Тұрар Рысқұлов ауылы (Түркістан облысы)
| Ауыл | |
| Тұрар Рысқұлов ауылы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы |
Аудан орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
42°32′23″ с. е. 70°20′29″ ш. б. / 42.53972° с. е. 70.34139° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°32′23″ с. е. 70°20′29″ ш. б. / 42.53972° с. е. 70.34139° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1891 |
| Бұрынғы атаулары |
Ванновка |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
25 621[1] адам (2023) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
13 |
Тұрар Рысқұлов ауылы шекарасы
| |
Басқа мағыналар үшін Тұрар Рысқұлов ауылы (айрық) деген бетті қараңыз.Тұрар Рысқұлов ауылы (1993 ж. дейін – Ванновка[2]) — Түркістан облысы Түлкібас ауданы мен Майлыкент ауылдық округі орталығы [3].
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Облыс орталығы – Түркістан қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 222 км, Шымкент қаласынан 98 км-дей солтүстік-шығыс бағытта орналасқан.[3]
Халқы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| 1999 | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 15182 | ▲17311 | ▲24748 | 143 | 8403 | ▲12238 | 145,6 | 8908 | ▲12510 | 140,4 |
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тарихқа көз жүгіртсек, ауыл іргетасы 1891 жылы қаланғанына көз жеткізуге болады. Сол жылы Қара топырақты Ресей аумағынан 84 отбасы шұрайлы жер іздеп, қазақ жеріне қарай сап түзейді. Оларды бұл жолға елдегі жұмыссыздық, үй-жайларының болмауы ғана емес, сол кездегі отаршылдық саясат та мәжбүрлеген. Межелі жеріне жетіп, табиғатына көңілі толған келімсектер өзара ақылдасып, қағылған қазықтың орнын "Ванновское" деп атауды ұйғарады. Жергілікті тұрғындар қуылады. Осылайша қазақ жерінде, Шымкент уезінің Майлыкент өңірінде Ванновское пайда болып, үйлер тұрғызылады. Ауасы таза, шөбі шүйгін, құнарлы жер келімсектер үшін таптырмас жерге айналады.
1928 жылы Ванновское Жуалы ауданының орталығы атанды. Кейінірек, 1935 жылы қайтадан Түлкібас ауданының орталығына айналады. Сол жылы мұнда 3205 адам тұрып, көпшілігі "Победа" ұжымшарының мүшесі болды.
1993 жылы Ванновка селосы - қоғам қайраткері Тұрар Рысқұлов есімімен аталады. Гүлдей жайнаған аудан орталығында бүгінде 20 ұлттан құрылған 17 мың 837 адам тату тәтті өмір сүреді.
Инфрақұрылымы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Спорт, музыка мектептері, 1 дарынды балаларға арналған мектеп-интернат, 4 орта мектеп, Түлкібас агробизнес және туризм колледжі, М.Х. Дулати атындындағы мәдениет үйі, аудан кітапхана, мешіт, орталығы аурухана, емхана, туберкулез, тері аурулары диспансері, санитар-эпидемиологиялық стансасы жұмыс істейді.
Білім беру саласы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ауылда 4 мектеп, атап айтқанда, №1 Ломоносов атындағы мектеп-гимназия, Абай атындағы мектеп-лицей, "Құралай" жалпы орта мектебі, Пушкин атындағы жалпы орта мектебі бар. Және 2010 жылы Ильясова Фарида Азмеданқызы басшылығымен "Үш тілде оқытатын мамандандырылған дарынды балаларға арналған мектеп-интернат тұсауын кесті. 2012 жылы мектеп-интернаттың алғашқы түлектері Ұлттық Бірыңғай тестілеу нәтижесі бойынша аудан көлемінде бірінші орынды иеленіп, Жұранов Тұрлыбек пен Асқаров Әлімжан "Алтын белгі" иегері атанды.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Об упоpядочении тpанскрибиpования на pусском языке казахских топонимов, наименовании и пеpеименовании отдельных администpативно-теppитоpиальных единиц Республики Казахстан
- ↑ a b Түлкібас ауданы жайлы жалпы мағлұмат Мұрағатталған 10 маусымның 2015 жылы.
- ↑ 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
| ||||||