Һомо Сапиенс
Һомо сапиенс - бірден-бір кезекте өмір сүріп жатқан саналы адам түрі. Һомо сапиенс сөзі латынның "Ақылды адам" деген сөзінен жасалған болып[1], 1758 жылы Карл Линней оны алғаш қолданысқа енгізген болатын.
Жойылған Һомо Еректус секілділерді қамтыған Һомо (адам) түрлері, сондай-ақ кейбіреулер бойынша Һомо Еректус пен Һомо сапиенстің ұсақ түрлері шамамен 1.9-0.4 миллион жылдар бұрын жер бетінде жасаған. Һомо сапиенс ұрпақтарының Һомо Еректустан бөлініп шығуы шамамен Африкада 500 000 жыл бұрын болған деп болжанады. Һомо сапиенстің ең ежелгі қазындылары шамамен 300 000 жылдық тарихқа ие. Деректер бойынша, қазіргі адамның генетикалық бөлініп шығуы осы мезгілге тура келеді. Архаикалық бірігу Африкада және кейінгі зерттеулер бойынша Еуразияда шамамен 100 000-30 000 жылдар аралығында ұзақ жалғасқаны белгілі болды.[2][3][4][5][6][7][8]
Анатомиялық қазіргі адам[9] (AҚА) термині қазіргі адамдарда кездесетін фенотиптердің спектріне сәйкес келетін анатомиясы бар Һома Сапиенстерді жойылып кеткен архаикалық адам түрлерінен ажырату үшін қолданылады. Бұл әсіресе анатомиялық қазіргі және архаикалық адам бірге өмір сүрген уақыттар мен аймақтар үшін керек, мысалы, палеолитті Еуропада. Эфиопияның оңтүстігінен шыққан Омо-Кибиш I (Omo I) түрі ең ежелгі анатомиялық Һомо сапиеніс қаңқасы есептеледі.[10]
Һомо сапиенстер Адамзаттың алғашқы көшуінде Шығыс Африкадан шамамен 70 000-50 000 жылдар бұрын аттанып шығып, 50 000 жыл бұрын Азияның оңтүстік теңіз жағалауын бойлай Океанияға дейін барған. Сондай-ақ Қазіргі адам шамамен 40 мың жыл бұрын Еуразияға тарала бастайды.[11][12]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. – 569 б. ISBN 9965-808-89-9
- ↑ Mounier, Aurélien; Lahr, Marta (2019). "Deciphering African late middle Pleistocene hominin diversity and the origin of our species". Nature Communications 10 (1): 3406. Bibcode 2019NatCo..10.3406M. doi:10.1038/s41467-019-11213-w. PMC 6736881. PMID 31506422.
- ↑ Scerri, Eleanor M. L.; Thomas, Mark G.; Manica, Andrea; Gunz, Philipp; Stock, Jay T.; Stringer, Chris; Grove, Matt; Groucutt, Huw S. et al. (2018-08-01). "Did Our Species Evolve in Subdivided Populations across Africa, and Why Does It Matter?" (in English). Trends in Ecology & Evolution 33 (8): 582–594. doi:10.1016/j.tree.2018.05.005. ISSN 0169-5347. PMC 6092560. PMID 30007846. https://www.cell.com/trends/ecology-evolution/abstract/S0169-5347(18)30117-4.
- ↑ Schlebusch (3 November 2017). "Southern African ancient genomes estimate modern human divergence to 350,000 to 260,000 years ago". Science 358 (6363): 652–655. Bibcode 2017Sci...358..652S. doi:10.1126/science.aao6266. PMID 28971970.
- ↑ https://d2ufo47lrtsv5s.cloudfront.net/content/sci/early/2017/09/27/science.aao6266/F3.large.jpg Мұрағатталған 14 қаңтардың 2018 жылы.
- ↑ Stringer, C (2012). "What makes a modern human". Nature 485 (7396): 33–35. Bibcode 2012Natur.485...33S. doi:10.1038/485033a. PMID 22552077.
- ↑ Neubauer, Simon; Hublin, Jean-Jacques; Gunz, Philipp (2018-01-01). "The evolution of modern human brain shape" (in en). Science Advances 4 (1): eaao5961. doi:10.1126/sciadv.aao5961. ISSN 2375-2548. https://advances.sciencemag.org/content/4/1/eaao5961.
- ↑ Үлгі:Cite document
- ↑ Origins of Anatomically Modern Humans — Springer, 1994. — ISBN 1489915079.
- ↑ Hammond, Ashley S.; Royer, Danielle F.; Fleagle, John G. (Jul 2017). "The Omo-Kibish I pelvis". Journal of Human Evolution 108: 199–219. doi:10.1016/j.jhevol.2017.04.004. ISSN 1095-8606. PMID 28552208.
- ↑ Zimmer, Carl (4 July 2017). "In Neanderthal DNA, Signs of a Mysterious Human Migration". New York Times. Retrieved 4 July 2017.
- ↑ Posth, Cosimo; et al. (4 July 2017)."Deeply divergent archaic mitochondrial genome provides lower time boundary for African gene flow into Neanderthals". Nature Communications.doi:10.1038/ncomms16046. Retrieved4 July 2017.
 |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Homo sapiens |