Өскемен ауданы
| Аудан | |
| Өскемен ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Әкімшілік орталығы |
Өскемен қаласы, Заульбинка ауылы, Защита қала үлгісіндегі ауылы |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Таратылған уақыты | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
57 336 [1] адам (1959) |
Өскемен ауданы - 1928-1963 жылдары болған Шығыс Қазақстан облысының құрамындағы әкімшілік-аумақтық бірлік.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Орталығы Өскемен қаласында орналасқан Семей округінің Өскемен ауданы 1928 жылы 17 қаңтарда Семей губерниясының Өскемен уезі құрамындағы Колбин, Ленин, Жаңаөскемен, Предгорный, Пролетар, Кеңес, Тархан болыстарының бөліктерінен құрылды (3 қыркүйекте 1928 жылы БОАК қабылданды) [2]. Ауылдық кеңестер - Аблакетка, Ленин, Никитин, Новобратский, Новотроицкий, Скалистый.
1930 жылы 17 желтоқсанда БОАК 1930 жылғы 23 шілдедегі шешімі негізінде Қазақ АКСР-індегі аймақтық бөлініс таратылды, Өскемен ауданы тікелей республикалық бағынысқа өтті.
1931 жылғы 11 қыркүйектегі Қазақ АКСР ОАК Президиумының жарлығымен Риддер ауданынан - Глубоковский және Черногор ауылдық кеңестері, Шемонаиха ауданынан - Беремовский, Красноярск, Ленин және Таврический ауылдық кеңестері ауданға ауыстырылды. Новобратский және Скалистый ауылдық кеңестері ауданнан Ұлан ауданына бөлініп, Кондратьевский, Мироновский, Мякотинский, Попереченский және Усть-Бұқтырма ауылдық кеңестері Зырян ауданына кірді [3].
1931 жылғы 11 қарашадағы Қазақ АКСР ОАК Президиумының жарлығымен жергілікті аймақтарға бөлу жобасы бекітілді. Өскемен ауданында ауылдық кеңестер: Аблакетка, Белоусовка, Березовка, Бобровский, Верх-Ульбинский, Глубоковский, Горнульбинский, Горный, Донской, Заульбинский, Каменский, Красноиртышский, Красноярский, Ново-Усть-Каменогорский, Прапорщиков , Украин, Чистопольский бекітілді [4].
1932 жылы 20 ақпанда аудан жаңадан құрылған Шығыс Қазақстан облысының құрамына енді.
Қазақ АКСР ОАК Президиумының 1932 жылғы 11 сәуірдегі жарлығымен аудан құрамына келесі ауыл кеңестері қосылды: Александровск, Бутаковск, Быструхинск, Малоубинск, Орловск, Секисовск және Черемшанск. Аудан құрамына Донской және Каменский ауылдық кеңестеріне кірмейді [5].
1934 жылғы 13 тамыздағы Қазақ АКСР ОАК жарлығымен Бутаков және Черемшанск ауылдық кеңестері ауданнан Риддер қалалық кеңесіне берілді [6].
1934 жылғы 19 желтоқсандағы Қазақ АССР ОАК жарлығымен Өскемен ауданы Киров болып өзгертілді [7].
Шығыс Қазақстан облыстық атқару комитетінің 1935 жылғы 24 ақпандағы қаулысымен Северный және Чистопол ауылдық кеңестері – Бұқтырма ауданына, Березовск, Глубоковск, Красноярск, Пролетарск және Таврический ауылдық кеңестері – Предгорненск ауданына берілді. Аудан құрамына 13 ауылдық кеңестер кірді: Белоусовск, Бобровск, Быструхинск, Жоғарғы Үбі, Таулы Үбі, Заульбинск, Малоубинск, Жаңаөскемен, Прапорщиковск, Секисовский, Тарханский, Украин және Үшбұлақ [8].
1939 жылғы 16 қазандағы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының Жарлығымен аудан шағындалды: Украин және Үшбұлақ ауылдық кеңестері жаңадан құрылған Таврия ауданына, Куйбышевск, Малоубинск және Секисовск ауылдық кеңестері жаңадан құрылған Жоғарғы Үбі ауданына берілді [9].
1940 жылы 9 мамырда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының Жарлығымен аудан орталығы Заульбинка ауылынан Защита ауылына көшірілді [10].
1954 жылғы 13 тамызда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының Жарлығымен Бутаковск және Заульбинск ауылдық кеңестері таратылды [11].
1959 жылы 11 маусымда жойылған Жоғарғы Үбі ауданының Молоубинск, Куйбышевск және Секисовск ауылдық кеңестері Киров ауданына қосылды [12].
1959 жылғы 12 қазандағы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының Жарлығымен Өскемен қаласы қайтадан аудан орталығы болып бекітілді [13].
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының 1962 жылғы 29 мамырдағы жарлығымен таратылған Бұқтырма ауданының Северный ауылдық кеңесі аудан құрамына берілді [14].
1962 жылы 19 қарашадағы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының Жарлығымен Басова зәйімкесі, Степной және Ушаново елді мекендері Өскемен қаласынан шығарылып, Киров ауданының жаңадан құрылған Ушанов ауылдық кеңесіне берілді.
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Презиумының 1963 жылғы 2 қаңтардағы жарлығымен Киров ауданы таратылды. Оның аумағы келесідей бөлінді: Шемонаиха ауданына - Белокаменск, Бобровск, Горнульбинск, Кировск, Куйбышевск, Малоубинск, Северный, Секисовск, Тархан, Ушановск және Черемшанск ауылдық кеңестері, Таврия ауданына - Жаңаөскемен ауылдық кеңесі, Глубокий өнеркәсіптік ауданға - Белоусовка және Пахотный ауылдары кірді [15].
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ 1959 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. 1959 жылғы 15 қаңтардағы жағдай бойынша қалалар мен басқа елді мекендердің, аудандардың, облыс орталықтарының және ірі ауылдық елді мекендердің одақтас республикалардың облыстары бойынша нақты халық саны (РКФСР қоспағанда). Демоскоп Weekly. Тексерілді, 27 сәуір 2016.
- ↑ Қазақстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісі анықтамалығы (1920 ж. тамыз — 1936 ж. желтоқсан), А.-А., 1956, 200, 201 б.
- ↑ Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік мұрағаты, ф. 3, оп. 1, д. 99, л. 186.
- ↑ Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік мұрағаты, ф. 3, оп. 1, д. 96, л. 1.
- ↑ Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік мұрағаты, ф. 3, оп. 1, д. 97, л. 45; ф. 9, оп. 1, д. 41, л. 24.
- ↑ Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұрағаты, ф. 544, оп. 1б, д. 219, л. 41.
- ↑ Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұрағаты, ф. 544, оп. 1б, д. 219, л. 53.
- ↑ Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұрағаты, ф. 544, оп. 1б, д. 220, л. 88, 89, 99.
- ↑ Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік мұрағаты, ф. 752, оп. 2, д. 147, л. 1.
- ↑ Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұрағаты, ф. 1109, оп. 5, д. 1, л. 90.
- ↑ Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұрағаты, ф. 1109, оп. 5, д. 511, л. 103.
- ↑ КСРО Жоғарғы Кеңесінің тізімдемелері. № 24 (956), 1959 ж.
- ↑ Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің тізімдемелері, 1959 ж., № 8, 23 б.
- ↑ КСРО Жоғарғы Кеңесінің тізімдемелері, 1962 ж., № 25 (1112), 670 б.
- ↑ Ауылдардың шоғырлануына және өндірістік аудандардың қалыптасуына байланысты таратылған аудандардың тізімі (1962 ж. желтоқсан — 1963 ж. ақпан). М., 1964 ж., 153 б.