Франсуа де Ларошфуко
| François de La Rochefoucauld | |
|---|---|
 | |
| Дүниеге келгені: |
1613 ж. қыркүйектің 15 Paris, France |
| Қайтыс болғаны: |
1680 ж. наурыздың 17 (66 жаста) Paris, France |
| Ұлты: | French |
| Жанры: | Essayist |
| Елеулі шығармасы(лары): |
Memoirs Maximes |
| Жұбайы(лары): | Andrée de Vivonne |
| Балалары: | François VII de La Rochefoucauld |
Франсуа́ VI де Ларошфуко́ (фр. François VI, duc de La Rochefoucauld, 15 қыркүйек 1613, Париж — 17 наурыз 1680, Париж), герцог де Ларошфуко — француз жазушысы, философия, моральдық шығармалардың авторы. Оңтүстікфранцуз тегіне жатады. Ларошфуко. қайраткер жауынгер Фронды. Әкесінің өмір сүрген кезінде (1650 дейін) әдептілік титулын ұстанды Ханзада де Марсийак. Франсуа де Ларошфуко немересі, ол қасиетті Варфоломея түнінде қайтыс болған.
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сарайда тәрбиеленсе де, әр түрлі шытырман оқиғаларға тап болған. Фронда қозғалысына қатысып, ауыр жарақатталған. Қоғамдағы орны ерекше болған. Өмірінде кездескен барлық сезімдері мен қайғылары оның шығармашылығына тікелей әсер еткен. Анна Женевьева Бурбон-Конде|герцогиня де Лонгвильге деген махаббаты ұзақ жылдар бойы оның өмірі мен шығармашылығында негізгі рөл ойнағаныменен, оның карьерасына кері әсерлерін тигізген. Биографтардың пікірінше, кейіннен бұл махаббат айырылысумен аяқталғандықтан, жазушының мизантропиялылығына себепші болған. Өмірінің соңғы жылдарында, жазушыға ұлының өлімі мен аурушаңдылылық кері әсер етті.
Әдеби мұрасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Максимдер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ларошфуконың өмірлік тәжірибесінің нәтижесі афоризмдер жинағы-«Максимдер» (Maximes). Бұл кітап тұтас өмірлік философия кодексінен тұрады. Ең алғашқы «Максим» жинағы 1995 жылы анонимді түрде жарыққа шықты. Негізгі жинақтар саны 5 және де оның әрқайсысын автор үнемі жаңартып отырған. Ларошфуко адам табиғатына қатты пессимизммен қарайды. Жазушының ең негізгі афоризмі: «Наши добродетели — это чаще всего искусно переряженные пороки». Адамдардың әрекеттернің негізі ретінде ол көбінесе өзін-өзі сүюшілік, мансапқорлық, өзіндік қызығушылықтармен айналысуды қарастырады. Жазушы адамдардың эгоисттік, мақтаншақтығы жайлы жазғанда, негізгі мысалдарын өзінің қоршаған адамдардан алған. Оның афоризмдерінің мағынасы ащы. Особенно характерны его жестокие определения, острые и циничные; например: «Все мы обладаем достаточной долей христианского терпения, чтобы переносить страдания… других людей». «Максим» кітабының әдеби мағынасы маңызды хатнама болып табылады.
Ғұмырнама
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ларошфуконың маңызды еңбектерінің бірі- «Мемуары» (Mémoires sur la régence d’Anne d’Autriche), алғашқы басылымы — 1662 . Олар Фронда кезеңінің бағалы дерекнамалары. Осы ғұмырнамада Ларошфуко өзі жайлы ІІІ жақпен, сол кездегі саяси-әскери жағдайларды толық баяндайды.
Отбасы және балалары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Ата-анасы: Франсуа V де Ларошфуко|Франсуа V (1588—1650), герцог де Ларошфуко және Габриелла дю Плесси-Лианкур (1672 қайтыс болған).
- Әйелі: ( 20-қаңтар 1628дан, Миребо) Андре де Вивонн (1670 қайтыс болған), қызы-Андре де Вивонн, сеньора де ла Беродье және Марии Антуанетты де Ломени. 8 балалары болған. Олар:
- Франсуа VII де Ларошфуко|Франсуа VII (1634—1714), герцог де Ларошфуко
- Шарль (1635—1691), рыцарь Мальтий ордені
- Мария Екатерина (1637—1711), Мадмуазель де Ларошфуко ретінде танымал
- Генриетта (1638—1721), Мадмуазель де Марсийак ретінде танымал
- Франсуаза (1641—1708), Мадмуазель д’Анвиль ретінде танымал
- Анри Ахилл (1642—1698), аббат де Ла Шез-Дье ретінде
- Жан Батист (1646—1672), Шевалье де Марсийак ретінде танымал
- Александр (1665—1721), Аббат де Вертейль ретінде танымал
- Некесіз байланыстары: Анна Женевьева де Бурбон-Конде (1619—1679), герцогиня де Лонгвиль, олардың ұлы:
- Шарль Парис де Лонгвиль Генрих ІІ оны өз ұлым деп мойындады.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]