Челси (футбол клубы)

Челси
[[Сурет:|200x250px]]
Толық атауы	«Челси» Футбол клубы (ағл. Chelsea Football Club)
Лақап аттары	The Pensioners (Зейнеткерлер), The Blues (Көктер)
Құрылған жылы	10 наурыз 1905 (109 жыл)
Стадионы	Стэмфорд Бридж, Лондон
Сыйымдылығы	41 841
Иесі	Роман Абрамович
Президенті	Брюс Бак
Бас жаттықтырушы	Антонио Конте
Капитаны	Гари Кэйхилл
Рейтингі	14-інші орын — УЕФА рейтингісі бойынша
Сайты	www.chelseafc.com
Жарыс	Премьер-лига
2018/19	3-ші
Формасы
Негізгі форма Қонақтық форма
2018/19

«Челси» (ағылш. Chelsea F.C.; ағылшынша айтылуы: ˈtʃɛlsiː) — Лондон қаласының батысында (Фулем ауданында) орналасқан кәсіпқой ағылшын футбол клубы. 1905 жылы құрылған бұл клуб тарихының көп бөлігін ағылшын футболының жоғарғы дивизионында өткізді.

Алғашқы үлкен жеңісіне 1955 жылы Англияның бірінші дивизионың жеңіпазы атанып қол жеткізді. 1965 және 1996 жылдары аралығында түрлі кубоктарда жеңіске жетті. Алайда клубтың тарихындағы ең маңызды кезең соңғы екі онжылдық болып табылады. 1997 жылдан бері иеленген олжа саны 21. Челси бес рет Англия чемпионы атанды, жеті Англия Кубогін, төрт Англия Суперкобогін және бес Футбол Лигасының Кубогін жеңіп алды. Сонымен қатар Еуропа алаңдарында да ірі жеңістерге жете білген Челси екі рет УЕФА Кубогының иегерлері атанған, Чемпиондар Лигасы мен Уефа суперкубогын жеңіп алған болатын.

Негізгі формасы 1960 жылдардан бастап асты мен үсті көк түсті болып келеді.

2003 жылдан бері орыс миллиардері Роман Абрамович Челсидің иегері болып келеді. 2016 жылғы Forbes журналы бойынша әлемнің 7ші ең қымбат клубы болып табылады (£1.15 миллиард|$1.66 миллиард )

Тарих

Құрылуы мен алғашқы кезеңдер

1904 жылы Генри Огастес Мирс «Стэмфорд Бридж» атты атлетикалық стадионды сатып алды. Мирс Стэмфордты фтубол стадионы ретінде қайта құрып, кейіннен сол алаңға жергілікті Фулхем футбол клубын көшірмекші болған. Алайда Фулхемның төрағасы Генри Норристі көндіре алмай, Мирс бұл жер бөлігін сатып жіберуге бел буған. Бірақ Мирсті ол ойынан досы Фредерик Паркер кері қайтарады.Содан 1905 жылы 10 наурыз күні “Rising Sun” (қазіргі кезде “Butcher’s Hook”) пабында жиналыс өтеді. Сол жиналыста жаңа құрылатын клубтың атауы талқыға түседі. «Стэмфорд Бридж», «Кенсингтон» және ФК «Лондон» атауларынан бас тартып, көршілес жатқан Челси ауданың аты қойылатыны туралы шешім қабылданады. Ал 1905 жылдың 29 мамыр күні жалпы Футбол лигасының жиналысында оған дейін әлі ешбір матч өткізбеген «Челси» Англияның екінші дивизионының қатысушысы ретінде таңдап алынады.

Челсидің алғашқы құрамы, 1905ж. Қыркүйек

Челси Англия дизиондарындағы алғашқы ойынын 1905 жылдың 2 қыркүйегі күні «Стокпорт» клубына қарсы өткізіп, 1-0 шотымен жеңіліске ұшырайды. Оған қарамастан маусым аяғында «Челси» бірінші дивизионға жолдама алды. Құрамдағы Виллиам Фолк, Джордж Хилдсон (кейінгі маусымда қосылған), Джими Виндридж команданың көсбасшыларына айналды.

1910-1940 жылдар аралығы

1915 жылы «Челси» өзінің тарихындағы алғашқы Англия Кубогінің финалында ойын көрсетті. Ойын Олд Траффорд алаңында Шеффилд Юнайтедқа қарсы өтеді. Бұл финал халық арасында, ойында әскери формадағы адам саны көп болғандықтан, “Хаки түсті финал” атымен танымал. Матч 3-0 шотымен Челсидің жеңілісімен аяқталады. Осы матчтан кейін Англия жерінде бірінші дүниежүзілік соғысқа байланысты 1919 жылға дейін ойындар тоқтатылды. 1919 жылы Хайбери алаңында көршілес Фулхемға қарсы өткізілген ойында Челси 3-0 шотымен жеңіске жетіп “London Victory Cup” кубогінің иегері атанады. Бұл кубок әлі күнге дейін клуб еншісінде. Англияның бірінші дивизионың 1919/20 маусымын Челси Вест Бромвич пен Дербиден кейін 3 орында аяқтады. XX ғасырдың 20 жылдары жақсы басталғанымен, бұл онжылдықта клуб үлкен жетістектерге жете алмады. Тіптен 1924 жылы 21 орынға жайғасып екінші дивизионға түсіп кетеді де, тек 1930 жылы ғана бірінші дивизионға қайтып келеді. Оған қарамастан клубтың қаржылай жағдайы жақсы болатын. Сондықтан клуб қомақты ақшаға Шотландияның үш шабуылшысы Алек Чейн, Алек Джексон мен Хьюги Галлахерді сатып алуға мүмкіндік алды. Алайда Челси үшін 30 жылдары маусымды таблицаның төменгі бөлігінде аяқтау үйреншікті жағдайға айналды. Ал 1932 жылы Челси тарихында үшінші рет Англия Кубогінің жартылай финалана жетті, бірақ онда Ньюкаслдан 2-1 шотымен жеңіліп, турнирден ұшып кетті.

1940-1960 жылдар аралығы

Соғыс кезеңінен кейінгі Челси құрамы, 1947ж Қараша

Соғыс кезеңінде турнирлер тоқтатылып, олар жергілікті жарыстарға ауыстырылды және ойыншылар өз клубтарына қайтарылды. Мэтт Басби, Джордж Хардвик, Уолтер Хардвик және Эдди Хэпгуд Челси сабына қайта оралды. Челси өзінің алғашқы ойынын Оңтүстік футбол лигасының финалында Чарльтонға қарсы атақты «Уэмбли» стадионында ойын көрсетті және ол ойын Челсидің жеңілісімен аяқталды. Алайда келесі жылы Челси қайта финалға шығып Миллуолмен өткен ойында жеңісті уысынан жібермеді. 1945 жылы Челси өз алаңында Мәскеулік Динамо командасымен жолдастық ойын көрсетеді. Ойынға жиналған халық саны ресми деректер бойынша 74496, алайда өзге қорлардан адам саны 100 мыңға жетті деген деректерде кездеседі. Матч шыныменде тартысты өтіп 3-3 шотымен аяқталады, ал Челсидің соңғы голын жаңадан алынған Томми Лоутон соғады. Алғашқы толық маусымында Томми 34 ойында 26 гол көрсеткішіне қол жеткізеді, бірақ оған қарамастан маусымды Челси 15 орында аяқтайды. Кейіннен Лоутон мен клуб арасында келіспеушілік орын алып, Челси сапында екі маусым өткізген Лоутон клубтан кетеді. Екі ай өте келе Челси 20 мыңға (сол кездегі Британия үшін рекордтық ақша көлемі) Ньюкаслдан Рой Бентлиді сатып алады. Челси үшін 8 маусым өткізген Бентли әр-қайсысында команданың үздік сұрмергені атанады.

1950 және 1952 жылдары Челси Англия Кубогінің жартылай финалында Арсеналға қарсы ойын көрсетеді. Қос ойында да қайта ойнау қажеттілігі туып, қос ойында да Челси жеңіліс табады. 1952 жылғы жеңілістен кейін клубтың бас бапкері Билли Биррелл өз орнын Тэд Дрейкке босатады. Тэд Дрейк Челсиде құрылғанынан бері қалмай келе жатқан “Зейнеткерлер” лақап атынан құтылып, клуб эмблемасын өзгертті. Сонымен қатар клубта да үлкен өзгерістер орын алды. Дрейк клубтың Биррелл қалдырған скаутинг пен жастарды дамыту программасын кеңейтті және Бентли, Кега Армба, “мәңгілік” капитан Джон Харрис, Стэн Уиллемс және Эрик Парсонс секілді ойыншылардың көмегімен Челсидің бірінші біртұтас негізгі құрамын құрады. Англияның төменгі дивизиондарын жақсы білген Дрейк, ол жерден Джон Макниколл, Лес Стаббз, Стэн Уикс и Питер Силлетт секілді ойыншыларды шақырып алды. Клубқа тіптен кәсіпқой емес клубтардан да Дерек Сондрес, Джим Льюис пен Симус О’Коннелл атты ойыншылар келіп қосылды. Оған қоса Челси жас жұлдыз 18 жасар Фрэнк Бланстоунды сатып алды.

1954 жылдың желтоқсан айының басында Челси турнирлік кестенің ортасында ғана орналасқан болатын, алайда Тед Дрейк команданың нәтижелерін айтарлықтай жөндей білді. Сөйтіп 1955 жылы 23 сәуір күні Шеффилд Уэнсдей командасымен қарсы өткізген ойында жеңіске жеткен Челси, өз тарихында алғашқы рет Англия чемпионы атанды. Чемпиондыққа қол жеткізген команда сапындағы ойыншылар жас үлкендегі келесі маусымды білініп, Челси сол маусымды 16 орында аяқтады. Кейінгі маусымдарда Челси кестенің екінші бөлігінде аяқтауды әдетке айналдырды. Алайда сол жылдары команда сапында Англияның ең дарынды деген шабуылдарының бірі, Челси академиясынан шыққан ең дарынды түлектерінің бірі болып саналатын, Джими Гривз ойын көрсеткен болатын. Джими Гривз 21 жасқа толмай жатып өз еншісіне 100 гол жинаған болатын. Ал 1961 жылы Миланға аттанар алдындағы статистикасы 169 матчта 132 голға жеткен. Гривзтің Челси үшін қаншалықты маңызды болғаны келесі 1962/63 жылғы маусымда байқалды. Джими кеткеннен кейін Челси тарихында үшінші рет екінші дивизионға түсіп кетеді.

УЕФА Чемпиондар Лигасы 2011/12  

1/8 финал

• 21.02.2012 — «Наполи» — «Челси»  — 3:1
• 14.03.2012 — «Челси» — «Наполи» - 4:1

1/4 финал

• 27.03.2012 — «Бенфика» — «Челси»  — 0:1
• 04.04.2012 — «Челси» — «Бенфика»  — 2:1

1/2 финал

• 18.04.2012 — «Челси»  — «Барселона»  — 1:0
• 24.04.2012 — «Барселона»  — «Челси» — 2:2

Финал

• 09.05.2012 — «Челси» — «Бавария» — 1:1 (пен. 3:4)

Символика

Эмблема

• 
  1905-1952
• 
  1952-1953
• 
  1953-1986
• 
  1986-2005
• 
  2005-2006
• 
  2006-б.д.

Форма

1905-1912

1912-1959

1959-60 және 1962-64

1960-62 және 1964-67

1967-68 және 1985-93

1964 жылдан бері

Демеушілер

Басты демеушілер мен форманы дайындаушылар

Жылдар	Форманы дайындаушылар	Басты демеушілер
1968-1981	Umbro	болған жоқ
1981-1983	Le Coq Sportif
1983-1984		Gulf Air
1984-1986		болған жоқ
1986-1987	Chelsea Collection*	Grange Farm Bai Lin Tea
1987-1993	Umbro	Commodore
1993-1994		Amiga
1994-1997		Coors
1997-2001		Autoglass
2001-2005		Fly Emirates
2005-2006		Samsung Mobile
2006-2008	Adidas
2008-2015		Samsung
2015-2017		Yokohama
2017-	Nike

Ғаламдық спонсорлар

Ғаламдық спонсорлар

Audi — ғаламдық автомобильдік серіктес.

Delta Air Lines — ғаламдық авиатасмалдаушы серіктес.

Газпром — ғаламдық энергетикалық серіктес.

Singha — пиво дайындайтын компания.

Sauber F1 Team — Формулы-1 тобы.

Аймақтық спонсорлар

Аймақтық спонсорлар

188BET — букмекерлік контора.

Bank Negara Indonesia — ұлттық Индонезия банкі.

EA SPORTS — видеойындарының ресми серіктесі.

Coca-Cola — американдық азықтық компаниясы.

Үлгі:Country data Barbados Barbados Tourism Authority — туристік компания.

Негізгі құрам

№ Мемлекет Позициясы Аты Туған жылы 13 Қп Тибо Куртуа 1992 24 Қр Гари Кэхилл (вице-капитан) 1985 6 Қр Андреас Кристенсен 1996 28 Қр Сесар Аспиликуэта 1989 3 ЖҚ Маркос Алонсо 1990 4 ЖҚ Франсеск Фабрегас 1987 7 ЖҚ Н'Голо Канте 1991 15 ЖҚ Виктор Мозес 1990 10 ЖҚ Эден Азар 1991 22 ЖҚ Виллиан 1988 19 Ш Альваро Мората 1992

Жаттықтырушы және медециналық штаб

Ұлты	Аты-жөні	Лауазымы
	Антонио Конте	Бас жаттықтырушы
	Стив Холланд	Бас жаттықтырушының комекшісі
	Алессио Анжело
	Джанлука Конте
	Джанлука Спинелли	Қақпашылар жаттықтырушысы
	Энрике Илариу
	Паоло Бартелли	Физикалық дайындық жаттықтырушысы
	Хулио Тоус
	Крис Джонс	Физикалық дайындық жаттықтырушысының комекшісі
	Константино Коратти
	Тиберио Анкора	Диетолог
	Карло Кудичини	Клуб елшісі/Бас жаттықтырушының комекшісі
	Мик Макгивен	Аналитик
	Джеймс Мельбурн
	Пако Биоска	Медицициналық қызметкерлердің жетекшісі
	Ади Вивеаш	Резервтік команданың жаттықтырушысы
	Джоди Моррис	18 жасқа дейінгі команданың бас жаттықтырушысы

Жыл ойыншылары

Жыл Жеңімпаз 1967 Питер Бонетти 1968 Чарли Кук 1969 Дэвид Уебб 1970 Джон Холлинс 1971 Джон Холлинс 1972 Дэвид Уебб 1973 Питер Осгуд 1974 Дэвид Уебб 1975 Чарли Кук 1976 Рэй Уилкинс

Жыл Жеңімпаз 1977 Рэй Уилкинс 1978 Мики Дрой 1979 Томми Лэнгли 1980 Клайв Уолкер 1981 Петар Борота 1982 Майк Филлери 1983 Джоуи Джонс 1984 Пэт Нэвин 1985 Дэвид Спиди 1986 Эдвард Недзвецки

Жыл Жеңімпаз 1987 Пэт Нэвин 1988 Тони Дориго 1989 Грейам Робертс 1990 Кеннет Монку 1991 Энди Таунсенд 1992 Пол Эллиотт 1993 Фрэнк Синклер 1994 Стив Кларк 1995 Эрланд Йонсен 1996 Рууд Гуллит

Жыл Жеңімпаз 1997 Марк Хьюз 1998 Деннис Уайз 1999 Джанфранко Дзола 2000 Деннис Уайз 2001 Джон Терри 2002 Карло Кудичини 2003 Джанфранко Дзола 2004 Фрэнк Лэмпард 2005 Фрэнк Лэмпард 2006 Джон Терри

Жыл Жеңімпаз 2007 Майкл Эссьен 2008 Джо Коул 2009 Фрэнк Лэмпард 2010 Дидье Дрогба 2011 Петр Чех 2012 Хуан Мата 2013 Хуан Мата 2014 Эден Азар 2015 Эден Азар 2016 Виллиан

Бас жаттықтырушылар

Ұлты	Аты	Жылдары	Көрсеткіштері							Жеңіске жеткен турнирлер
			М	Ұ	Т	Ж	СГ	ЖГ	%
	Тэд Дрейк	1952—1961	424	156	103	165	771	772	36,79	1 Бірінші Дивизион жеңімпазы, 1 Англия Суперкубогі
	Томми Дохерти	1962—1967	302	143	64	95	526	422	47,35	1 Футбол лигасыгының кубогі
	Дейв Секстон	1967—1974	373	165	108	100	570	438	44,23	1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 УЕФА кубогінің иегерлерінің кубогі
	Джон Нил	1981—1985	204	84	62	58	326	253	41,18	1 Екінші дивизион жеңімпазы
	Джон Холлинс	1985—1988	144	56	37	51	196	214	38,89	1 Толық мүшелер кубогі
	Бобби Кэмпбелл	1988—1991	161	74	47	40	280	230	45,96	1 Екінші дивизион жеңімпазы, 1 Толық мүшелер кубогі
	Рууд Гуллит	1996—1998	82	41	17	24	157	109	50,00	1 Футбол лигасыгының кубогі
	Джанлука Виалли	1998—2000	142	75	38	29	222	123	52,82	1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 Футбол лигасыгының кубогі, 1 УЕФА кубогінің иегерлерінің кубогі, 1 Англияның суперкубогі, 1 УЕФА Суперкубогі
	Клаудио Раньери	2000—2004	199	107	46	46	358	197	53,77
	Жозе Моуринью	2004—2007 & 2013—2015	321	204	69	48	575	240	63,55	3 Премьер-лиги жеңімпазы, 1 Футбол ассоциациясының кубогі, 3 Футбол лигасыгының кубогі, 1 Англияның суперкубогі
	Гус Хиддинк	2009 & 2015—2016	48	26	15	7	92	52	54,16	1 Футбол ассоциациясының кубогі
	Карло Анчелотти	2009—2011	109	67	20	22	241	94	61,47	1 Премьер-лиги жеңімпазы, 1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 Англияның суперкубогі
	Роберто Ди Маттео	2012	42	24	9	9	91	55	57,14	1 Футбол ассоциациясының кубогі, 1 УЕФА Чемпиондар Лигасы
	Рафаэль Бенитес	2012—2013	47	27	11	9	97	49	57,45	1 УЕФА Еуропа Лигасы

Жетістіктері

Ұлттық

• Бірінші дивизион / Премьер-лига
  • Жеңімпаз (5): 1954–55, 2004–05, 2005–06, 2009–10, 2014–15
• Футбол ассоциациясының кубогі
  • Жеңімпаз (7): 1969–70, 1996–97, 1999–2000, 2006–07, 2008–09, 2009–10, 2011–12
• Футбол лигасыгының кубогі
  • Жеңімпаз (5): 1964–65, 1997–98, 2004–05, 2006–07, 2014–15
• Англияның суперкубогі
  • Жеңімпаз (4): 1955, 2000, 2005, 2009
• Екінші дивизион
  • Жеңімпаз (2): 1983–84, 1988–89
• Толық мүшелер кубогі
  • Жеңімпаз (2): 1985–86, 1989–90

Халықаралық

• УЕФА Чемпиондар Лигасы
  • Жеңімпаз (1): 2011–12
• УЕФА Еуропа Лигасы
  • Жеңімпаз (1): 2012–13
• УЕФА кубогінің иегерлерінің кубогі
  • Жеңімпаз (2): 1970–71, 1997–98
• УЕФА Суперкубогі
  • Жеңімпаз (1): 1998