Қожакендір

Қожакендір
Dipsacus fullonum
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Dipsacales Тұқымдасы: Caprifoliaceae Кіші тұқымдасы: Dipsacoideae Тегі: Dipsacus Карл Линней
түрлері
15 түрі белгілі

Қожакендір (лат. Dipsacus) – ұшқаттар немесе қожакендірлер тұқымдасына жататын екі, кейде көп жылдық шөптесін өсімдік.

Қазақстанда Тобыл, Есіл, Ертіс бойы мен Ақтөбе, Торғай, Балқаш – Алакөл, Тарбағатай, тағыда басқа жерлердегі бұта арасында, тау етегіне таяу белдеулерде, тастақты беткейлерде, тау өзендерінің аңғарларында кең тараған. 4 түрі бар, оның 1 түрі (D. satіvus) Оңтүстік Қазақстанда арнайы өсіріледі. Биіктіі 0,5 – 2 метр. Сабағы тік, тікенекті, екі айырланып бұтақтанған. Жапырақ тақтасы қауырсын тәрізді тілімделген, өркенге қарама-қарсы орналасады. Гүлдері шоғырланып орналасады. Сыртқы тостағанша жапырақшасы (жамылғысы) 8 қырлы, ішкісі – 4 қырлы. Маусым – шілде айларында гүлдеп, шілде – тамызда жемісі піседі. Жемісі – жаңғақ. Құрамындағы алкалоидтер дәрі алу үшін пайдаланады. Қожакендір барқыт, драп, тағыда басқа кездемелердің түгін шығару үшін тоқыма өнеркәсібіне қолданады.