Флористикалық аудандау

ФЛОРИСТИКАЛЫҚ АУДАНДАУ — Жер бетін эндемик таксондардың құрамы, флорасының қалыптасуы, тарихы мен даму ерекшелігі бойынша өңірлерге бөлу. Флористика аудандау иерархиялық қағида бойынша құрылып, бір-біріне бағынышты, деңгейі әр түрлі кеңістік бірліктерге (фитохориялар) — патшалықтар, облыстар, провинциялар, округтерге, т.б. бөлінеді. Флористика аудандаудың негізі өсімдіктердің әр түрлі жүйелік топтарының (әдетте жақсы зерттелген гүлді өсімдіктер мен қырыққұлақтәрізділер) миграция мен география оқшаулануы нәтижесіндегі таралуын салыстырмалы зерттеу болып табылады. Флористика аудандау бірлігінің деңгейі қаншалықты жоғары болса, оларға тән таксондардың да дәрежесі жоғары болады. Мыс., флористик. патшалыққа эндемик тұқымдас тармақтары, трибалар; провинциялар үшін — эндемик туыстар; округ үшін — эндемик түрлер тән. Патшалықтар, облыстар және провинциялар арасындағы шекараны анықтауда — флораны статист. талдау нәтижелерінің, осы аумақтың палеогрия сипаттамалары (негізінен бор кезеңінен бастап) есебінің, сонымен қатар, Флористика аудандаудың геоботаника және ландшафттық ауданмен өзара байланысты болуының маңызы зор. Қазіргі кезде көптеген ғалымдар, оның ішінде орыс ғалымы А.Л. Тахтаджян құрлықтағы флораны 6 патшалыққа, 34 — 37 облысқа, 150-ге жуық провинцияға бөледі (1974, 1978). Кейбір зерттеушілер барлық мұхиттарды 7 мұхиттық ерекше патшалыққа бөліп қарастыруды ұсынады. Флористик. патшалықтардың орналасуында мынадай заңдылықтар байқалады: оңтүстікке қарай олардың жер ауқымы кішірейіп, бөлшектену деңгейі жоғарылай бастайды. Солтүстік жарты шардың тропиктерден тыс бөлігінің барлығы Голарктика патшалықты құрайды, Жердің тропик. және кейбір субтропик. аудандары — Палеотропик. және Неотропик патшалықтарға жатады, Оңтүстік жарты шардың басқа бөлігі 3 патшалыққа бөлінеді: Кап, Австралиялық және Голантарктик. Мұндай бөліну — Жердің даму тарихы және онымен байланысты флоралардың даму тарихының көрінісі. Флористика аудандау арқылы Жердің өсімдіктер дүниесі генофондының география орналасуы анық көрінеді, сондықтан ол әр түрлі биомдардың флорасын қорғаудың теория негізі болып табылады. Қазақстанның иерархиялық қағида бойынша дайындалған Флористика аудандау жобасы бар. Қазақстан Голарктика патшалықта орналасып, Бореалдық және Ежелгі жерортатеңіздік 2 тармаққа бөлінген. Қазақстан аумағы 3 флористиктік облысқа (Далалық Қазақстан, Шөлдік Қазақстан, Таулы Қазақстан), 10 провинцияға (Батыс Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Солтүстік Тұран, Оңтүстік Тұран, Жоңғар Алатау Зайсан, Алтай, Сауыр — Тарбағатай), 54 — 58 (60) округке бөлінеді; қ. Қазақстанның флористикалық аудандау картасы.

Сілтемелер

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том