Джеймс Хайльман

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Джеймс Хайльман
ағылш. James Heilman
2015 жыл Хайльман
2015 жыл Хайльман
Туған күні

1970 немесе 1980

Туған жері

Норт-Батлфорд, Саскачеван, Канада

Азаматтығы

 Канада

Қызметі

Дәрігер

Джеймс М. Хейлман (ағылш. James M. Heilman; 1979 немесе 1980 жылы туған) — канадалық жедел жәрдем дәрігері, Уикипедияшы және Уикипедияның денсаулыққа қатысты мазмұнын жақсартуды жақтаушы. Ол басқа емхана дәрігерлерін онлайн энциклопедияға үлес қосуға шақырады.[1]

Уикипедия қатысушы аты Doc James, Heilman WikiProject Medicine белсенді қатысушысы және ерікті Уикипедия әкімшісі болып табылады. Ол 2010 және 2013 жылдар аралығында Wikimedia Canada президенті болды және Wiki Project Med қорының негізін қалаған және бұрын президенті болған. Ол сонымен қатар WikiProject Medicine's Medicine Translation Task Force негізін қалаушы болып табылады.[2][3][4][5] 2015 жылдың маусымында ол Уикимедиа қорының Қамқоршылық кеңесіне сайланды, 2015 жылдың 28 желтоқсанында қызметінен босатылғанға дейін осы лауазымда болды.[6][7] Хайлман 2017 жылдың мамырында Уикимедиа қорының Қамқоршылық кеңесіне қайта сайланды.[8] 2021 жылдың қарашасында өкілеттігі аяқталды.[9]

Хайлман Британдық Колумбия университетінің[10][11] жедел медициналық көмек кафедрасының клиникалық ассистенті және өзі тұратын Британдық Колумбиядағы Крэнбрук қаласындағы Шығыс Котенай аймақтық ауруханасының жедел медициналық көмек бөлімінің меңгерушісі.[12]

Ерте өмірі және білімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Хейлман 1979 немесе 1980 жылы Саскачеванның Кочин қаласына жақын жерде дүниеге келген.[12]

Ол 2000 жылы Саскачеван университетін анатомия ғылымының бакалавры дәрежесімен бітірді, содан кейін 2003 жылы сол жерде медициналық дәрежесін алды. Содан кейін ол 2003-2005 жылдар аралығында Британдық Колумбияда отбасылық медицина резидентурасын аяқтады.[13] Қазіргі уақытта Хейлманның сертификаты бар. Канаданың жанұялық дәрігерлер колледжімен шұғыл медициналық көмекке қосымша құзыреттілікте.[14]

Медициналық мансап[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Хейлман 2010 жылға дейін, Саскачеван штатындағы Муса-Джо қаласындағы ауруханада жұмыс істеді, содан кейін ол Шығыс Коотенай аймақтық ауруханасында жұмыс істей бастады, онда 2012 жылдың қазан айында ол шұғыл медицина бөлімінің меңгерушісі болып тағайындалды. 2014 жылы ол Крэнбрук Дейли Таунсманға Шығыс Кутенайдағы жедел жәрдем бөлімі жыл сайын орта есеппен 22 000 науқасты қабылдайтынын айтты.[15]

Зерттеуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2014 жылдың мамыр айындағы жағдай бойынша, Хайлман Торонто университетінің Самир Гровермен зерттеу үстінде жұмыс істеді, ол медициналық студенттерге қайсысы дәлірек екенін анықтау үшін Уикипедия немесе медициналық оқулықтарды пайдаланып тест тапсыруды тағайындайды.[16] Сол жылдың соңында Хейлман рецензияланатын Open Medicine журналында денге қызбасы туралы Уикипедия мақаласының нұсқасын бірлесіп жазды.[17] Хайлман сонымен қатар Microsoft корпорациясымен зерттеуде жұмыс істеді, ол 2013—2016 жылдардағы Эбола індеті ең көп әсер еткен үш елде Уикипедия ауру туралы ақпараттың ең танымал көзі болғанын анықтады. 2015 жылы Хейлман мен Эндрю Уэст медициналық мақалаларды өңдеуге бағытталған Уикипедия қатысушыларының саны 2008 жылдан 2013 жылға дейін 40 пайызға азайғанын анықтаған зерттеу жариялады.[18] Бұл нәтижелер Уикипедияда медициналық мазмұнды өндіру мен тұтыну туралы басқа егжей-тегжейлі талдаулармен бірге, 2015 жылы медициналық интернет-зерттеу журналында жарияланған.

Уикипедия және Уикимедиада белсенділігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Британдық Колумбия университетінде Уикипедияны өңдеу туралы Хайлманмен сұрақ-жауап сессиясы

2008 жылы медицинаға қатысты Уикипедия мақалаларына үлес қосушы ретінде өзінің қызметінің басынан бері Хейлман басқа дәрігерлерді қатысуға ынталандыру арқылы медициналық мазмұнды жақсартуға ықпал етіп келеді. Ол Уикипедияны баяу түнгі ауысымда өңдеуге қызығушылық танытты, ол семіздік туралы мақаланы қарап, онда көптеген қателер бар екенін анықтады. "Мен оны түзете алатынымды түсіндім. Мен көптеген түзетулер жасадым және сапаны айтарлықтай жақсарттым. Мен сол жерден бір нәрсеге тәуелді болдым", - деді ол 2011 жылы Hamilton Spectator-ке.[1] 2016 жылы Уикипедиядағы медициналық мақалаларды 60 сағаттан астам өңдегенін айтты.[19] Оның өңдеуге жұмсайтын уақыты 2020 жылы COVID-19 пандемиясы кезінде аптасына 20 сағатқа дейін қысқарды.[20]

Хайлман «Шекарасыз аудармашылар» ұйымымен Wiki Project Med қорының бастамасына қатысады, ағылшынша Уикипедиядағы ең маңызды медициналық мақалаларды азшылық тілдеріне жақсарту және аудару бойынша жұмыс істейді.[21][22][23] Wiki Project Med қоры Калифорния университетімен (Сан-Франциско) ғылыми сауатты редакторларды жұмысқа тарту ретінде студенттерге медицинаға қатысты Уикипедия беттерін жақсарту үшін колледж несиесін беру арқылы ынтымақтастықты бастады.[24] 2014 жылы Wiki Project Med қоры да Уикипедиядағы ақпараттың сенімділігі мен дәлдігін арттыру мақсатымен Cochrane Collaboration компаниясымен серіктес болды. Осы серіктестікке қатысты Хейлман былай деді: "Уикипедияның жұмыс істеу тәсілі - барлық мазмұн толығымен тізімде келтірілген сілтемелер бойынша тұруы. Егер Уикипедияны жазу үшін ең жақсы сапалы дереккөздер пайдаланылса, Уикипедияда ең жақсы ақрапат сапасына ие болу мүмкіндігі жоғары.»[25]

Хайлман Wikimania 2014-те сөз сөйледі, онда ол медициналық студенттердің 93 пайызы Уикипедияны пайдаланатынын айтты және «интернетті жөндеу» қазір денсаулық сақтау саласына мән беретін кез келген адам үшін маңызды міндет екенін айтты.[26]

Эбола жарналары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Медициналық мазмұнды Хайлман (және оның көптеген үлестерімен) алға тартқан әдіспен қарап шығу және түзету арқылы Уикипедиядағы Эбола туралы осындай мақалаларды қарастыру арқылы Уикипедия жалпы жұртшылық үшін ақпарат көзіне айналды,[27] осылайша ол басқаратын беделді сайттар арасында саналады. Тақырыпты қамтитын Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы[28] және ауруларды бақылау және алдын алу орталықтары.[29][30] Хайлман осы бетті жаңартуға көбірек уақыт жұмсау үшін төтенше жағдайлар бөлімінде жұмыс істеген уақытын қысқартты.[31] 2014 жылы ол Крэнбрук Дейли Таунсманға Уикипедиядағы Эбола туралы ақпаратқа қатысты: «Ең бастысы, біз білетін нәрселерге баса назар аударып, кішігірім алаңдаушылықтардың пропорциядан шығып кетпеуін қамтамасыз ету» деді.[32] Ол сондай-ақ, керісінше қауесеттерге қарамастан, аурудың ауа-тамшылыға айналғаны туралы ешқандай дәлел жоқ екенін және Эбола безгек және гастроэнтерит сияқты басқа аурулармен салыстырғанда өлім-жітімнің әлдеқайда аз болғанын айтты.[32]

Роршаха сынақ суреттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2009 жылы сол кезде Саскачевандағы[33] Муз Джау қаласының тұрғыны болған Хейлман осы тақырып бойынша Уикипедия мақаласына Роршаха тестінде пайдаланылған сия дақтарының қоғамдық домендегі суреттерін қосты және мүдделі психологтар бұл сынақтарды жарамсыз деп санайды.[34][35][36] Кейбір психологтар бұл сынақ «өзінің танымалдылығы мен пайдалылығын жоғалтқанын» айтты.[34][36] The New York Times газетіне берген сұхбатында Хейлман бүкіл жиынды қосқанын айтты, өйткені бір сурет туралы пікірталас абсурд болып көрінді және психологтардың қорқыныштары негізсіз болды.[37] 2009 жылдың 31 шілдесінде Canada AM арнасына шыққан Хейлман сонымен қатар "Бұл ақпарат энциклопедиялық. Адамдар бұл бетті көргенде осыны көреді" деді.[38] 2009 жылдың тамызында екі канадалық психолог Хайлманның үстінен жергілікті дәрігерлер ұйымына шағым түсірді; Хайлман шағымдарды «қорқыту тактикасы» деп атады. 2009 жылдың қыркүйегінде Британдық Колумбияның психологтар колледжі Саскачеван дәрігерлері мен хирургтары колледжін Хейлманның суреттерді жариялауына қатысты тергеуді бастауға шақырды.[39] Хейлман CTV News-ке: "Психологиялық қоғамдастық өз саласынан тыс барлық адамдарды олардың не істейтініне қатысты пікірталастарға қатысудан бас тартуға тырысады. Ал жеке менің ойымша, бұл жаман ғылым."[40] Уикипедияда кең пікірталас туып, суреттер сақталды.[37]

Уикипедияның оқулық плагиатының ашылуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2012 жылы Хейлман ағайынды Джейпи басып шығарған педиатриялық стоматологиядағы ерекше баланы түсіну және басқару кітабында Уикипедия мақаласынан плагиат болып табылатын АИВ туралы ұзақ үзінді бар екенін байқады. Бұл кейіннен баспаның кітапты қайтарып алуына әкелді.[41]

2014 жылдың қазан айында Оксфордтың Зооноздар оқулығының (Oxford University Press басып шығарған) көшірмесін оқып отырып, Хейлман кітаптың Эбола туралы бөлімі осы тақырыптағы Уикипедия бетіне өте ұқсас екенін байқады.[18] Бастапқыда Уикипедия қатысушысы бұл бөлікті көшіріп алды деп күдіктенген, бірақ кейінірек оқулық 2006 және 2010 жылдары жазылған, ал оқулық 2011 жылға дейін жарияланбаған Уикипедия мақаласының бір бөлігіне ұқсайтынын байқаған.[18] Кристиан Пурди, Оксфорд университетінің баспасөз хатшысы оқулықтағы кейбір мәтіндердің көшірілгенін мойындады, бірақ оны плагиат емес, «тиісті атрибуцияның байқаусызда қалдырылуы» деп сипаттады.[18]

Уикимедиа қоры Қамқоршылық кеңесіндегі қызмет мерзімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2015 жылдың маусымында Хайлман қауымдастықпен Уикимедиа қоры Қамқоршылар кеңесіне сайланды.[42] 2015 жылдың желтоқсанында басқарма Хайлманды Қамқоршы лауазымынан алып тастады,[6][43] бұл шешім Уикипедия қауымдастығының мүшелері арасында айтарлықтай дау тудырды.[44] Басқарма таратқан мәлімдемеде оның биліктен кетуіне сенім білдірген әріптестерінің сенімсіздігі себеп болған. Кейінірек Хейлман "соңғы бірнеше аптада қызметінен кету мүмкіндігі берілген" деп мәлімдеді.[45] Қоғамдастық сайланған мүше ретінде мен өз мандатты мені сайлаған қауымдастықтан алған деп білемін, сондықтан оны жасаудан бас тартты. Мен мұндайды көрдім. Мені сайлағандарды ренжіту сияқты қадам». Кейіннен ол директорлар кеңесінде болған кезде Уикимедиа қорының даулы Knowledge Engine жобасына[46] және оны қаржыландыруға қатысты ашықтықты талап еткенін атап өтті және оның қозғалтқышқа арналған Knight Foundation грантын жария ету әрекеті оны жұмыстан шығаруға себеп болғанын көрсетті.[47]

Еріктілер қауымы оны 2017 жылы, 2021 жылдың қарашасына дейін Уикимедиа қоры кеңесіне қайта сайлады.[48]

Басқа[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2012 жылы Хейлман еркін лицензияланған мазмұнды және ерікті редакторларды Wikitravel коммерциялық сайтынан Wikivoyage (Уикисаяхат) коммерциялық емес сайтына ауыстырғаны үшін интернет брендтері сотқа берген екі Уикимеда авторының бірі болды. Уикимедиа қоры еріктілердің таңдау еркіндігін алға тартып, Хейлманның іс-әрекетін сотта қорғады.[49][50] 2013 жылдың ақпан айында тараптар сот ісін аяқтады.[51] 2014 жылы Хейлман Уикипедиядағы он медициналық мақаланың тоғызында қателер бар деген қорытындыға келген зерттеуді сынға алды.[52][53][54] 2015 жылы Atlantic Wikipedia сайтында мүдделер қайшылығын өңдеу туралы мақала шығарды, онда Heilmanның Medtronic қызметкерлері тері омыртқасының вертебропластикасына арналған Уикипедия бетіне жасаған өңдеулеріне қарсы әрекет ету әрекеттері егжей-тегжейлі баяндалған.[18] 2017 жылы Вице сонымен қатар Википедияда мүдделер қақтығысы редакциясы туралы мақаланы жариялады, онда автор Хейлманның Уикимедиа қорына жарияланбаған ақылы өңдеуге қарсы Уикипедия саясатын күшейтуге шақырғанын атап өтті.[55]

Жеке өмірі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Хейлман ультрамарафондар мен шытырман оқиғалы жарыстарды ұнатады.[56] Ол дос қызы екеуі 2008 жылы «Гоби маршында» жүгірді.[57] Ол сондай-ақ марафон дес Саблс, шытырман оқиғалы жарыстар бойынша әлем чемпионаты[13] және Саскачеван марафонында қатысты.[58]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ a b Mcneil, Mark. Wikipedia makes a house call to Mac, The Hamilton Spectator (4 October 2011).
  2. ↑ Berko, Lex. Medical Students Can Now Earn Credit for Editing Wikipedia, Vice.
  3. ↑ Trujillo, Maria Wikipedia and Higher Education – The Infinite Possibilities. University of British Columbia (25 November 2011).
  4. ↑ Bunim, Juliana UCSF First U.S. Medical School to Offer Credit For Wikipedia Articles. University of California, San Francisco (September 26, 2013).
  5. ↑ Beck, Julie Doctors' #1 Source for Healthcare Information: Wikipedia (March 5, 2014).
  6. ↑ a b Resolution:James Heilman Removal. Wikimedia Foundation Board of Trustees (28 December 2015).
  7. ↑ Kleinz, Torsten. Wikimedia Foundation feuert Vorstandsmitglied  (нем.), Heise Online (December 29, 2015).
  8. ↑ Results from the 2017 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections. Wikimedia Foundation (20 May 2017). — «The results from this year’s community selection of the Wikimedia Foundation Board of Trustees are in! Congratulations to María Sefidari (User:Raystorm), Dariusz Jemielniak (User:pundit), and James Heilman (User:Doc James) for receiving the most community support. They will begin the three-year terms being filled through this process after they are officially appointed by the current trustees, which will occur at their August meeting at Wikimania 2017.»
  9. ↑ Resolution:Term Extension of Dariusz Jemielniak and James Heilman, 2021 (26 тамыз 2021).
  10. ↑ James Heilman, MD, CCFP-EM.
  11. ↑ McClurg, Lesley Should You Use Wikipedia for Medical Information? (November 3, 2016).
  12. ↑ a b Laidlaw, Katherine Is Google Making Us Sick?. Reader's Digest (September 2013).
  13. ↑ a b Board of Trustees. Wikimedia Foundation.
  14. ↑ James Heilman | Department of Emergency Medicine.
  15. ↑ MacDonald, Sally Five family doctors closing down their Cranbrook practices (16 June 2014).
  16. ↑ Beck, Julie Can Wikipedia Ever Be a Definitive Medical Text?. The Atlantic (7 May 2014).
  17. ↑ How doctors are working to improve Wikipedia's accuracy (15 қараша 2016).
  18. ↑ a b c d e Pinsker, Joe The Covert World of People Trying to Edit Wikipedia—for Pay. The Atlantic (11 August 2015).
  19. ↑ Brooks, Jon Wikipedia Handles Fake News With Humans, Not Algorithms. KQED (22 December 2016).
  20. ↑ Gerein, Sharon. Sask. doctor keeps COVID-19 Wikipedia info accurate with encyclopedic dedication, CBC News (June 19, 2020).
  21. ↑ Cohen, Noam. Book That Plagiarized From Wikipedia Is Pulled From Market (12 June 2012).
  22. ↑ Teigen, Sarah (October–November 2012). Medical translations for minority languages. http://translatorswithoutborders.org/sites/all/themes/twb/images/news/Teigen-MedTrnsltnsMinorityLang-OctNov131.pdf. Retrieved 12 January 2014. 
  23. ↑ Yeung, Lien. Wikipedia's medical errors and one doctor's fight to correct them, CBC News (21 August 2014).
  24. ↑ Sankin, Aaron Doctors prescribe better editors for Wikipedia—themselves. The Daily Dot (1 October 2013).
  25. ↑ Ritger, Clara Wikipedia Is a Massively Popular (Yet Untested) Doctor. National Journal (20 February 2014).
  26. ↑ Reisz, Matthew Wikimania: student medics get credit for webside manner. Times Higher Education (14 August 2014).
  27. ↑ Ebola virus disease. World Health Organization.
  28. ↑ Ebola (Ebola virus disease). Centers for Disease Control and Prevention (August 3, 2018).
  29. ↑ Cohen, Noam. Wikipedia Emerges as Trusted Internet Source for Ebola Information, The New York Times (26 October 2014).
  30. ↑ Judd, Amy B.C. doctor part of team editing popular Wikipedia page on Ebola. Global News (14 November 2014).
  31. ↑ Sluizer, Jan Medical Students Learn to Treat Ailing Wikipedia Entries. Voice of America (3 December 2014).
  32. ↑ a b Keeping the facts straight. Cranbrook Daily Townsman (20 November 2014).
  33. ↑ Moose Jaw Doctor won't back down. mjtimes.sk.ca.
  34. ↑ a b White, Patrick. Rorschach and Wikipedia: The battle of the inkblots (29 July 2009).
  35. ↑ Sample, Ian. Testing times for Wikipedia after doctor posts secrets of the Rorschach inkblots (29 July 2009).
  36. ↑ a b Sask. MD's Wikipedia posting of ink blots angers psychologists, CBC News (31 July 2009).
  37. ↑ a b Cohen, Noam. A Rorschach Cheat Sheet on Wikipedia?, The New York Times (28 July 2009).
  38. ↑ Cohen, Noam. Complaint Over Doctor Who Posted Inkblot Test, The New York Times (23 August 2009).
  39. ↑ Psychologists see red over inkblot test posting. CTV News (31 July 2009).
  40. ↑ Canadian Press. B.C. College calls for Rorschach action, The Globe and Mail (3 September 2009).
  41. ↑ Mangalore professor in plagiarism row (11 November 2013).
  42. ↑ Varnum, Gregory Wikimedia Foundation Board election results are in. Wikimedia blog (5 June 2015).
  43. ↑ [Wikimedia-l Announcement about changes to the Board]. wikimedia.org.
  44. ↑ Wikipedia just turned 15 years old. Will it survive 15 more? (en-US) (15 January 2016).
  45. ↑ Orlowski, Andrew Wikimedia Foundation bins community-elected trustee. The Register (12 January 2016).
  46. ↑ Noisette, Thierry Crise à la fondation Wikimedia : sa directrice démissionne. Nouvel Observateur (February 26, 2016).
  47. ↑ Koebler, Jason The Secret Search Engine Tearing Wikipedia Apart. Vice (15 February 2016).
  48. ↑ Kolbe, Andreas Golden handshakes of almost half a million at Wikimedia Foundation. The Register (7 June 2017).
  49. ↑ Cohen, Noam. Travel Site Built on Wiki Ethos Now Bedevils Its Owner (September 9, 2012).
  50. ↑ Morris, Kevin. Wikimedia announces travel site, launches countersuit against competitor (6 September 2012).
  51. ↑ Musil, Steven Wikimedia, Internet Brands settle Wikivoyage lawsuits. CNET (17 February 2013).
  52. ↑ Stephens, Pippa. Trust your doctor, not Wikipedia, say scientists, BBC News (28 May 2014).
  53. ↑ McClurg, Lesley Should I Trust Wikipedia With My Health?  (ағыл.) (8 November 2016).
  54. ↑ Is Wikipedia's medical content really 90% wrong?. Cochrane Collaboration (23 June 2014).
  55. ↑ Bateman, Oliver Lee Wikipedia Is Being Ripped Apart By a Witch Hunt For Secretly Paid Editors (en-us) (1 ақпан 2017).
  56. ↑ O'Meara, Dina Mind over mountain. Western Standard (24 April 2006).
  57. ↑ Surviving the Gobi march. Moose Jaw Times-Herald (4 July 2008).
  58. ↑ 28th Annual Saskatchewan Marathon. Saskatoon StarPhoenix (29 May 2006).

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тематикалық сайттар
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Джеймс_Хайльман&oldid=3279593» бетінен алынған