Хамлет Исаханлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
72-жол: 72-жол:
Хамлет Исаханлы математика бойынша үлкен ғылыми-зерттеу әлеуетінің ғалымы деп танылады. Ол математиканың және қолданбалы ғылымдардың түрлі салаларында, өзіне түіндес емес операторлық теория, көппараметрлі спектрлік теория, бірлескен спектрлер теориясы, дифференциалдық теңдеулер, сандық ауқымдар және экономикадағы математикалық модель сияқты, зерттеулер жүргізді. Ол қазіргі заманғы Көппараметрлі спектрлік теорияның негізін қалаушыларының бірі болып саналады. Ол математикалық физикадан шыққан бұл салада ғылыми зерттеулер жүргізген алғашқы кеңес математигі болды.
Хамлет Исаханлы математика бойынша үлкен ғылыми-зерттеу әлеуетінің ғалымы деп танылады. Ол математиканың және қолданбалы ғылымдардың түрлі салаларында, өзіне түіндес емес операторлық теория, көппараметрлі спектрлік теория, бірлескен спектрлер теориясы, дифференциалдық теңдеулер, сандық ауқымдар және экономикадағы математикалық модель сияқты, зерттеулер жүргізді. Ол қазіргі заманғы Көппараметрлі спектрлік теорияның негізін қалаушыларының бірі болып саналады. Ол математикалық физикадан шыққан бұл салада ғылыми зерттеулер жүргізген алғашқы кеңес математигі болды.


Исаханлы Мәскеудің атақты математика мектебінің өкілі ғана емес, сонымен бірге оның ғылыми тәжірибесі Құрама Штаттардың, Ұлыбританияның, Германияның және Канаданың ғылыми мектептерінің жетістіктерін көрсетеді. Еуропаның, Америка мен Азияның ғылыми-зерттеу орталықтары, академиялары мен университеттері оны дәрістер оқуға, бірлескен зерттеулерді жүргізуге және халықаралық конференцияларда сөз сөйлеуге үнемі шақырды. Өз кезегінде Шығыс және Батыс арасындағы жақсы қарым-қатынастарды нығайту мақсатында, шетелдік ғалымдарды Мәскеуге және Бакуге дәрістер оқуға шақырды. Ол тіпті сол Кеңестік кезеңде халықаралық академиялық торлар жүйесіні құруға қол жеткізді.<ref>Nagiyev R. "[[Formula]] of Vengeance (in Azeri)" ''[[Kommunist]] newspaper'', 1987, July 2; p.6</ref><ref>Odinets V. "At the Universities of Canada (in Russian" ''Sovetskiy Ekonomist newspaper'', 1989, January 27; p.4.</ref>
Исаханлы [[Мәскеу]]дің атақты математика мектебінің өкілі ғана емес, сонымен бірге оның ғылыми тәжірибесі Құрама Штаттардың, Ұлыбританияның, Германияның және Канаданың ғылыми мектептерінің жетістіктерін көрсетеді. Еуропаның, Америка мен Азияның ғылыми-зерттеу орталықтары, академиялары мен университеттері оны дәрістер оқуға, бірлескен зерттеулерді жүргізуге және халықаралық конференцияларда сөз сөйлеуге үнемі шақырды. Өз кезегінде Шығыс және Батыс арасындағы жақсы қарым-қатынастарды нығайту мақсатында, шетелдік ғалымдарды Мәскеуге және Бакуге дәрістер оқуға шақырды. Ол тіпті сол Кеңестік кезеңде халықаралық академиялық торлар жүйесіні құруға қол жеткізді.<ref>Nagiyev R. "[[Formula]] of Vengeance (in Azeri)" ''[[Kommunist]] newspaper'', 1987, July 2; p.6</ref><ref>Odinets V. "At the Universities of Canada (in Russian" ''Sovetskiy Ekonomist newspaper'', 1989, January 27; p.4.</ref>


Оның математика саласындағы жетістіктері көрнекті математиктермен, әсіресе Совет академиясының мүшелері Н. Н. Боголюбов, В. С. Владимиров және С. М. Николский, Ленин сыйлығының лауреаты Б. М. Левитан және В. Б. Лидский және танымал математиктер А. Г. Костюченко, А. А. Дезин және В.А. Садовничий (қазіргі уақытта Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің ректоры, профессор Ф. Аткинсон (Торонто университеті), профессор П. Д. Брно (Калгари университеті) және басқа да ғалымдар. Оның ғылыми еңбектері, Совет Ғылым Академиясының Президиумы (Атқару комитеті) тарапынан шығарылған «Жылдың үздік ғылыми еңбектері», тізіміне енгізілген.<ref name="Tanriverdiyev 1997"/><ref>{{cite book
Оның математика саласындағы жетістіктері көрнекті математиктермен, әсіресе Совет академиясының мүшелері Н. Н. Боголюбов, В. С. Владимиров және С. М. Николский, Ленин сыйлығының лауреаты Б. М. Левитан және В. Б. Лидский және танымал математиктер А. Г. Костюченко, А. А. Дезин және В.А. Садовничий (қазіргі уақытта Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің ректоры, профессор Ф. Аткинсон (Торонто университеті), профессор П. Д. Брно (Калгари университеті) және басқа да ғалымдар. Оның ғылыми еңбектері, Совет Ғылым Академиясының Президиумы (Атқару комитеті) тарапынан шығарылған «Жылдың үздік ғылыми еңбектері», тізіміне енгізілген.<ref name="Tanriverdiyev 1997"/><ref>{{cite book

11:38, 2021 ж. қаңтардың 28 кезіндегі нұсқа

Һамлет Абдулла ұлы Исаев
Туған күні

1 наурыз 1948 (1948-03-01) (76 жас)

Туған жері

Косалы, Гардабан ауданы,  Грузия

Азаматтығы

Әзербайжан

Ғылыми дәрежесі

Физика-математика ғылымдарының докторы

Хамлет Абдулла ұлы Исаев (Азербайжаша: Hamlet Abdulla oğlu İsayev (1 наурыз, 1948 ж. Грузияда, Косалида туылған) - Азербайжанның математигі, ақыны, нақты ғылымдар мен әлеуметтік ғылымдар бойынша жазушы.


Хазар университетінің құрылтайшысы (бұл ұйымның құрылтайшы президенті ретінде 1991 жылғы сәуір айынан бастап 2010 жылғы қыркүйек айына дейін жұмыс атқарды). Қазіргі таңда, ол Хазар Университеті Директорлар мен Қамқоршылар Кеңесінің Төрағасы болып табылады (2010 жылғы қыркүйек айынан бастап); сондай-ақ біріктірілген бастауыш, негізгі орта және жоғарғы білім мектептерінің (Дүние Мектебі) құрылтайшысы; Ол сондай-ақ Еуразия Академиясының/Eurasian Academy құрылтайшысы...[1]

Хамлет Исаханлы (Азербайжаша: Hamlet İsaxanlı) аты, оның ақын ретінде басылымдарда және гуманитарлық пен әлеуметтік ғылымдар саласында қолданатын лақап аты болып табылады. Математика саласындағы барлық жұмыстары Исаев фамилиясы атында жарияланған (Г. А. Исаев кириллицаға сәйкес, Н. A. Isayev, G. A. Isaev және т.б. транслитерациялар бойынша). Қазіргі таңда, елде Хамлет Исаханлы атымен әлдеқайда жақсы танылған[2].[3]

Хамлет Исаханлының академиялық және әдеби шығармалары математика және гуманитарлық ғылымдар мен әлеуметтік ғылымдардың көптеген салаларыны,поэзия және шығармашылық жазбаларды қоса алғанда, көптеген салаларды қамтиды. Ол түрлі тақырыптарда таланттарыны көрсете білетін ғұлама болып сипатталады[2].[3]

Өтпелі экономикасы бар елдердегі білім беру жүйесін реформалауға сыни көзқарасы мұғалімдердің, саясаткерлер мен жұртшылықтың ойларына және әрекеттеріне әсер етті. Ол Солтүстік Америкада, Еуропа мен Ресейде, Азия мен Африкада мәдени, ғылыми, білім беру және саяси мәселелер бойынша Әзербайжан мен кең аймақты таныстырды. Хамлет Исаханлы – көрнекті ойшыл, өзіндік және жаңа ұрпақ үшін ықпалды, қоғамның интеллектуалды және мәдени қайраткері, ол радикалды консерватизм мен әділетсіздікке ашық көзқарасыны білдіре отырып қарсы шығады. Ол, сондай-ақ, Әзербайжанда белгілі қоғамдық қайраткеріне айналды, газеттерге, журналдарға, интернет-агенттіктерге және теледидарға жиі сұхбат беруде.

Биографиясы

Хамлеттің әкесі Абдулла Исахан оглы Исаев (1926-1972) орта мектепте математика пәнін мұғалімі болған, ал анасы Периханым - үй шаруасындағы әйел. Хамлет Косали ауылында (1954-1965) мемлекеттік мектепте (бастауыш, орта және жоғары) оқыды, мұнда негізгі оқыту тілі әзербайжан, ал екінші тіл орыс тілі, шет тілі ретінде француз тілі, және грузин ресми тіл болған. Һамлет бұл мектепті, көрсеткен жоғары жетістіктері үшін, алтын медальмен аяқтады. Һамлет Исаханлының әйелі Наила Исаева Әзербайжанның Губа қаласында дүниеге келді. Бакуде орыс тілі мен әдебиеті институтын бітірген. Сонымен қатар, музыкалық білім де алды. Ол ән шығарады. 2010 жылдың қыркүйек айына дейін «Хазар» ханым клубының басшысы, Хазар Университетіне қарасты «Дуния» мектебінің директоры (мектепке дейінгі, бастауыш, орта және жоғары оқу орны) қызметіні атқарды. Қазіргі уақытта Хазар Университетінің гуманитарлық мәселелер бойынша директорлар және қамқоршылар кеңесінің кеңесшісі. Жұбайлардың төрт баласы бар. Үлкен қызы Айгун (1972 ж.) орта мектепті алтын медальмен бітіріп, бакалавриат бағдарламасы бойынша математика саласындағы және магистратура бағдарламасы бойынша менеджмент және бизнес басқару саласындағы оқуыны бітірді. Ол Ұлыбританияда күйеуімен және екі ұлымен тұрады. Олардың екінші қызы Зейнаб (1975 ж.) орта мектепті күміс медальмен бітіріп, медицина саласында, дерматология мамандығы бойынша жоғары білім алды. Түркияда, Стамбул қаласында күйеуімен және ұлымен тұрып жатыр. Үшінші қызы Айтен (1977 ж.), бизнесті басқару саласында аспирантураны бітірген, ол сертификатталған маман болып табылады. Қазіргі уақытта ол Лондонда тұрады және жұмыс істейді. Олардың соңғы қызы Улкер (1985 ж.) - когнитивті неврология ғылымдарының магистрі дәрежесі бар психолог. Ол Хазар университетінде адами ресурстар жөніндегі директор және психология кафедрасының үйлестірушісі қызметін атқарды. Хамлет Исаханлының өмірі, академиялық шығармашылығы, әдеби және қоғамдық қызметі туралы қосымша ақпарат төменде келтірілген.

Математика

Һамлет Исаханлы (математикалық жұмыстарында Г. А. Исаев, G.A. Isaev, H.A. Isayev) орта мектепті алтын медальмен бітіріп, 1965 жылы Әзербайжан мемлекеттік университетінің механика-математика факультетіне (қазіргі Баку мемлекеттік университеті, БМУ) қабылданды. 1970 жылы БМУ-ны үздік дипломмен бітірді. Сол жылы Баку мемлекеттік университеті математика және механика институтында аспирантураға қабылданды. 1973 жылы «Оператор қарындаштарының спектрлік теориясы мәселелері туралы» диссертациясын қорғады және оған Ph.D. немесе физика-математика ғылымдарының кандидаты дәрежесі берілді.

Hamlet Isakhanli at a conference.
Hamlet Isakhanli at a conference.

1973 жылдан 1983 жылға дейін Мәскеуде және Бакуде, атап айтқанда, Мәскеу мемлекеттік университетінде, Стеклов атындағы математика институтында, Әзербайжан Ұлттық ғылым академиясының математика және механика институты, содан кейін Әзербайжан мемлекеттік университетінде математика саласында зерттеу жұмыстарыны жүргізді. Кейінірек ол Әзербайжан Мемлекеттік мұнай және химия институтында (қазіргі Әзербайжан Мемлекеттік мұнай академиясы) профессор болып жұмыс істеді және Ленинград экономика және қаржы институтының Баку қаласындағы математика кафедрасын басқарды.

Исаханлының мақалалары халықаралық академиялық ұстанымға ие болатын, жетекші академиялық мерзімді басылымдарда және Кеңес Одағында, Құрама Штаттарда, Ұлыбританияда, Канадада және Германияда жүргізілген мәмілелерде жарияланды. 1983 жылы, Мәскеу қаласындағы В. И. Стеклова атындағы математика институтында, Һамлет Исаханлы «Көппараметрлі спектрлік теорияның мәселелері» жөнінде екінші докторлық диссертациясыны қорғады. Осылайша, физика-математика ғылымдарының докторы дәрежесін алды, кейіннен Кеңес Жоғары аттестациялық комиссиясының профессоры атағы берілді.[4]

Хамлет Исаханлы математика бойынша үлкен ғылыми-зерттеу әлеуетінің ғалымы деп танылады. Ол математиканың және қолданбалы ғылымдардың түрлі салаларында, өзіне түіндес емес операторлық теория, көппараметрлі спектрлік теория, бірлескен спектрлер теориясы, дифференциалдық теңдеулер, сандық ауқымдар және экономикадағы математикалық модель сияқты, зерттеулер жүргізді. Ол қазіргі заманғы Көппараметрлі спектрлік теорияның негізін қалаушыларының бірі болып саналады. Ол математикалық физикадан шыққан бұл салада ғылыми зерттеулер жүргізген алғашқы кеңес математигі болды.

Исаханлы Мәскеудің атақты математика мектебінің өкілі ғана емес, сонымен бірге оның ғылыми тәжірибесі Құрама Штаттардың, Ұлыбританияның, Германияның және Канаданың ғылыми мектептерінің жетістіктерін көрсетеді. Еуропаның, Америка мен Азияның ғылыми-зерттеу орталықтары, академиялары мен университеттері оны дәрістер оқуға, бірлескен зерттеулерді жүргізуге және халықаралық конференцияларда сөз сөйлеуге үнемі шақырды. Өз кезегінде Шығыс және Батыс арасындағы жақсы қарым-қатынастарды нығайту мақсатында, шетелдік ғалымдарды Мәскеуге және Бакуге дәрістер оқуға шақырды. Ол тіпті сол Кеңестік кезеңде халықаралық академиялық торлар жүйесіні құруға қол жеткізді.[5][6]

Оның математика саласындағы жетістіктері көрнекті математиктермен, әсіресе Совет академиясының мүшелері Н. Н. Боголюбов, В. С. Владимиров және С. М. Николский, Ленин сыйлығының лауреаты Б. М. Левитан және В. Б. Лидский және танымал математиктер А. Г. Костюченко, А. А. Дезин және В.А. Садовничий (қазіргі уақытта Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің ректоры, профессор Ф. Аткинсон (Торонто университеті), профессор П. Д. Брно (Калгари университеті) және басқа да ғалымдар. Оның ғылыми еңбектері, Совет Ғылым Академиясының Президиумы (Атқару комитеті) тарапынан шығарылған «Жылдың үздік ғылыми еңбектері», тізіміне енгізілген.[2][7]

Дереккөздер

  1. ↑ Eurasian Academy Official Site
  2. ↑ a b c Tanriverdiyev Fuad "The Life Of The Scholar And Founder" (in Azeri) — Khazar University Press, 1997.
  3. ↑ a b Aslan Knyaz What I Brought To This World" (in Azeri and in Russian) — Khazar University Press, 2005.
  4. ↑ Hamlet Isayev (Issakhanly) in "Who's Who in the Former Soviet Union" — Surrey, England: Debrett's Peerage, Ltd., 1994.
  5. ↑ Nagiyev R. "Formula of Vengeance (in Azeri)" Kommunist newspaper, 1987, July 2; p.6
  6. ↑ Odinets V. "At the Universities of Canada (in Russian" Sovetskiy Ekonomist newspaper, 1989, January 27; p.4.
  7. ↑ Babayev M.B. "Isayev (Isakhanli) Hamlet Abdulla (in English and Russian) in "Azerbaijani Mathematicians - XX Century"" — Oka Ofset, Baku, 2007.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Хамлет_Исаханлы&oldid=2840258» бетінен алынған