Луна (автомат станциясы)

Луна-1

Луна — Айға ұшырылатын кеңестік планетааралық автомат стансалар сериясының және осы планетаны зерттеуге арналған жоспардың аты. “Луна” сериялы ең алғашқы планетааралық автомат станциясы (“Луна-1”) 1959 ж. 2 қаңтарда ұшырылды. Осы сериядағы алғашқы бір топ станциялар

• “Луна-1”
• “Луна-2”
• “Луна-3” Жерден Айға тікелей бағытталып ұшырылды.

Бұлардың ұшу траекторияларында бағдарлау және Ай маңында тежеу мәселесі қарастырылмады. Бұдан кейінгі автомат станциялар ең әуелі Жер төңірегіндегі орбитаға шығарылып, соңынан осы орбитадан Айға ұшырылатын болды. Бұған қоса ұшу траекториясында автомат станцияларды бағдарлау мен тежеу (“Луна-4”—“Луна-14”) мәселелері іске асырыла бастады.

• “Луна-1”
• “Луна-2” (1959 ж. 12 қыркүйек)
• “Луна-3” (1959 ж. 4 қазан)

планетааралық автомат станциялары Ай жайлы алғашқы ғылыми деректер берді, ал

• “Луна-4” (1963 ж. 2 сәуір)
• “Луна-9” (1966 ж. 31 қаңтар)
• “Луна-13” (1966 ж. 21 желтоқсан)
• “Луна-15” (1969 ж 13 шілде)
• “Луна-18” (1971 ж. 2 қыркүйек)

автомат станцияларын ұшыру кезінде жайлап қону және Ай бетіне ғылыми автомат станциялар жеткізу,

• “Луна-10” (1966 ж. 31 наурыз)
• “Луна-11” (1966 ж. 24 тамыз)
• “Луна-12” (1966 ж. 22 қазан)*

“Луна-19” (1971 ж. 28 қыркүйек) автомат станцияларымен Ай төңірегіндегі орбитада ұшу мәселелері іске асырылды.

• “Луна-16” (1970 ж. 12 қыркүйек)
• “Луна-20” (1972 ж. 14 ақпан)

станциялары Ай бетінің әр түрлі аудандарына жайлап қонып, сол аудандардан ай грунтын алып Жерге қайтып оралды.

• “Луна-17” (1970 ж. 10 қараша)

автомат станция Ай бетіне ең алғашқы жылжымалы ғылыми лаборатория “Луноход-1-ді” (1970 ж. 17 қараша), ал “Луна-21” (1973 ж. 8 қаңтар) Ай бетіне “Луноход-2-ні” (1973 ж. 16 қаңтар) түсірді. 1974 ж. 29 мамырда ұшырылған “Луна-22” Ай төңірегіндегі орбитаға шығарылса, сол жылғы 28 қазанда ұшырылған “Луна-23” Айдың Кризис т. ауданына қонды.

Дереккөздер

• Қазақ энциклопедиясы