Тікқорғасын
.jpg)
Тікқорғасын (немесе тікқорғасын өлшеуіш, ағылш. plumb bob, орыс. Отвес) — көбінесе қорғасын секілді ауыр металдардан жасалатын, төмен қараған конус пішінді, төменгі жағында сүйір ұшы бар, салмақты зат болып, жіпке ілінеді де, төмен тасталады, сөйтіп кез келген тірек нүктеден төменгі вертикал нүктеге дейінгі сызықты бағытты дәл табуға, нақты белгілеуге және дұрыс есептеуге қолданылады. Бұл тік деңгейдің алғашқы прекурсоры, көбінесе тік құрылғыларды орнату үшін керек. Ол әдетте тастан, ағаштан немесе қорғасыннан жасалған, бірақ басқа металдардан да жасалуы мүмкін. Егер ол безендіру үшін қолданылса, ол сүйектен немесе піл сүйегінен жасалуы мүмкін.
Тікқорғасын құралын конструкциялардың «плюб» немесе тік болуын қамтамасыз ету үшін ең алғашында Ежелгі Мысырлықтар қолданғаны туралы дерек бар.[1] Ол сонымен қатар маркшейдерлік жұмыстарда, кеңістіктегі нүктенің гравитациясына қатысты минималды (зенитке қарама-қарсы) белгілеу үшін қолданылады. Ол әртүрлі құралдармен (соның ішінде нивелирлер, теодолиттер және болат таспалар) аспапты тұрақты түсіру маркерінің үстіне дәл орнату немесе маркерді орналастыру үшін позицияларды жерге көшіру үшін қолданылады.[2]
Этимологиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Plumb bob - латынның plumbum («қорғасын») сөзінен және боб (тербелу, тіктелу) сөздерінен жасалған.[3]
Қазақша Тікқорғасын осы сөздің әдеби бейнелеп аударылуы.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Denys A. Stocks. Experiments in Egyptian archaeology: stoneworking technology in Ancient Egypt. Routledge; 2003. Script error: No such module "Catalog lookup link".Script error: No such module "check isxn".. p. 180.
- ↑ The surveying handbook — Springer, 1995. — P. 93–94. — ISBN 978-0-412-98511-9.
- ↑ McGeough, Joseph A.; Hartenberg, Richard S. (2019). "Hand tool | Measuring and defining tools | Plumb line, level, and square". Encyclopaedia Britannica.