Француз қорғанысы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Француз қорғанысы

Француз қорғанысы — келесі жүрістермен басталатын дебюті:
1. e2-e4 e7-e6. жартылайашық бастамаларға жатады.
Негізгі ойларының бірі: «f7» ең әлсіз пунктын түбкілікті жабу. Қаралар стратегиясы алғашқы жүрістерден- ақ орталықтағы тепетеңдікті ығыстыру идеясына, бұл, өз алдана, осы дебюттағы онан арғы партия барысының күрделілеу түсуіне ықпал етеді. Француз қорғанысында пайда болатын типтік позизиялар күшті шахмат оқулықтарының бірі А.Нимцовичтың "Менің жүйем" кітабі негізіне салынды.

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Өз атауын дебют Франция шахматшыларының құрметіне алды, онда XIX ғасырбасында ол танымалдыққаие болды. 1834 жылы ЛондонПариж телеграф бойынша ойналған партияда, француз шахматшылары қаралар үшін дәл осы бастаманы қолданып,жеңіске жеткені дебюттің қазіргі атауының бекітілуіне жағдай жасады. Француз қорғанысының алғашқы нақты зерттеулерін орыс шахматшысы К. Яниш бастап, 1842 жылы жарыққа шығарды. Кейініректе бұл қорғанысты әлемнің ең күшті шахматшыларының барлығы . Француз қорғанысы М. Ботвинник және Т. Петросян әлем чемпиондарының қолында ең сүйікті қорғаныс қаруларының бірі болатын. З. Тарраш, А. Нимцович, А. Рубинштейн, И. Болеславский, И. Бондаревский, Д. Бронштейн, Л. Портиш, В. Ульман, В. Корчной және көптеген тағы басқаларының дебюттік репертуарларында тығыз орын тепті. Қазіргі гроссмейстерлерден Вячеслав Эйнгорн, Михаил Гуревич, Евгений Глейзеров, Александр Морозевич, Евгений Бареев, Теймур Раджабов, Гаты Камский, Эмиль Сутовский, Никита Витюговтарды атап өтуге болады, олар бұл дебютті ең жауапты жарыстарда жемісті қолданып жүр.

2. d2-d4 d7-d5 кейінгі позиция

Үлгілері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Сирек үлгілері:
    • Чигорин жүйесі 1.е4 е6 2.Фе2
    • Үндістан қорғанысы 1.е4 е6 2.d3 (түстер ауысуымен және ақтардың артық жүрісімен ).
  • Негізгі үлгілері (француз қорғанысының негізгі позициясы 2.d2-d4 d7-d5)
    • Майда үлгісі 3.ed ed
    • Нимцович жүйесі 3.е5
    • 3.Кс3 жүрісімен жүйесі
      • Рубинштейн үлгісі 3. ... de
      • 3. ... Кf6 4.Сg5 de
      • 4. ... Сe7
      • Мак-Кэтчон контршабуылы 4. ... Cb4
      • Стейниц Үлгісі 3. ... Kf6 4.e5
      • Винавера Үлгісі (Нимцовича — Ботвинник Жүйесі) 3. ... Сb4
        • 3. ... Сb4 4.e5
        • 3. ... Кc6
        • 3. ... Сe7
      • Шатар — Алехин шабуылы 4. ... Ce7 5.e5 Кfd7 6.h4
      • Классикалық жүйе 6.С:e7 Ф:e7 7.d4
        • 7.f4 0-0 Жүйесі
        • 7.f4 a6 Жүйесі
      • с f4 Жүйесі (Стейниц жүйесі) 3. ... Kf6 4.e5 Kd7 5.f4
    • Тарраш Жүйесі 3. Кd2
      • 3. ... Kf6
      • 3. ... с5
      • 3. ... Кс6
      • 3. ... a6
      • 3. ... b6
      • 3. ... Сe7 – Морозевич үлгісі
      • Рубинштейн Үлгісі 3. ... de (бұлай 3.Кс3 кейін де ойнауға болады)

Келтірілген жүйелердің әрқайсысы ішкі жүйелерге бөлінеді.

Француз қорғанысының пешкалық құрылымы

Ерекшеліктері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Француз қорғанысының басты ерекшелігі - пешкалық құрылым. Үлгілердің көбі апарып тірейтін бекітілген орталық жақтардың жоспарларын бірнеше жүріске алға анықтайды (ақтар үшін: ереже сияқты патшалық флангта шабуыл, қаралар үшін: контройын «с» сызығы бойымен және ақтардың пешкалық орталығына с7-с5, f7-f6, g7-g5 пешкалық қопару арқылы контршабуыл) және стратегияға дебютте немесе миттельшпилде ғана емес, эндшпилде де әсер етеді.

Тағы бір ерекшелігі : «жаман піл» — ақөрісті піл «с8». Өзінің бірінші жүрісімен қаралар оның дамуына кедергі жасайды да жиі қаралардың ойын стратегиясы оны айырбастауға немесе белсендіруге тырысуға соғады.

Әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Керес П. Француз қорғанысы. М., ФиС, 1958
  • Суэтин А.С. Француз қорғанысы. М., ФиС, 1983
  • Стецко О.В. Француз қорғанысы. Классикалық жүйе. М., 2004. ISBN 5-17-026848-3
  • Свешников В.Э. француз қорғанысына қарсы жеңіңдер (1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5). Russian Chess House, 2005. ISBN 5-94693-035-4
  • Витюгов Н.В. Француз қорғанысы. Қаралар үшін репертуар. СПб., 2010
  • Корчной В., Калинин А. Француз қорғанысымен серуендер. Том 1. М., 2010