Халькофиль элементтер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added

Inline

23:18, 2020 ж. сәуірдің 5 кезіндегі нұсқа

Халькофиль элементтер (гр. χαλκός — мыс, φιλέω — сүйемін) — жер қыртысының сульфидтік қабығын құрайтын химиялық элементтер тобы. В.М. Гольдшмидт жіктелімі бойынша халькофиль элементтеріне: Ag, As, Bi, Cd, Cu, Ga, Ge, Hg, In, Pb, Po, S, Sb, Se, Sn, Te, Tl және Zn жатады^[1]^[2].

Ең жоғары валенттілікке сәйкес келетін халькофиль элементтерінеі катиондарының сыртқы электрондық қабатында 18 электрон (тек күкіртте ғана 8 электрон) бар. Xалькофиль элементтерінеінің қосылыстары қарапайым күйге оңай ауысады; Cu, Ag, Hg, Pb, As, Sb, Bi, Se және Te табиғатта таза (саф) күйінде ұшырасады. Xалькофиль элементтеріне сульфотұздар, сульфидтер және осыларға ұқсас коваленттік химимиялық байланыстары бар және күшті үйек тудыратын қосылыстар түзеді. Халькофиль элементтерінеінің кейбір қосылыстары өте баяу ериді, біразы ұшқыш, кешенді қосылыстар түзуге бейім. Халькофиль элементтеріне атом көлемдерін бейнелейтін қисық сызықтардың көтеріңкі бөлігінен орын алып, диамагниттік қасиет байқалады және ол элементтердің рет нөмірлері артқан сайын күшейеді. Халькофиль элементтерінеінің сульфидтері балқыған темір моносульфидінде еріп, сульфотұздар сияқты қосылыстар (CuBіS₂, Ag₃AsS₃, PbSb₂S₄, т.б.) түзеді. Халькофиль элементтеріне магма кристалдануының соңғы сатыларымен байланысты түзілімдерінде (сульфидтік кентас денелері, желілері) шоғырланған. Олардың жер қыртысындағы салмақ мөлшері аз болғанымен өндірістік маңызы зор.

↑ Goldschmidt classification (ағыл.). Тексерілді, 5 сәуір 2020.
↑ Albarede Francis Chalcophile Elements // Encyclopedia of Astrobiology — Springer Berlin Heidelberg, 2011. — ISBN 978-3-642-11271-3.

[1] Goldschmidt classification (ағыл.). Тексерілді, 5 сәуір 2020.

[2] Albarede Francis Chalcophile Elements // Encyclopedia of Astrobiology — Springer Berlin Heidelberg, 2011. — ISBN 978-3-642-11271-3.

[1]

[2]

@@ 1-жол: / 1-жол: @@
 [[Сурет:Cassiterite-282563.jpg|thumb|right|[[Касситерит]] — [[қалайы(IV) оксиді]]]]
 [[Сурет:Bismuth-rare08-52d.jpg|thumb|right|Саф висмут]]
-'''Халькофиль элементтер''' ({{lang-el|χαλκός}} — [[мыс]], ''φιλέω'' — сүйемін) — жер қыртысының [[сульфид]]тік қабығын құрайтын [[химиялық элемент]]тер тобы. [[Виктор Мориц Гольдшмидт|В.М. Гольдшмидт]] жіктелімі бойынша халькофиль элементтеріне: [[Күміс|Ag]], [[Күшән|As]], [[Висмут|Bi]], [[Кадмий|Cd]], [[Мыс|Cu]], [[Галлий|Ga]], [[Германий|Ge]], [[Сынап|Hg]], [[Индий|In]], [[Қорғасын|Pb]], [[Полоний|Po]], [[Күкірт|S]], [[Сүрме|Sb]], [[Селен|Se]], [[Қалайы|Sn]], [[Теллур|Te]], [[Таллий|Tl]] және [[Мырыш|Zn]] жатады<ref>{{cite web|url=https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/Goldschmidt_classification.html#Chalcophile_elements|title=Goldschmidt classification|access-date=2020-04-05|lang=en}}</ref><ref>{{cite book|last=Albarede|first=Francis|title=Encyclopedia of Astrobiology|chapter=Chalcophile Elements|publisher=Springer Berlin Heidelberg|publication-place=Berlin, Heidelberg|year=2011|isbn=978-3-642-11271-3|doi=10.1007/978-3-642-11274-4_261}}</ref>.
+'''Халькофиль элементтер''' ({{lang-el|χαλκός}} — [[мыс]], ''φιλέω'' — сүйемін) — жер қыртысының [[сульфид]]тік қабығын құрайтын [[химиялық элемент]]тер тобы. [[Виктор Мориц Гольдшмидт|В.М. Гольдшмидт]] жіктелімі бойынша халькофиль элементтеріне: [[Күміс|Ag]], [[Күшән|As]], [[Висмут|Bi]], [[Кадмий|Cd]], [[Мыс|Cu]], [[Галлий|Ga]], [[Германий|Ge]], [[Сынап|Hg]], [[Индий|In]], [[Қорғасын|Pb]], [[Полоний|Po]], [[Күкірт|S]], [[Сүрме|Sb]], [[Селен|Se]], [[Қалайы|Sn]], [[Теллур|Te]], [[Таллий|Tl]] және [[Мырыш|Zn]] жатады<ref>{{cite web|url=https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/Goldschmidt_classification.html#Chalcophile_elements|title=Goldschmidt classification|accessdate=2020-04-05|lang=en}}</ref><ref>{{cite book|last=Albarede|first=Francis|title=Encyclopedia of Astrobiology|chapter=Chalcophile Elements|publisher=Springer Berlin Heidelberg|publication-place=Berlin, Heidelberg|year=2011|isbn=978-3-642-11271-3|doi=10.1007/978-3-642-11274-4_261}}</ref>.
 Ең жоғары валенттілікке сәйкес келетін халькофиль элементтерінеі [[катион]]дарының сыртқы электрондық қабатында 18 [[электрон]] (тек күкіртте ғана 8 электрон) бар. Xалькофиль элементтерінеінің қосылыстары қарапайым күйге оңай ауысады; Cu, Ag, Hg, Pb, As, Sb, Bi, Se және Te табиғатта таза (саф) күйінде ұшырасады. Xалькофиль элементтеріне [[сульфотұз]]дар, сульфидтер және осыларға ұқсас коваленттік химимиялық байланыстары бар және күшті үйек тудыратын қосылыстар түзеді. Халькофиль элементтерінеінің кейбір қосылыстары өте баяу ериді, біразы ұшқыш, [[кешенді қосылыстар]] түзуге бейім. Халькофиль элементтеріне атом көлемдерін бейнелейтін қисық сызықтардың көтеріңкі бөлігінен орын алып, диамагниттік қасиет байқалады және ол элементтердің рет нөмірлері артқан сайын күшейеді. Халькофиль элементтерінеінің сульфидтері балқыған темір моносульфидінде еріп, сульфотұздар сияқты қосылыстар (CuBіS<sub>2</sub>, Ag<sub>3</sub>AsS<sub>3</sub>, PbSb<sub>2</sub>S<sub>4</sub>, т.б.) түзеді. Халькофиль элементтеріне [[магма]] кристалдануының соңғы сатыларымен байланысты түзілімдерінде (сульфидтік кентас денелері, желілері) шоғырланған. Олардың жер қыртысындағы салмақ мөлшері аз болғанымен өндірістік маңызы зор.

Халькофиль элементтер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

23:18, 2020 ж. сәуірдің 5 кезіндегі нұсқа

Навигация мәзірі

Іздеу