Шүмек
| Шүмек өзені | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 60 км |
| Су алабының ауданы |
1090 км² |
| Су алабы | Солтүстік Балқаш |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Кепелітаудың солтүстік-шығысында 2,4 км жердегі бұлақ |
| Сағасы | Ақшағыл тауының солтүстік-батысында тартылып қалады |
| • Координаттары | 47°24′17″ с. е. 73°36′32″ ш. б. / 47.40472° с. е. 73.60889° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°24′17″ с. е. 73°36′32″ ш. б. / 47.40472° с. е. 73.60889° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Қарағанды облысының Шет ауданы |
Шүмек – Солтүстік Балқаш алабындағы өзен.
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қарағанды облысы Шет ауданы жерімен ағады. Ұзындығы 60 км, су жиналатын алабы 1090 км2.
Бастауы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Кепелітаудың солтүстік-шығысында 2,4 км жердегі бұлақтан басталып, Ақшағыл (684 м) тауының солтүстік-батысында тартылып қалады.
Гидрологиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жағасы жарлы (0,4 – 1,0 м). Қар суымен, аздап жер асты суымен толығады. Көп жылдық орташа су ағымы 0,20 м3/с. Лайлылығы 50 – 100 г/м3. Мал суаруға пайдаланылады, алабы – жайылым.[1]
Этимологиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Шүмек сөзінің бірнеше лексикалық мағынасы бар (ыдыстың шүмегі, бесіктің шүмегі, шылдыр шүмек) және осы мағыналардың негізінде "көлдің шүмегі" деген тіркес қалыптасқан. Қазақ көлге құятын немесе шығатын сулардың көлге жақын тұсын шүмек деп атайды. Оның үстіне көлге құятын суларды жоғарғы шүмек, ал ағып шығатын суларды төменгі шүмек деп жіктейді. Шүмектер балық аулауға ыңғайлы болып келеді. Шүмек гидронимі шүмек гидрографиялық термині бойынша жасалып тұр.[2]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 9 том
- ↑ Б.Бияров Жер-су аттарының сөзжасамдық үлгілері:монография — Алматы: "Мемлекеттік тілді дамыту институты", 2012. — 460 б. — 1000 таралым. — ISBN 978-601-7206-35-2.