Халел Шәженов

Шәженов, Халел (25.3.1908, қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Жарма ауданы — 25.7.1943, Харьков қаласының маңы) — актер, режиссер. 1932 — 1934 жылдары Қазақ мемлекеттік педогоиялық институтының (қазіргі ҚазҰПУ) тіл-әдебиет факультетінде оқыған. Алғашында ауыл мектебінде мұғалімдік қызметпен айналысты. 1938 жылы Ленинградтың (қазіргі Санкт-Петербург) мемлекеттік сахна өнері техникумының (кейіннен Мемлекеттік театр, музыка және кинематография институты) қазақ студиясын бітіріп, Шымкент облысы қазақ драма театрының құрамына қабылданды. Осы театрда әуелі актер, одан кейін режиссер болып қызмет етті. Театр сахнасында қойылған спектакльдерде Чапаев (Д.А. Фурмановтың осы аттас пьесасында), Президент (Ф.Шиллер, “Зұлымдық пен махаббат”), Березовский (М.Әуезов пен Ә.Тәжібаев, “Ақ қайың”), Бекежан (Ғ.Мүсірепов пен Е.Г. Брусиловский, “Қыз Жібек”), т.б. рөлдерді орындап, өзінің табиғи дарын-қабілетімен ерекше көзге түсті. Шәженов режиссерлікпен де шұғылданып, Әуезовтің “Еңлік — Кебек” (1939) пен “Айман — Шолпан” (1940), Мүсіреповтің “Қозы Көрпеш — Баян сұлу” (1939) мен “Ақан сері — Ақтоқты” (1942; өзі Ақан рөлін орындаған), Ә.Әбішевтің “Отан үшін” (1940; Серғазы рөлінде ойнады), М.Ақынжановтың “Исатай — Махамбет” (1941) пьесаларын қойды. Ол Шымкент облысы қазақ драма театрының қалыптасып, дамуы жолында елеулі еңбек етті. 1941 жылы соғыс басталысымен әскерге алынып, Украина жерінде қаза тапты.

Сілтемелер

• «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том.