлеуінің дамуымен қатар РНҚ секвенирлеу технологияларын жетілдіру әртүрлі аурулардың этиологиясы мен патогенезін егжей-тегжейлі зерттеуге мүмкіндік береді.

Тарихы

Жылдам кең ауқымды секвенирлеуге арналған технологиялық платформаны 2005 жылы 454 Life Sciences және Illumina (бұрынғы Solexa) фирмалары құрды және алдымен геномдарды секвенирлеу үшін пайдаланылды. Транскриптомдарды ретке келтіру бойынша алғашқы жұмыстар 2008 жылы пайда болды. Алғашқылардың қатарында ашытқы, арабидопсис және тышқан транскриптімен реттелген.

Қазіргі уақытта РНҚ секвенциясы негізінен кең ауқымды секвенирлеудің үш аспаптық платформасы арқылы жүзеге асырылады: Illumina, 454 Life Sciences және SOLiD.

2019 жылы 14300 жастағы Тумат күшігінің (қасқыр немесе ит) терісінен, шеміршегінен, бауырынан және қаңқа бұлшықеттерінен РНҚ ретке келтірілді