Зарқын

Arnebia hispidissima
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Incertae sedis Тұқымдасы: Boraginaceae Тегі: Arnebia Forssk.
түрлері
36 түрі белгілі

Зарқын, арнебия (лат. Arnebia) – айлауыктар тұқымдасына жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Қазақстанда Қызылорда, Маңғыстау облыстарының, Балқаш – Алакөл ойыстарының құмдарында және Жетісу (Жоңғар), Іле, Күнгей Алатауларының тастақты беткейлерінде өсетін шұбар Зарқын (A. guttata), ірі гүлді Зарқын (A. grandіflora), Каспий Зарқыны (A. transcaspіca) және жатаған Зарқын (A. decumbens) деген 4 түрі кездеседі. Биіктігі 5 – 30 см. Өсімдіктің жер бетіндегі бөлігі ұзын қылтанақты түкті келеді. Жапырақтары өркенге кезектесіп орналасқан. Күлгін, қызғылт, сары түсті гүлдері түтікше тәрізді 5 тостағанша, 5 күлте жапырақшаларынан, бес аталық және бір аналықтан құралған. Аналық мойны жіп тәрізді өте жіңішке, ұзын, аузы қос тілімді болады. Жәндіктер арқылы тозаңданады, сәуір – маусым айларында гүлдеп, мамыр – шілдеде жемісі піседі. Жемісі піскенде 2 немесе 4 бөлшекке ажырайтын жаңғақша. Гүлдері шырын бөлетіндіктен балды өсімдіктердің қатарына жатады.