Италиядағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандар тізімі
Навигацияға өту
Іздеуге өту
ЮНЕСКО Әлемдік мұра тізімінде Италияның 50 нысаны бар (2014 жылғы мәліметі бойынша). Бұл нысан тізімге 46 нысан мәдени, 4 табиғи критерийлар бойынша іліккен[1]. Бұдан басқа, 2014 жылғы жағдайына сәйкес Италия аймағындағы Әлемдік мұра тізіміне 40 нысан үміткер ретінде тіркелген[2].
Тізім[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Берілген кестеде нысандар Юнеско Әлемдік мұра тізіміне қосылуының хронологиялық тәртібінде орналасқан
# | Сурет | Аты | Мекені | Жасалған кезі | Тізімге кірген жылы | № | Талаптар |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ![]() |
Валькамоника петроглифтары (итал. Incisioni rupestri della Valcamonica) |
Брешия Ломбардия |
б.з.б.VIмыңжылдықтан бастап | 1979 | 94 | iii, vi |
2 | ![]() |
Римнің тарихи орталығы және Ватиканның меншігі, оның ішіндеСан-Паоло-фуори-ле-Мура шіркеуі (итал. Centro storico di Roma, le proprietà extraterritoriali della Santa Sede nella città e la Basilica di San Paolo fuori le mura) |
Рим қаласы Лацио Ватиканмен бірге ![]() |
б.з.б.VIII ғ. | 1980 | 91 | i, ii, iii, iv, vi |
3 | Санта-Мария-делле-Грацие шіркеуі Леонардо да Винчидің «L'Ultima Cena» фрескасымен бірге (итал. Chiesa e Convento Domenicano di Santa Maria delle Grazie con «L'Ultima Cena» di Leonardo da Vinci - Milano) |
Милан қаласы Ломбардия |
XV ғ. | 1980 | 93 | i, ii | |
4 | ![]() |
Флоренция қаласының тарихи орталығы (итал. Centro storico di Firenze) |
Флоренция Тоскана |
XV-XVI ғ. | 1982 | 174 | i, ii, iii, iv, vi |
5 | Венеция жәнеВенециялық лагуна (итал. Venezia e la sua laguna) |
Провинция: Венеция Регион: Венето |
V ғ. | 1987 | 394 | i, ii, iii, iv, v, vi | |
6 | ![]() |
Пьяцца деи Мираколи (итал. Piazza del Duomo, Pisa) |
Пиза қаласы Пиза провинциясы Тоскана |
XI-XIV ғ. | 1987 | 395 | i, ii, iv, vi |
7 | Сан-Джиминьяно қаласының тарихи орталығы (итал. Centro storico di San Gimignano) |
Сиена провинциясы Тоскана |
— | 1990 | 550 | i, iii, iv | |
8 | ![]() |
И-Сасси-ди-Матера (итал. Sassi di Matera) |
Матера провинциясы Базиликата |
— | 1993 | 670 | iii, iv, v |
9 | ![]() |
Виченца қаласы және Венетодағы Андреа Палладио виллалары (итал. Città di Vicenza e le Ville palladiane del Veneto) |
Венето | — | 1994 1996 |
712 | i, ii |
10 | ![]() |
Сиена қаласының тарихи орталығы (итал. Centro storico di Siena) |
Сиена провинциясы Тоскана |
XII-XV ғ. | 1995 | 717 | i, ii, iv |
11 | ![]() |
Неаполь қаласының тарихи орталығы (итал. Centro storico di Napoli) |
Неаполь провинциясы Кампания |
— | 1995 | 726 | ii, iv |
12 | ![]() |
Креспи-д'Адда (итал. Crespi d'Adda) |
Бергамо провинциясы Ломбардия |
XIX-XX ғ. | 1995 | 730 | iv, v |
13 | ![]() |
Феррара ренессанс қаласы және По өзенінің сағасы (итал. Ferrara, città del Rinascimento e il suo Delta del Po) |
Феррара провинциясы Эмилия-Романья |
XV-XVI ғ. | 1995 (расширен в 1999) |
733 | ii, iii, iv, v, vi |
14 | Кастель-дель-Монте бекеті (итал. Castel del Monte) |
Андрия қаласы Барлетта-Андрия-Трани провинциясы Апулия |
XIII ғ. | 1996 | 398 | i, ii, iii | |
15 | ![]() |
Альберобелло қаласындағы «Трулло» (итал. Trulli di Alberobello) |
Бари провинциясы Апулия |
XVI ғ. | 1996 | 787 | iii, iv, v |
16 | Равенна қаласындағы көне христиан ескерткіштері (итал. Primi monumenti cristiani di Ravenna) |
Равенна Эмилия-Романья |
V-VI ғ. | 1996 | 788 | i, ii, iii, iv | |
17 | Пьенца қаласының тарихи орталығы (итал. Centro storico di Pienza) |
Сиена Тоскана |
XV ғ. | 1996 | 789 | i, ii, iv | |
18 | ![]() |
Казертадағы корольдік сарай паркімен бірге, акведук Ванвителли және Сан-Леучо фабрикалық елді мекені (итал. Palazzo Reale di Caserta con il Parco, Acquedotto di Vanvitelli e complesso di San Leucio) |
Кампания | XVIII ғ. | 1997 | 549 | i, ii, iii, iv |
19 | ![]() |
Турин қаласының және оның маңындағы сарайлар (итал. Residenze sabaude di Torino e dintorni) |
Турин Пьемонт |
XVI ғ. | 1997 | 823 | i, ii, iv, v |
20 | ![]() |
Падуя қаласындағы ботаникалық бақ (итал. Orto Botanico di Padova) |
Падуя Венето |
1545 год | 1997 | 824 | ii, iii |
21 | ![]() |
Портовенере қаласы, Чинкве-Терре мәдени ландшафты, Пальмария аралдары, Тино және Тинетто (итал. Porto Venere, le Cinque Terre e le isole di Palmaria, Tino e Tinetto) |
Лигурия | — | 1997 | 826 | ii, iv, v |
22 | ![]() |
Модена қаласындағы кафедралық собор, Торре-Чивика мұнарасы және Пьяцца-Гранде алаңы (итал. Duomo, Torre Civica e Piazza Grande di Modena) |
Модена Эмилия-Романья |
XII ғ. | 1997 | 827 | i, ii, iii, iv |
23 | ![]() |
Помпеи, Геркуланум және Торре-Аннунциата археологиялық аймақтар (итал. Aree archeologiche di Pompei, Ercolano e Torre Annunziata) |
Кампания | I ғ. | 1997 | 829 | iii, iv, v |
24 | ![]() |
Костьера-Амальфиана (итал. Costiera amalfitana) |
Салерно Кампания |
XI ғ. | 1997 | 830 | ii, iv, v |
25 | ![]() |
Агридженто қаласындағы археологилық ескерткіштер (итал. Parco Archeologico e Paesaggistico della Valle dei Templi di Agrigento) |
Агридженто Сицилия |
б.з.б.VI ғ. | 1997 | 831 | i, ii, iii, iv |
26 | ![]() |
Су-Нуракси-ди-Барумини тарихқа дейінгі мұнаралар (итал. Su Nuraxi) |
Ең жақын елді мекен: Барумини Медио-Кампидано Сардиния |
б.з.б.2000 жыл | 1997 | 833 | i, iii, iv |
27 | ![]() |
Вилла Дель-Казале (итал. Villa Romana del Casale) |
Ең жақын елді мекен: Пьяцца-Армерина Энна Сицилия |
IV ғ. | 1998 | 832 | i, ii, iii |
28 | ![]() |
Аквилеядағы археологиялық қорық пен Патриаркале базилика (итал. Zona archeologica e Basilica Patriarcale di Aquileia) |
Гориция Фриули-Венеция-Джулия |
V ғ. | 1998 | 825 | iii, iv, vi |
29 | Урбино қаласының тарихи орталығы (итал. Centro storico di Urbino) |
Пезаро-э-Урбино Марке |
XV ғ. | 1998 | 828 | ii, iv | |
30 | ![]() |
Чиленто ауданының мәдени ландшафты, Валло-ди-Диано ұлттық паркі, Пестум және Элеяның археологиялық ескерткіштері, Чертоза-ди-Падула монастырі (итал. Parco nazionale del Cilento, Vallo di Diano con i siti archeologici di Paestum Velia, e la Certosa di Padula) |
Кампания | — | 1998 | 842 | iii, iv |
31 | ![]() |
Тиволидағы Вилла Адриана (итал. Villa Adriana) |
Рим Лацио |
II ғ. | 1999 | 907 | i, ii, iii |
32 | ![]() |
Верона (итал. Città di Verona) |
Верона Венето |
б.з.б.I-XIV ғ. | 2000 | 797 | ii, iv |
33 | Ассизи қаласындағы Сан-Франческо шіркеуі және т.б. фрацискандық құрметті жерлері (итал. Assisi, Basilica di San Francesco e altri luoghi francescani) |
Перуджа Умбрия |
Орта ғасырлар | 2000 | 990 | i, ii, iii, iv, vi | |
34 | ![]() |
Изоле-Эолие (итал. Isole Eolie) |
Мессина Сицилия |
Плейстоцен — Голоцен | 2000 | 908 | viii |
35 | ![]() |
Тиволидағы Вилла д'Эсте (итал. Villa d'Este) |
Рим Лацио |
XVI ғ. | 2001 | 1025 | i, ii, iii, iv, vi |
36 | Валь-ди-Нотодағы бергі барокко қалалары (итал. Città tardo barocche del Val di Noto (Sicilia sud orientale)) |
Рагуза, Сиракуза Сицилия |
1693 | 2002 | 1024 | i, ii, iv, v | |
37 | Пьемонт және Ломбардиядағы Сакри-Монти кешені (итал. Sacri Monti del Piemonte e della Lombardia) |
Пьемонт, Ломбардия | XVI-XVII ғ. | 2003 | 1068 | ii, iv | |
38 | ![]() |
Валь д'Орча мәдени ландшафты (итал. Val d'Orcia) |
Ең жақын елді мекен: Сиена Сиена Тоскана |
XIV-XV ғ. | 2004 | 1026 | iv, vi |
39 | Черветери және Тарквиниядағы этрус қорымдары (итал. Necropoli etrusche di Cerveteri e Tarquinia) |
Рим, Витербо Лацио |
б.з.б.IX-I ғ. | 2004 | 1158 | i, iii, iv | |
40 | ![]() |
Ежелгі Сиракуза және Панталика қорымы (итал. Siracusa e la Necropoli Rupestre di Pantalica) |
Сиракуза Сицилия |
б.з.б.XIII-VII ғ. | 2005 | 1200 | ii, iii, iv, vi |
41 | ![]() |
Генуядағы Ле-Страде-Нуове көшесі және Палацци-деи-Ролли сарайлар кешені (итал. Genova: Le Strade Nuove ed il complesso dei Palazzi dei Rolli) |
Генуя Лигурия |
XVI ғ. соңы - XVII ғ. басы | 2006 | 1211 | ii, iv |
42 | ![]() |
Ретика темір жолы (итал. Ferrovia retica nel paesaggio dell'Albula e del Bernina) |
Ең жақын елді мекен: Тирано Сондрио Ломбардия Швейцариямен бірге ![]() |
1904 | 2008 | 1276 | ii, iv |
43 | ![]() |
Мантуя және Саббьонета (итал. Mantova e Sabbioneta) |
Мантуя Ломбардия |
XI-XVI ғ. | 2008 | 1287 | ii, iii |
44 | ![]() |
Доломит Альпылар (итал. Dolomiti) |
Венето, Трентино — Альто-Адидже | — | 2009 | 1237 | vii, viii |
45 | ![]() |
Монте-Сан-Джорджио (итал. Monte San Giorgio) |
Варезе Ломбардия Швейцариямен бірге ![]() |
— | 2003 (расширен в 2010) |
1090 | viii |
46 | ![]() |
Италиядағы лонгобардтар (итал. Longobardi in Italia: i luoghi del potere (568-774)) |
Удине, Брешия, Варезе, Перуджа, Беневенто, Фоджа Фриули-Венеция-Джулия, Ломбардия, Умбрия, Кампания, Апулия |
VI -VIII ғ. | 2011 | 1318 | ii, iii, vi |
47 | ![]() |
Альпының маңындағы тарихтан бұрынғы бағана үстіндегі тұрғын жайлар (итал. Antichi insediamenti sulle Alpi) |
Фриули-Венеция-Джулия, Ломбардия, Пьемонт, Трентино — Альто-Адидже Франциямен ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
б.з.б.V-I мыңжылдықтар | 2011 | 1363 | iii, iv |
48 | Этна жанартауы (итал. Etna) |
Ең жақын елді мекен: Катания Катания Сицилия |
— | 2013 | 1427 | viii | |
49 | ![]() |
Тосканадағы Медичи әулетінің сарайлары, бақтары және қала сыртындағы виллалары (лит. Ville e Giardini medicei in Toscana) |
Прато, Флоренция Тоскана |
XV ғ. | 2013 | 175 | ii, iv, vi |
50 | ![]() |
Италиялық жүзім егісінің табиға ландшафты: Ланге-Роеро және Монферрат (итал. Paesaggio vitivinicolo del Piemonte: Langhe, Roero e Monferrato) |
Пьемонт, Ломбардия | — | 2014 | 1390 | iii, v |
Әлемдік мұра тізіміне үміткер нысандар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Берілген кестеде нысандар Юнеско Әлемдік мұра тізіміне қосылуының хронологиялық тәртібінде орналасқан
# | Сурет | Аты | Орналасуы | Құрылған уақыты | Тізімге кірген уақыты | № | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ![]() ![]() |
Лаго-Маджоре және Орта көлдері (итал. Lago Maggiore e Lago d'Orta) |
Новара, Вербано-Кузьо-Оссола, Варезе Пьемонт, Ломбардия |
— | 2006 | 325 | ii, vi |
2 | ![]() ![]() |
Павияның және Чертозаның тарихи орталығы (итал. Centro storico di Pavia e Certosa di Pavia) |
Провинция: Павия Ломбардия |
XIV ғ. | 2006 | 327 | ii, iv, v |
3 | ![]() |
Бергамо (итал. Bergamo) |
Бергамо Ломбардия |
I ғ. | 2006 | 331 | iv |
4 | Хэнбери ботаникалық бағы (итал. Giardini Botanici Hanbury) |
Вентимилья Империя Лигурия |
XIX ғ. | 2006 | 336 | ii, iv | |
5 | Лукканың тарихи орталығы (итал. Centro storico di Lucca) |
Лукка Тоскана |
XII ғ. | 2006 | 340 | ii, iv | |
6 | Орвието (итал. Orvieto) |
Терни Умбрия |
XII ғ. | 2006 | 344 | i, iv, v | |
7 | ![]() |
Аппиа жолы (лит. Via Appia) |
Лацио, Апулия, Кампания, Молизе | IV ғ. | 2006 | 349 | i, iii iv, v, vi |
8 | ![]() |
Папа ақсүйектер отбасыларының виллалары (лит. Ville della nobiltà papale) |
Рим, Витербо Лацио |
XVI ғ. | 2006 | 351 | i, ii, iii, iv |
9 | ![]() |
Парманың тарихи орталығы (итал. Centro storico di Parma) |
Провинция: Парма Регион: Эмилия-Романья |
С XI века | 2006 | 1148 | i, ii, iv |
10 | ![]() |
Саленто және Барокко Леччезедағы тарихи ескерткіштер (итал. Salento e Barocco leccese) |
Апулия | XVI-XVIII ғ. | 2006 | 1149 | i, iii, iv |
11 | ![]() |
Каттолика ди Стило және басқа византия-базилиан кешендері (итал. Cattolica di Stilo e altri siti basiliano-bizantino calabresi) |
Стило Реджо-Калабрия Калабрия |
XI ғ. | 2006 | 1150 | ii, iii, iv |
12 | ![]() ![]() |
Ористано шығанағының ылғал жерлері, Синис түбегі және Маль-ди-Вентре аралы (итал. Stagni di golfo di Oristano / Penisola del Sinis / Isola Mal di Ventre) |
Ористано Сардиния |
— | 2006 | 1152 | ix, x |
13 | ![]() |
Скровеньи капелласы (итал. Cappella degli Scrovegni) |
Падуя Падуя Венето |
1300—1303 | 2006 | 1153 | i, ii, iii |
14 | Пальманова қала-бекет (итал. Palmanova) |
Удине Фриули-Венеция-Джулия |
XVI-XVII ғ. | 2006 | 1154 | i, iii, iv | |
15 | ![]() |
Апулиядағы роман шіркеулері (итал. Cattedrali romaniche di Puglia) |
Апулия | XI-XIII ғ. | 2006 | 1160 | ii, iii, iv |
16 | ![]() ![]() |
Таормина және Изола-Белла (итал. Taormina e Isola Bella) |
Мессина Сицилия |
XIV ғ. | 2006 | 1164 | iii, iv, vi |
17 | ![]() |
Ла-Маддалена архипелагы және Бонифачо бұғазының аралдары (итал. Arcipelago della Maddalena e gruppo di isole di bocche di Bonifacio) |
Ольбия-Темпио Сардиния |
— | 2006 | 2028 | vii, ix, x |
18 | ![]() |
Мотия аралы және Лилибей көне қаласы (итал. Mozia e Lilibeo) |
Трапани Сицилия |
б.з.б. XII ғ. | 2006 | 2029 | iii, iv, vi |
19 | ![]() |
Флегрей жазығындағы брадисейсмдер (итал. Il bradisismo nei Campi Flegrei) |
Неаполь Неаполь Кампания |
— | 2006 | 2030 | vii, viii, x |
20 | ![]() ![]() |
Каската-делле-Марморе қолдан жасалған сарқырама және Вальнерина жазығы (итал. Cascata delle Marmore e Valnerina) |
Терни Терни Умбрия |
— | 2006 | 2031 | i, iv, v, vi |
21 | ![]() |
Лигурий теңізіндегі халықаралық киттер қорығы (итал. Santuario per i mammiferi marini) |
Лигурия, Тоскана, Сардиния | — | 2006 | 2032 | vii, ix, x |
22 | ![]() |
Азинара аралы (итал. Asinara) |
Сассари Сардиния |
— | 2006 | 5002 | vii, ix, x |
23 | ![]() |
Сульчис-Иглесьенте тарихи аймағы (итал. Sulcis-Iglesiente) |
Сардиния | — | 2006 | 5003 | ix, x |
24 | ![]() |
Каррарадағы мәрмәр кашалатын орындар (итал. Carrara) |
Масса-Каррара Тоскана |
— | 2006 | 5004 | ii, vi, vii, viii, ix, x |
25 | Трансуманца: Италияның корольдік мал айдау жолдары (итал. La transumanza: i Regi Tratturi) |
Абруццо, Молизе, Кампания, Апулия | — | 2006 | 5005 | ii, iii, x | |
26 | ![]() |
Вольтерраның тарихи орталығы және мәдени ланшафты (итал. Centro storico di Volterra) |
Пиза Тоскана |
б.з.б. IV ғ. | 2006 | 5006 | iv, v |
27 | Аниене өзенінің алабы жәнеГригориан вилласы (итал. Valle dell'Aniene e Villa Gregoriana) |
Тиволи Рим Лацио |
XIX ғ. | 2006 | 5008 | i, ii, iii, iv | |
28 | ![]() |
Мурджия карст платосы (итал. Murgia) |
Бари Апулия |
— | 2006 | 5009 | iii, vii, viii |
29 | ![]() |
Болоньядағы кіші порттар (итал. Portici a Bologna) |
Болонья Эмилия-Романья |
XI-XX ғ. | 2006 | 5010 | iii, iv, v |
30 | ![]() |
Апулиядағы карст үңгірлері (итал. Grotte della Puglia) |
Лечче Апулия |
— | 2006 | 5011 | i, ii, iii |
31 | ![]() |
Алессандрия цитаделі (итал. Cittadella di Alessandria) |
Алессандрия Пьемонт |
XVIII ғ. | 2006 | 5013 | ii, iii, iv |
32 | ![]() |
Изерниа-ла-Пинета және Нотарчирикодағы төменгі неолит тас қазбалары (итал. Sito archeologico del Paleolitico di Isernia La Pineta e di Notarchirico) |
Веноза Потенца Базиликата |
— | 2006 | 5020 | iii, iv, vi |
33 | Монблан тау массивы (итал. Massiccio del Monte Bianco) |
Валле-д’Аоста Валле-д’Аоста |
— | 2008 | 5265 | vii, viii, ix, x | |
34 | ![]() |
Палермодағы араб-норман архитектурасы/ Чефалу соборлары / Монреале соборы (итал. Palermo / Duomo di Cefalù / Duomo di Monreale) |
Палермо Сицилия |
XI-XIII ғ. | 2010 | 5565 | i, ii, iv |
35 | ![]() |
Конельяно және Вальдоббьаденедегі просекко өндіру орындары мен жүзімдіктер (итал. Prosecco di Conegliano e Valdobbiadene) |
Тревизо Венето |
— | 2010 | 5566 | iii, v, vi |
36 | ![]() |
Сила ұлттық паркі (итал. Parco nazionale della Sila) |
Кротоне Катандзаро, Кротоне, Козенца Калабрия |
— | 2012 | 5669 | viii, ix, x |
37 | Иврея (итал. Ivrea) |
Турин Пьемонт |
XX ғ. | 2012 | 5736 | ii, iv, vi | |
38 | ![]() |
Теңіз жағалауындағы Альпы (итал. Mercantour/Alpi Marittime) |
Кунео, Империя Пьемонт, Лигурия |
— | 2013 | 5820 | viii, ix, x |
39 | XV — XVII ғ-дағы Венеция республикасының қорғаныс құрылыстары (итал. Fortificazioni veneziane degli XV — XVII secoli) * Бергамо * Пескьера-дель-Гарда * Пальманова |
Ломбардия, Венето, Фриули-Венеция-Джулия | XV-XVII ғ. | 2013 | 5844 | ii, iii, iv | |
40 | ![]() |
Еуропаның атақты батпақ шипажайлары (итал. Montecatini Terme) * Монтекатини-Терме |
Пистоя Тоскана |
XX ғ. | 2014 | 5928 | ii, iii, iv, vi |
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Критерии. Басты дереккөзінен мұрағатталған 29 қазан 2012.
- ↑ Tentative (ағыл.). UNESCO World Heritage Centre. — Италиядағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандар тізіміне үміткерлер. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 ақпан 2012. Тексерілді, 30 тамыз 2011.
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ЮНЕСКОның ресми сайты: Италиядағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандар тізіміне үміткерлер
- Италиядағы ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандарының каталогі