Керчь-Елтиген операциясы
| Керчь-Елтиген операциясы | |||
| Негізгі қақтығыс: Екінші дүниежүзілік соғыс Ұлы Отан соғысы | |||
 | |||
| Дата | |||
|---|---|---|---|
| Орын |
Азов теңізі, Қара теңіз, Керчь түбегі | ||
| Нәтиже |
КСРО жеңісі | ||
| Қарсыластар | |||
|
| |||
| Қолбасшылары | |||
|
| |||
| Тараптар күші | |||
| |||
| Шығындар | |||
| |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Керчь-Елтиген десанттық операциясы — Ұлы Отан соғысы барысындағы ірі десанттық операциялардың бірі.
Кеңес әскерлерінің кері соққысына төтеп беру мақсатымен фашистер Керчь түбегінде бекінуге тырысты. Вермахтың 17-ші армиясының 5-ші армиялық корпусы құрамында үш дивизия және онға жуық жеке бөлімше, танктер, артиллерия және басқа да техника болды. Олардың жанында екі румындық дивизия да болды. Керчь, Камыш-Бурун, Феодосия, Киик-Атлама порттарында олардың 36 десанттық баржасы, 37 торпедалық катері, 25 күзет катері және 6 трал кемесі болды. Керчь бұғазына миналар шығарылды.
13 қазанда бекітілген десанттық операция жоспары бойынша, Керчь және Елтиген елді мекендері маңынан Кеңестердің 56-шы армиясына кіретін үш дивизиясы және 18-ші армияға кіретін бір дивизиясы жағалауға түсірілуі керек еді.
Нәтижелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
40 күнге созылған операцияның нәтижесінде кеңес әскерлері Керчь плацдармын жаулап алды.
Бұл бірнеше айдан кейін Қырым операциясын сәтті ұйымдастырып өткізуге мүмкіндік берді.
Мемориал[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1985 жылы Героевское деп өзгертілген, бұрынғы Елтиген елді мекенінде операцияға қатысқан жауынгерлердің құрметіне орай «Желкен» мемориалы ашылды. Оның негізгі бөлігінің биіктігі 20 метрге барады, сәл төменде барельеф орналасқан.
Қазақ әдебиетінде[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ғабит Мүсіреповтің «Қазақ солдаты» романында Керчь-Елтиген операциясы туралы көп жазылған, себебі басты кейіпкері соған қатысып, аман қалған жауынгерлердің бірі болды.
Ер қайық таудай толқындарға көлденең асылып, қорықпай ілгері басады. Керчьпен арамызды он сегіз километр деп еді, алыстан орап, «Эльтиген» деген балықшы поселкесіне төніп келеміз. Түнгі сағат бірде, белгілі мерзімде барлық қайық бір рет қанаттасып алып, енді бар күшімен жағаға қарай қатты жосылтып кетті. Толқын артымыздан айдап, әрең-әрең аман қалып келеміз.
Теңіз дем алысы қанша қатты болса да, саққұлақ немістер көп мотордың күжілін естіп қалыпты. Бір сәтте су бетіне мыңдаған ракеталар атылып, жібек қанаттары желбіреп, асылып-асылып тұра қалды. Түпсіз тұңғиықтай қара-қошқылданып жатқан теңіз беті күндізгідей жарқырайды. Оқ су бетін бұршақтай сабалап, шып-шып етеді. Зеңбірек снарядтары суға үсті-үстіне түсіп, аспанға шапшыған судан күміс бағаналар орната бастады. Сап-сап толқындар кеңсірігінен су атып, жөңкіліп келе жатқан кит балығына ұқсап кетеді. Жақынырақ түскен снарядтар қайығымызды қақбақтай лақтырып, ойға-қырға қуалай бастады... Жағаға жақындаған сайын аспалы шамдай асылып тұрған жарықтар да көбейіп барады.
— Жарықтарды атыңдар! — деді Мирошник.
Қайықтың екі жағына қарама-қарсы отырған жиырма жауынгер салбырап тұрған жарықтарды ата бастадық. Қызылды-жасылды оқтармен от сөндіріп келеміз!..