Топырақтың су өткізгішгігі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Топырақтың су өткізгішгігітопырақтың жоғарыдан төмен қарай су өткізу қабілеті.

Ол топырақтың түйірөлшемдік механикалық құрамына, органикалық қорына байланысты — сіңіру, ылғалдану және өткізу кезеңдерінен тұрады. Суды жақсы өткізгіш топырақтарға — құм, құмайт, ал суды аз өткізгішке — балшықтар, орташа өткізгіштерге — құм-балшықтар жатады. Ғалым С.В.Астановтың еселтеулері бойынша ылғал түскен алғашқы сағатта 15 сантиметрден астам су сіңіретін топырақ суды жақсы өткізетін топыраққа, егер 5 сантиметрден кем су сіңірілсе, онда бұл суды нашар өткізетін топыраққа жаткызылады. Топырақтың суды жоғары көтергіш қасиетіне қылтүтіктері арқылы жоғарыға су өткізгіштігі жатады. Бұл қасиет топырықтың түйірөлшемдік және механикалық құрамына тәуелді. Мысалы, құм суды тез, бірақ аз биіктікке (тәулігіне 30-60 см-ге дейін) көтереді, балшықтар бұған керісінше, суды баяу сорып жоғары биіктікке (3—4 м-ге) көтереді. Құрамында ірі шаң бөлшектері (0,05—0,01 мм) мол құмды-балшықты топырақтар "сусүйгіш" топырақтарға жатады. Қылтүтікшемен су көтеру арқылы топырақ өсімдіктерді сумен қамтамасыз етеді.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.