Түркиядағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандар тізімі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

ЮНЕСКО Әлемдік мұра тізімінде Түркияның 13 нысаны бар (2014 жылғы мәліметі бойынша). Бұл нысан тізімге 11 нысан мәдени, 2 - аралас критерийлар бойынша іліккен[1]. Бұдан басқа, 2014 жылғы жағдайына сәйкес Түркия аймағындағы Әлемдік мұра тізіміне 52 нысан үміткер ретінде тіркелген[2].

Берілген кестеде нысандар Юнеско Әлемдік мұра тізіміне қосылуының хронологиялық тәртібінде орналасқан

# Сурет Аты Мекені Жасалған кезі Тізімге кірген жылы Талаптар
1 Стамбул қаласының тарихи аймағы
(түр. İstanbul'un Tarihi Alanları)
Стамбул б.з.б. V ғ.[3]- б.з. XIX ғ. 1985 356 i, ii, iii, iv
2 Гёреме ұлттық паркі және Каппадокия жартастары
(түр. Göreme Milli Parkı ve Kapadokya)
Невшехир, Кайсери, Аксарай және Нигде IV ғ. 1985 357 i, iii, v, vii
3 Улу-джами (Дивриги) Дивриги қаласынадағы мешіт және аурухана
(түр. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası)
Сивас XIII ғ. 1985 358 i, iv
4 Хаттус қираған үйінділері
(түр. Hattuşaş: Hitit Başkenti)
Чорум б.з.б. 2 мыңжылдық 1986 377 i, ii, iii, iv
5 Немрут-Даг
(түр. Nemrut Dağı)
Адыяман б.з.б. 69 - 34 ж. 1987 448 i, iii, iv
6 Памуккале - көне Иераполь
(түр. Hierapolis ve Pamukkale)
Денизли б.з.б. II ғ. 1988 485 iii, iv, vii
7 Ксанф-Летоон - ежелгі Ликияның астаналары
(түр. Ksantos ve Letoon)
Мугла және Анталия б.з.б. VIII - VII ғ.[4] 1988 484 ii, iii
8 Сафранболу қаласы
(түр. Safranbolu Şehri)
Карабюк XIII-XX ғ. 1994 614 ii, iv, v
9 Ежелгі Трояның археологиялық қазбалары
(түр. Troya Antik Kenti)
Чанаккале б.з.б. XIII-XII ғ. 1998 849 ii, iii, vi
10 Селимие мешіті
(түр. Selimiye Camii ve Külliyesi)
Эдирне 15681574 жыл 2011 1366 i, iv
11 Поселение эпохи неолита Чатал-Хююк
(түр. Çatalhöyük Neolitik Kenti)
Ең жақын елді мекен: Конья
Ил: Конья
VIIIVI тысячелетие до н. э. 2012 1405 ii, iv
12 Бурса және Жұмалықызық елді мекендеріндегі ежелгі салжұқ қоныстары
(түр. Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu)
Бурса XIII ғ-дан бастап 2014 1452 i, ii, iii, iv, vi
13 Пергам
(түр. Pergamon Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı)
Измир б.з.б. IV ғ-дан бастап 2014 1457 i, ii, iii, iv, vi

Әлемдік мұра тізіміне үміткер нысандар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Берілген кестеде нысандар Юнеско Әлемдік мұра тізіміне қосылуының хронологиялық тәртібінде орналасқан

Әлемдік мұра тізіміне үміткер нысандар
# Сурет Аты Орналасуы Құрылған уақыты Тізімге кірген уақыты
1 Эфес
(түр. Efes)
Ең жақын елді мекен: Измир
Измир
б.з.б. XVI-XIV ғ. 1994 665 i, ii, iii, v
2 Караин үңгірі
(түр. Karain)
Ең жақын елді мекен: Анталия
Анталия
б.з.б. XX мыңжылдық 1994 666 iii, vi
3 Сумела монастырі
(түр. Sümela Manastırı)
Ең жақын елді мекен: Трабзон
Трабзон
IV-V ғ. 2000 1397 i, iii
4 Алахан монастырі
(түр. Alahan Manastırı)
Ең жақын елді мекен: Мут
Мерсин
V ғ. 2000 1398 i, iii, iv
5 Әулие Николас шіркеуі
(түр. Aziz Nikolaos Kilisesi)
Демре
Анталия
IV ғ. 2000 1399 iii, iv
6 Харран және Шанлыурфа
(түр. Harran/Şanlıurfa)
Шанлыурфа С б.з.б. XIV ғ. 2000 1400 i, ii, iii, iv
7 Ахлат
(түр. Ahlat)
Битлис б.з.б. X ғ. 2000 1401 i, iii
8 Диярбакыр қаласының шіркеуі мен қала дуалдары
(түр. Diyarbakır surları)
Диярбакыр IV ғ. 2000 1402 i, iii, v
9 Салжұқтар кезенінің керуенсарайлары: Догубаязиттан Денизлиге дейін
(түр. Selçuklular Döneminde)
Агры, Ақсарай, Денизли XI-XIV ғ. 2000 1403 ii, iii, iv
10 Конья
(түр. Konya)
Конья XII-XIII ғ. 2000 1404 i, ii, v
11 Аланья
(түр. Alanya)
Анталия XII ғ. 2000 1405 iii, iv
12 Мардин
(түр. Mardin)
: Мардин XVI ғ. 2000 1406 ii, iii, iv
13 Тарсустағы Әулие Павет шіркеуі
(түр. St.Paul Kilisesi ve Kuyusu)
Мерсин XII ғ. 2000 1409 ii, iii, iv
14 Исхак-паша сарайы
(түр. İshak Paşa Sarayı)
Агры XVIII ғ. 2000 1410 i, iii, iv
15 Кекова
(түр. Kekova)
Анталия 2000 1411 не указаны
16 Термессос ұлттық паркі
(түр. Güllük Dağı Millî Parkı (Termessos))
Анталия 2000 1412 не указаны
17 Афродизиас қаласының археологиялық ескерткіштері
(түр. Afrodisias)
Айдын б.з.б. II-VI ғ. 2009 5406 ii, iv
18 Ежелгі Ликия қалалары
(түр. Likya)
Анталия б.з.б. V-IV ғ. 2009 5408 iii, iv
19 Сагалассос қаласының археологиялық ескерткіштері
(түр. Sagalassos)
Бурдур б.з.б. III-XIII ғ. 2009 5409 ii, iii
20 Перге қаласының археологиялық ескерткіштері
(түр. Perge)
Ил: Анталия б.з.б. VII-VII ғ. 2009 5411 ii
21 Бейшехире қаласындағы Эшрефогуллары мешіті
(түр. Eşrefoğlu)
Конья XIII ғ. 2011 5611 ii, iv
22 Гёбекли-Тепедегі мегалит ескерткіші
(түр. Göbekli Tepe)
Шанлыурфа б.з.б. IX мыңжылдық 2011 5612 i, ii, iii, iv, vi
23 Әулие Петр шіркеуі (Антакья)
(түр. Saint Pierre Kilisesi)
Хатай XI ғ. 2011 5613 iii, vi
24 Айзаной антикалық қала
(түр. Aizanoi)
Кютахья б.з.б. II мыңжылдық 2012 5724 ii, iv
25 Ани тарихи қаласы
(түр. Ani)
Ең жақын елді мекен: Карс
Карс
V ғ. 2012 5725 ii, iii, iv
26 Зевгма қаласының археологиялық орындары
(түр. Zeugma)
Ең жақын елді мекен: Низип
Газиантеп
б.з.б. IV ғ. 2012 5726 ii, iii, iv
27 Гордион
(түр. Gordion)
Анкара б.з.б. VIII-V ғ. 2012 5727 ii, iv, vi
28 Бирги тарихи қаласы
(түр. Birgi)
Измир б.з.б. VIII ғ. 2012 5728 ii, iv
29 Гекатомнус мавзолейі
(түр. Hecatomnus Mozolesi)
Миляс
Мугла
б.з.б. IV ғ. 2012 5729 i, iii, iv
30 Бечин ортағасырлар қаласы
(түр. Beçin)
Ең жақын елді мекен: Миляс
Мугла
XIV ғ. 2012 5730 ii
31 Нигде қаласының тарихи ескерткіштері
(түр. Niğde)
Ил: Нигде XIII ғ. 2012 5731 ii
32 «Есемек»
(түр. Yesemek)
Ең жақын елді мекен: Газиантеп
Газиантеп
б.з.б. X ғ. 2012 5732 ii, iii
33 Одунпазары
(түр. Odunpazarı)
Эскишехир XIII ғ. 2012 5733 iii, vi
34 Мамуре бекеті
(түр. Mamure kalesi)
Анамур
Мерсин
III ғ. 2012 5734 iv, v
35 Хаджи Бекташ-и Вели мұражайы
(түр. Hacıbektaş Veli Müzesi)
Хаджыбекташ
Невшехир
XIV ғ. 2012 5735 iii, vi
36 Лаодикея қаласының археологиялық ескерткіштері
(түр. Laodikeia)
Город: Денизли
Ил: Денизли
б.з.б. III ғ. 2013 5823 ii, iii, iv
37 Туз көлі
(түр. Tuz Gölü)
Илы: Конья, Анкара, Аксарай 2013 5824 vii, viii, x
38 Генуэздің сауда орындары мен бекеттері
(түр. Ceneviz Ticaret Mesajlar ve Surlar)
Стамбул, Измир, Бартын, Дюздже, Синоп XIII-XV ғ. 2013 5825 ii, iv
39 Сарды көне қаласы және Бин Тепе мазарлары
(түр. Sardes/Bintepe tümülüs mezarları)
Салихли
Маниса
б.з.б. V ғ. 2013 5829 i, ii, iii
40 Изник
(түр. İznik)
Бурса б.з.б. IV ғ. 2014 5900 ii, iii, v
41 Зейнель Абидин мешіттер кешені және Әулие Иаков Низибий шіркеулері
(түр. Zeynel Abidin Camii/Mar Yakub kilisesi)
Нусайбин
Мардин
IV ғ. 2014 5901 iii, iv
42 Ахи Эвран мазары
(түр. Ahi Evran Türbesi)
Кыршехир
Кыршехир
2014 5902 iii, vi
43 Селевкия Пиерия қаласындағы Тит императорының тоннелі
(түр. Titus Tüneli)
Самандаг
Хатай
I - II ғ. 2014 5903 i, iv
44 Махмут-бей мешіті
(түр. Mahmutbey Camii)
Касаба
Кастамону
1366 2014 5904 ii, iv
45 Каниша-Кюльтепедегі археологиялық ескерткіштері
(түр. Kaniş/Kültepe)
Ең жақын елді мекен: Кайсери
Кайсери
б.з.б. 2-ші мыңжылдық 2014 5905 ii, iii
46 Кавн тарихи қаласы
(түр. Kaunos)
Ең жақын қала: Дальян
Мугла
б.з.б. X ғ. 2014 5906 i, ii, iii, iv
47 Анатолиядағы салжұқ медреселері
(түр. Anadolu'da Selçuklu medrese)
Конья, Сивас, Кайсери, Кыршехир, Эрзурум X ғ. 2014 5907 ii, iv
48 Арслантепедегі археологиялық ескерткіштері
(түр. Arslantepe Höyüğü)
Ең жақын қала: Малатья
Малатья
б.з.б. 4-ші мыңжылдық 2014 5908 ii, iii, iv
49 Корикос тарихи қаласы
(түр. Korykos)
Кызкалеси
Мерсин
IV ғ. 2014 5909 ii, iii, iv
50 Аназарб тарихи қаласы
(түр. Anavarza)
Адана 2014 5910 iii, iv, vi
51 Галлипол бұғазының және Дарданеллы маңындағы шайқастар орындары
(түр. Çanakkale Boğazı/Gelibolu)
Чанаккале 2014 5911 vi
52 «Эфлатун Пинар»
(түр. Eflatunpınar)
Конья 2014 5912 iii, iv, vi

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Критерии. Басты дереккөзінен мұрағатталған 29 қазан 2012.
  2. Tentative  (ағыл.). UNESCO World Heritage Centre. — Түркиядағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандар тізіміне үміткерлер. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 тамыз 2011. Тексерілді, 28 шілде 2011.
  3. The Serpent Column Мұрағатталған 2 тамыздың 2007 жылы.
  4. XANTHOS and LETOON Мұрағатталған 5 ақпанның 2015 жылы.

Тағы қараңыз

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сыртқы сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]


Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тағы қараңыз

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сыртқы сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]