Мехмет шаһзада (I Ахметтің ұлы): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдеме
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
 
1-жол: 1-жол:
{{Тұлға
{{Тұлға
| Есімі = Мехмед Шаһзада
| Есімі = Мехмет шаһзада
| Қазақша есімі = Мехмед Шаһзада
| Қазақша есімі = Мехмет шаһзада
| Шынайы есімі = {{lang-tr|Şehzade Mehmed}}
| Шынайы есімі = {{lang-tr|Şehzade Mehmed}}
| Ту = Ottoman Flag.svg
| Ту = Ottoman Flag.svg
| Туған күні = 8.03.1605
| Туған күні = 08.03.1605
| Туған жері = [[Ыстамбұл|Константиние]],<br />[[Османлы империясы|Ұлы Османлы Мемлекеті]]
| Туған жері = [[Ыстамбұл|Константинополь]], [[Османлы мемлекеті]]
| Қайтыс болған күні = 12.04.1621
| Қайтыс болған күні = 12.04.1621
| Қайтыс болған жері = [[Ыстамбұл|Константиние]],<br />[[Османлы империясы|Ұлы Османлы Мемлекеті]]
| Қайтыс болған жері = [[Ыстамбұл|Константинополь]], [[Османлы мемлекеті]]
| Жерленді = I Ахмет мазары, [[Ыстамбұл]]
| Жерленді = I Ахмет мазары, [[Ыстамбұл]]
| Әкесі = [[I Ахмет]]
| Әкесі = [[I Ахмет]]
| Анасы = [[Көсем сұлтан]]}}
| Анасы = [[Көсем сұлтан]]
}}


'''Шехзаде Мехмед''' ([[8 наурыз|8 сәуір]] [[1605 жыл|1605]], [[Ыстамбұл|Стамбул]] — [[12 сәуір]] [[1621 жыл|1621]]) — сұлтан  [[I Ахмет|Ахмет Ι]] және  [[Көсем сұлтан|Кесем Сұлтан<nowiki/>наң]] үлкен ұлы <ref>''TEZCAN, Baki''&nbsp;The Debut of Kösem Sultan's Political Career&nbsp;// Turcica&nbsp;: Journal.&nbsp;— 2008.&nbsp;— <span class="nowrap">Т. 40</span>.&nbsp;— <span class="nowrap">С. 347—359</span>.&nbsp;<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"><div class="bounce1"></div><div class="bounce2"></div><div class="bounce3"></div></div></div></ref>.
'''Мехмет шаһхада''' ({{lang-tr|Şehzade Mehmed}}; [[8 наурыз]] [[1605 жыл|1605]] — [[12 сәуір]] [[1621 жыл|1621]]) — [[I Ахмет]] пен [[Көсем сұлтан]]ның үлкен ұлы<ref>''TEZCAN, Baki''&nbsp;The Debut of Kösem Sultan's Political Career&nbsp;// Turcica&nbsp;: Journal.&nbsp;— 2008.&nbsp;— <span class="nowrap">Т. 40</span>.&nbsp;— <span class="nowrap">С. 347—359</span>.&nbsp;<div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"><div class="bounce1"></div><div class="bounce2"></div><div class="bounce3"></div></div></div></ref>.


== Өмірбаяны ==
==Өмірбаяны==
Шехзаде Мехмед 1605 жылы дүниеге келген, сұлтан Ахмет және Кесем Сұлтанның бірінші баласы . Ахмед I қайтыс болғаннан кейін 1617 жылы таққа тиіс таққа оның а,асы брат  [[II Осман|Осман II]] отыру керек болды, ал шаһзада  және оның ағаларын өлім жазасы  Фатиха заңы бойынша күтіп тұрды . Алайда осыдан бірнеше жыл бұрын Ахмед I ұлдары туылса да Мустафаға өмірін сақтап қалды. Тарихшылар Мұстафаның психикалқ аурулары үшін Ахмед I таққа кауіп төндіруге қабілетсіз болғандықтан өлтірмеді деп санайды  . Тағы бір себеп Кесем Ахметті өзінің балаларынның болашағына қауіптенгендіңтен көндірді деп танылады, себебі болашақ сұлтан Османның анасы басқа әйел еді, ал бұл Мезмел үшін үлкен қауіп туғыздые. Нәтижесінде, әкесінің өлімінен кейін  таққа  оның есалан ағасы  отырды{{Sfn|Boyar, Fleet|2010|p=42}}.
Мехмет шаһзада [[1605 жыл]]ы I Ахмет пен оның сүйікті күңі Көсем сұлтанның шаңырағында дүниеге келді. [[1617 жыл]]ы I Ахмет қайтыс болғаннан кейін таққа оның ағасы [[II Осман]] отыру керек еді, ал қалған шаһзадаларды, Фатиха заңы бойынша, өлім жазасы күтіп тұрды. Алайда осыдан бірнеше жыл бұрын I Ахмет ұлдары туса да [[I Мұстафа]]ға өмірін сақтап қалды. Тарихшылар Мұстафаның психикалық аурулары үшін таққа кауіп төндіруге қабілетсіз болғандықтан I Ахмет оны өлтірмеді деп санайды. Тағы бір себеп Көсем өзінің балаларынның болашағына қауіптенгендіктен Ахметті көндірді, себебі болашақ сұлтан Османның анасы басқа әйел еді, ал бұл Мехмет үшін үлкен қауіп туғызды. Нәтижесінде, әкесінің өлімінен кейін таққа оның есалаң інісі I Мұстафа отырды{{Sfn|Boyar, Fleet|2010|p=42}}.


Баласыз Мұстафаның басқармасы қысқа болды: 1618 жылы төңкеріс болды  және Осман II таққа шықты . Османөз басқармасының  үшінші жылы Польшаға соғыс жариялауға  мәжбүр болды және билікті жаулап алудың алдын алу үшін  болмаған кезінде 16 жасар Мехмедті өлім жазасына кесуді бұйырды <ref>[http://liberteryen.org/2013/03/oldurulen-osmanli-sehzadeleri-ve-devrilen-padisahlar/ Öldürülen Osmanlı Şehzadeleri ve Devrilen Padişahlar]</ref>. Мехмед [[Сұлтанахмет мешіті|Сұлтан Ахмед Мешітінде]] әкесінің қасында жерленді.
Баласыз Мұстафаның сұлтанаты қысқа болды: [[1618 жыл]]ы төңкеріс нәтижесінде II Осман таққа шықты. Осман өз сұлтанатының үшінші жылы [[Польша]]ға соғыс жариялауға мәжбүр болды және билікті жаулап алудың алдын алу үшін болмаған кезінде 16 жасар Мехметті өлім жазасына кесуді бұйырды<ref>[http://liberteryen.org/2013/03/oldurulen-osmanli-sehzadeleri-ve-devrilen-padisahlar/ Öldürülen Osmanlı Şehzadeleri ve Devrilen Padişahlar]</ref>. Мехмет [[Сұлтанахмет мешіті]]нде әкесінің жаңында жерленді.


==Өнерде==
== Мәдениет ==
 "[[Ғаламат ғасыр: Көсем дәуірі|Тамаша ғасыр: Кесем Сұлтан]]" түрік сериалында ересек шаһзада Мехметті Бурак Дакак орындады.
* {{flagicon|Түркия}} «'''[[Ғаламат ғасыр: Көсем дәуірі]]'''» телехикаясы ([[2015 жыл|2015]]-қ.у., ересек Мехмет шаһзада рөлінде — Бурак Дакак)


== Дереккөздер ==
==Дереккөздер==
{{дереккөздер}}
{{дереккөздер}}


23:48, 2017 ж. наурыздың 3 кезіндегі соңғы нұсқа

Мехмет шаһзада
түр. Şehzade Mehmed
Туған күні

8 наурыз 1605 (1605-03-08)

Туған жері

Константинополь, Османлы мемлекеті

Қайтыс болған күні

12 сәуір 1621 (1621-04-12) (16 жас)

Қайтыс болған жері

Константинополь, Османлы мемлекеті

Әкесі

I Ахмет

Анасы

Көсем сұлтан


Мехмет шаһхада (түр. Şehzade Mehmed; 8 наурыз 1605 — 12 сәуір 1621) — I Ахмет пен Көсем сұлтанның үлкен ұлы[1].

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мехмет шаһзада 1605 жылы I Ахмет пен оның сүйікті күңі Көсем сұлтанның шаңырағында дүниеге келді. 1617 жылы I Ахмет қайтыс болғаннан кейін таққа оның ағасы II Осман отыру керек еді, ал қалған шаһзадаларды, Фатиха заңы бойынша, өлім жазасы күтіп тұрды. Алайда осыдан бірнеше жыл бұрын I Ахмет ұлдары туса да I Мұстафаға өмірін сақтап қалды. Тарихшылар Мұстафаның психикалық аурулары үшін таққа кауіп төндіруге қабілетсіз болғандықтан I Ахмет оны өлтірмеді деп санайды. Тағы бір себеп Көсем өзінің балаларынның болашағына қауіптенгендіктен Ахметті көндірді, себебі болашақ сұлтан Османның анасы басқа әйел еді, ал бұл Мехмет үшін үлкен қауіп туғызды. Нәтижесінде, әкесінің өлімінен кейін таққа оның есалаң інісі I Мұстафа отырды[2].

Баласыз Мұстафаның сұлтанаты қысқа болды: 1618 жылы төңкеріс нәтижесінде II Осман таққа шықты. Осман өз сұлтанатының үшінші жылы Польшаға соғыс жариялауға мәжбүр болды және билікті жаулап алудың алдын алу үшін болмаған кезінде 16 жасар Мехметті өлім жазасына кесуді бұйырды[3]. Мехмет Сұлтанахмет мешітінде әкесінің жаңында жерленді.

Өнерде[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ TEZCAN, Baki The Debut of Kösem Sultan's Political Career // Turcica : Journal. — 2008. — Т. 40. — С. 347—359. 
  2. ↑ Boyar, Fleet, 2010, p. 42
  3. ↑ Öldürülen Osmanlı Şehzadeleri ve Devrilen Padişahlar
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мехмет_шаһзада_(I_Ахметтің_ұлы)&oldid=2536126» бетінен алынған