Құдыр

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Құдыр
Moschus moschiferus
Moschus moschiferus
Амандық күйі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Жұптұяқтылар
Тұқымдасы: Moschidae
Тегі: Moschus
Түрі: M. moschiferus
Екі-есімді атауы
Moschus mosciferus
Linnaeus, 1758

Құдыр (лат. Moschus mosciferus) — құдыр тұқымдас сүтқоректі. Дене Ұзындығы 1 м, салмағы 17 кг тақау. Артқы аяқтары алдыңғыларынан ұзын. Басы кішкентай, құлақтары тік. Мүйіссіз, тұқыл. Аталықтарының ұзын, кайқы азу тістері иек астынан шығып тұрады; жұпар бездері бауырына орналасқан. Шығыс және оңтүстік-шығыс Азияда таралған.

ТМД-де солтүстік аймақта, таулы орманды, (тайга) жерде кездеседі. Қынамен қоректенеді. Қараша мен желтоқсанда күйлейді. 1-2 бұзауы болады. Жұпар бездері үшін аулайды.
Құдыр – тұяқты жануарлар ішіндегі ең кішісі. Биіктігі жарты метрден сәл асады. Артқы аяғы алдыңғысынан ұзын болғандықтан, денесінің артқы жағы биік келеді. Осыған байланысты жүрісі де қызық. Ол тауды, құз, жартастар мен тоғайды мекен етеді.

Негізгі қорегі- қына. Жазда түрлі ағаш бұтақтарын, қыста қарағай, самырсын сияқты орман ағашының қылқандыжасыл жапырақтары бар жас бұтақтарын азық етеді. Өте сақ және үркек жануар. Мекендеген жерінен ұзамайды.[2] Қауіп төнгенде жүгірісіне көз ілеспейді. Таңертең, ымыртта, және түнде жайылып, күндіз тасаға тығылады. Жауы- құну мен сілеусін. Құдыр еркегінен иіс суға қосатын бағалы сұйық зат алынады.[3]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Nyambayar, B., Mix, H. & Tsytsulina, K. (2008). Moschus mosciferus. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 29 наурыз 2009. Database entry includes a brief justification of why this species is of vulnerable.
  2. "Сен білесің бе?"энциклопедиясы
  3. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3