Үлкен Шабақты
| Үлкен Шабақты | |
| Морфометрия | |
|---|---|
| Теңiз деңгейiнен биіктігі | 301,6 м |
| Өлшемі | 8,3 × 5,1 км |
| Ауданы | 25,5 км² |
| Тереңдігі | 33,3 м |
| Орташа тереңдігі | 10,8 м |
| Су алабы | |
| Суды жинау ауданы | 150 км² |
| Құятын өзен | Күркіреуік |
| Орналасуы | |
| 53°06′58″ с. е. 70°16′19″ ш. б. / 53.11611° с. е. 70.27194° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°06′58″ с. е. 70°16′19″ ш. б. / 53.11611° с. е. 70.27194° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Ақмола облысы |
| Аудан | Бурабай ауданы |
Үлкен Шабақты — Көкшетау қыратының солтүстік етегіндегі орналасқан тектоникалық көл. Теңіз деңгейінен 301,6 м биіктікте.
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ақмола облысының Бурабай ауданы жерінде.
Гидрографикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Су айдыны 25,5 км2, ұзындығы 8,3 км, ені 5,1 км, орташа тереңдігі 10,8 м, ең терең жері 33,3 м.
Аумағы 1900 га, орташа тереңдігі 10 м, ең терең жері 24 м. Су жиналатын алабының (150 км2). Суы қарашаның ортасында қатады, мұздан 15-25 мамырда арылады. Көктемде еріген қар, жаңбыр және жер асты суымен толығады. Суы тұщы, ауыз суға, т.б. шаруашылық қажеттеріне пайдаланылады. Минералдылығы жазда 550 — 750 мг/л-ден қысқа қарай 1000 мг/л-ге дейін өзгереді.
Жер бедері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Оңтүстік бөлігі Көкшетау қыратында, қалған бөлігі ұсақ шоқылықта жатыр. Оңтүстік жағасы биік, жарқабақты (18-20 м дейін). Солтүстік және шығыс жағалары жайпақ. Түпкі бедері күрделі. Терең шұңғымалар мен су асты қырқалары кезектесіп келеді. Кей жерлерде су асты қырқалары шағын аралдар түрінде көл бетіне шығып жатады (ең үлкен аралы 120 - 200 м). Көлге Бурабай көліненен ағып шығатын Күркіреуік (Громотуха) өзені құяды. Тереңдігі (38 м) мен үлкендігіне байланысты көлді Кіші Байкөл (Байкал) деп те атайды.
Өсімдігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ірі аралдарда қайың, тал, бұта және қарағай өседі. Түбі орталық бөлігінде лай-балшықты, жағаға жақын маңда тастақты. Көл беті таза, ашық. Су беті өсімдіктері (қоға, қамыс, елекшөп) тек таяз солтүстік-шығыс шығанақта ғана бар.
Кәсіпшілік мәні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Балығының кәсіпшілік мәні бар. Негізінен торта, алабұға, мөңке ауланады. Сондай-ақ аққайран, тұқы балық, таутан мекендейді. Қолдан табан балық өсіріледі.