Шандырлардың құндақтық құрылысы

Беткей шандыр бүкіл адам денесі үшін өзіндік біртұтас қынап түзеді. Меншікті шандырлар жеке бұлшықеттер мен ағзалар үшін құндық құрайды. Шандырлардың құндақты құрылыс принципі дененің барлық бөліктерінің және іш кеуде, жамбас қуыстары ағзаларының шандырларына тән; әсіресе, қол-аяқ шандырлары құрылысын Н.И.Пирогов толық зерттеді.

• Қол-аяқтың әрбір бөлімінің бір сүйек айналасында орналасқан бірнеше құндағы немесе шандырлы қаптары болады. Мысалы, тоқпан жіліктің проксималды бөлімінде -7-8 , ал дисталды бөлімінде 14 шандырлы құндақты айыруға болады.
• Бүкіл қол-аяқ айналасын қоршайтын негізгі құндақты және бұлшықет топтарын, тамыр және нервтерді қамтитын екінші ретті құндақтарды ажыратады. Н.И.Пирогвтың қол-аяқ шандырларының құндақты құрылысы туралы теориясының іріңді ісіктердің, қан құйылғанда қанның таралуын түсінуде, сондай-ақ жергілікті анастезия үшін маңызы бар.
• Шандырлардың құндақты құрылысынан басқа, соңғы кезде тірек және шектеуші рөлін атқаратын шандырлы түйіндер туралы түсінік пайда болды. Тірек рөлі шандырлы түйіндердің сүйек және сүйек қабығымен байланысынан көрінеді, соның арқасында шандырлар бұлшықеттердің тарту күшіне жағдай туғызады. Шандырлы түйіндер тамыр мен нервтердің, бездердің және т.б. қынаптарын нығайтып, қан және лимфа ағындарына жағдай тудырады.