Сарай-Берке

Сарай-Берке, Жаңа Сарай — Алтын Орда мемлекетінің екінші астанасы, 1260 жылы Берке хан салдырған. Қаланың қираған орны Еділ өз-нің бойында, қазіргі Волгоград облысы Царев ауылының маңында алғашқысынан біршама жоғары орналасқан. Сарай-Беркеге зерттеу жұмыстарын 1843 — 51 жылдары А.В. Терещенко, 1922 жылы Ф.В. Боллод, 1959 — 67 жылдары Г.А. Федоров-Давыдов жүргізген. Өзбек хан таққа отырғаннан кейін (1312 — 1341) Алтын Орданың астанасы Сарай-Беркеге көшірілді. Қаланың гүлденген уақыты 14 ғасырдың 1-жартысы. Бердібек ханның бұйрығымен қалада мешіт, медресе, мазарлар салынған. Археологиялық қазба барысында металл өңдейтін ұсталардың шеберханалары ашылды, сондай-ақ тері мен тоқыма ісінің дамығандығы анықталды. Қалада саудагерлер маңызды рөл атқарған. Бұхара, Самарқанд, Үргеніштен өздерімен бірге ислам дінінің идеяларын ала келген олар бүкіл Алтын Орда халқының мұсылмандықты қабылдауына әсер етті. Сарай-Беркеде 1361 жылдан бастап таққа таласқан Алтын Орда хандарының билігі жиі ауысып отырды. 1395 жылы қаланы Әмір Темір түбегейлі талқандады.