Үлбі (өзен)
| Үлбі өзені | |
|---|---|
| |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 156 км |
| Су алабының ауданы |
4990 км² |
| Су алабы | Ертіс алабы |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Тынық және Күркіреуік өзендерінің косылған жері |
| • Координаттары | 50°17′07″ с. е. 83°22′58″ ш. б. / 50.28528° с. е. 83.38278° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Ертіс өзені |
| • Координаттары | 49°57′03″ с. е. 82°34′58″ ш. б. / 49.95083° с. е. 82.58278° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°57′03″ с. е. 82°34′58″ ш. б. / 49.95083° с. е. 82.58278° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан
|
| Аймақ | Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы |
Үлбі – Ертіс алабындағы өзен.
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы жерімен ағады. Ұзындығы Күркіреуік (Громотуха) саласын қоса алғанда 156 км. Су жиналатын алабы 4990 км2.
Бастауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тынық және Күркіреуік өзендері бір-біріне қосылған жерден «Үлбі» деп аталады. Орталық Алтайдағы Иванов жотасы беткейінен басталып Ертіс өзеніне кұяды.
Гидрологиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аңғары тік жарлы, Үлбі өзенінің жоғарғы ағысы шатқалды, ені 400 м. Еріген қар, жауын-шашын суларымен толығады. Жылдық су қоры 78,3%-ы сәуір - шілдеде, 15,2%-ы тамыз - қарашада, 6,5%-ы желтоқсан - наурызда өзен арнасымен ағып өтеді. Суының минералдылығы су тасу кезеңінде 100 - 300 мг/ л-ден сабасына түскенде 500 - 700 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су өтімі құйылысынан 10 - 151 км жоғарыда 102 м3/с. Лайлылығы жоғарғы ағысында 50 г/м3-ден төменгі ағысында 200 г/м3-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа тасынды өтімі 8,2 кг/с. Өзен бойында шағын Хайрузов, Тишин, Үлбі СЭС-тері салынған. Риддер, Өскемен қалалары осы өзен бойында.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Атамекен Географиялық энциклопедия. Алматы 2011 ISBN 9965-893-70-5