Шатырша қысшылшөп

Шатырша қысшылшөп
Амандық күйі
Қатерсіз (TNC)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Ericales Тұқымдасы: Ericaceae Кіші тұқымдасы: Pyroloideae Тегі: Chimaphila Түрі: C. umbellata
Екі-есімді атауы
Chimaphila umbellata (L.) Barton

Шатырша қысшылшөп (лат. Chimaphila umbellata) – көкбұта тұқымдасы, қысшылшөп туысына жататын көп жылдық гүлді өсімдік.

Ботаникалық сипаты

• Биіктігі 8-20 см.
• Тармақталған жер асты тамыр сабағы жатаған.
• Жерүсті өскіндері көтеріңкі, төменгі бөлігі бұтақталған.
• Жоғарғы бөлігін гүлсағағымен бірге ұсақ безді емізікше жапқан.
• Өткір ара тісті мәңгі жасыл жапырақтары қалың, қар астында қыстап қалады, беті тегіс, үстіңгі жағы күңгірт жасыл, астыңғы жағы ашық жасыл, ұзынша келген сына тәрізді. Жапырақ тақтасының ұзындығы 1,5-6 см, ені 0,1-1,5 см, тақтасынан 5-10 есе кіші қысқа сағағы болады. Сабақ ұшында орналасқан гүлсағаққа бекіген шатырша гүлшоғырындағы 2-8 гүлі (сирек 12) төмен қарай иіліп тұрады. Гүлсағағының ұзындығы 0,6-2,5 см (жеміс салған кезінде ұзындығы 3,5 см-ге дейін жетеді).
• Гүлжапырағы таспа тәрізді, гүлсағағының орта тұсында орналасады. Тостағаншасы жалпақ жұмыртқа тәрізді, жиегі тісшелі. Гүлі қызғылт түсті, кең ашылған, диаметрі 8-12 (15) мм, күлтесі де жұмыртқа тәрізді, иіліген, жиегі қысқа түкті.
• Жемісі - қысқа түкті шар тәрізді қауашақ.
• Маусым-шілде айларында гүлдеп, шілде-тамызда жеміс береді.

Өсетін ортасы мен таралуы

Солтүстік жарты шардың қоңыржай климатындағы қарағайлы-қайыңды ормандарда өседі. Қазақстанда Тобыл-Есіл жазығында, Ертіс өзені бойында, Көкшетау қыратында кездеседі.

Емдік қасиеті

• Шатырша қысшылшөптің құрамында флавоноидтар, органикалық қышқылдар бар.
• Емдік шөп ретінде нефрит, цистит, несеп жолдарына тас байлануына, соз, буын ауруларына, ревматизмге, қан тоқтатуға, т.б. ауруларға қолданылады.

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Chimaphila umbellata

Тағы қараңыз

• Дәрілік өсімдіктер