Халчаян
Халчаян (өзб. Xolchiyon) — б.з.д. 1 мыңжылдықтың ортасынан өмір сүрген көне қала және 3 ғасырдың соңына дейін Өзбекстан Республикасы Сұрқандария облысы Денау ауданы аумағында.
Археология
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Халчаян қирандылары Сұрқандария облысы Денау ауданы аумағында, Сұрқандария өзенінің аңғарында, Әмудария өзенінің саласы, ежелгі Оксус орналасқан. Мұндағы қазба жұмыстары 1959-1963 жылдары Г. А. Пугаченкованың басшылығымен жүргізілді. Бұл жұмыстардың барысында ормен қоршалған бекініс қабырғасының қалдықтарын, қала тұрғындарының үйлері мен сауда аудандарын табуға болады. Сәулет стилі эллиндік дәстүр мен жергілікті, бактриялық сәулетінен симбиоздың бір түрі болып табылады. Ерте кезеңдегі (б.з.д. 1 ғ.) ашық Кушан сарайында реалистік сипатта жасалған фрескалар және саз балшық, кескіндеме мүсіндері сақталған. Кушан тарихының басындағы сарай өмірін бейнелейтін қабырға суреттері – патшалардың салтанатты мінулері, сарай қабылдаулары, қарулы атты әскерлердің тарихи маңызы зор. Патшаның, оның отбасы мен сарай дворяндарының шынайы орындалған портреттері де ерекше. Сондай-ақ музыканттар, маскарадшылар және әзілкештермен бірге халықтық мерекелер мен діни рәсімдердің боялған бейнелері табылды.
Халчаянның қазбалары кезінде көптеген бірегей археологиялық олжалар табылды: терракоталық мүсіндер, керамикалық ыдыс-аяқ, монеталар, ежелгі тұрғындардың тұрмыстық заттары.
Халчаянда қалған күріштің жасы қазіргі уақытқа дейін 1714–1756 жылдар[2].
Галерея
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Rowland, Benjamin (1971). "Греко-бактрийское искусство и Гандхара: Халчаян и бодхисаттвы Гандхары". Archives of Asian Art 25: 29–35. ISSN 0066-6637.
- ↑ Guanhan Chen et al. Kushan Period rice in the Amu Darya Basin: Evidence for prehistoric exchange along the southern Himalaya, Science China Earth Sciences (2020). DOI: 10.1007/s11430-019-9585-2
Әдебиеттер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Пугаченкова Г. А. Халчаян. Солтүстік Бактрияның көркем мәдениеті мәселесі туралы, Ташкент (1966)
- Пугаченкова Г. А. Халчаян мүсіні, Мәскеу (1971)