Нимруд линзасы
| |
| Нимруд линзасы, б. з. д. 750-710 жылдары | |
| Британ мұражайы, Лондон |
Нимруд линзасы, оны тапқан археологтың атымен Layard линзасы деп те аталады, бұл біздің заманмызға дейінгі 750-710 жылдары жасалған оптикалық линза және Нимруд қаласында қазба жұмыстары кезінде табылған[1].
Негізгі ақпарат[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Объективті ағылшын археологы Остин Генри Лайард 1853 жылы Нимрудтағы қазба жұмыстары кезінде, Ассирияның ежелгі астаналарының бірі тапқан. Оның пішіні сопаққа жақын және дөрекі жылтыратылған, бәлкім, лак дөңгелекте. Геометриялық тұрғыдан алғанда, фокустық ұзындығы шамамен 12 см болатын жазық дөңес.Үлкейту коэффициенті шамамен 3, бірақ фокустық нүктенің сапасы мінсіз емес[1].
Объектив тау кристалдан жасалған, сондықтан оның оптикалық қасиеттері уақыт өте іс жүзінде өзгеріссіз қалды деп есептеледі. Бетінде өндіру кезінде ашылған және бастапқы кристалдың корпусында орналасқан бірнеше ұсақ қуыстар бар[2].
Кездесу туралы нұсқалар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Нимруд линзасының бастапқы мақсатына қатысты ғылыми қауымдастық арасында ортақ пікір жоқ. Мысалы, Генри Лэйард линза ағаштан немесе піл сүйегінен жасалған, бәлкім, жақтау немесе ұстағыш ретінде қызмет ететін кішкене заттардың шашыраңқы қалдықтарының арасынан табылғанын атап өтеді. Табылған күрделі шағын ассириялық гравюраларды ескере отырып, ол линзаны үлкейткіш әйнек ретінде пайдалану мүмкіндігін ұсынады[1][2][3].
Әйгілі итальяндық профессор Джованни Петтинато (итал. Giovanni Pettinato) линзаны ежелгі ассириялықтар телескоптың бөлігі ретінде пайдаланғанын ұсынды және бұл ассириялықтардың астрономия туралы көп білетінін түсіндіреді. Сонымен бірге, ол телескоптар 1608 жылы голландиялық Ханс Липперсгейдің ресми өнертабысы болғанға дейін белгілі болғанын айтқан Галилео Галилейдің мәлімдемесіне сілтеме жасайды. Алайда, басқа сарапшылар белгілі ассириялық астрономиялық жазбаларда телескоптың толық сипаттамасы жоқтығына сілтеме жасай отырып, бұған қарсы[2][3].
Сондай-ақ, линза қарапайым безендіру қызметін атқарып, сәндік функцияны орындаған көзқарас бар, мысалы, жиһаз[1].
Ағымдағы жағдайы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазіргі уақытта Нимруд объективі мұражай экспонаты болып табылады және Лондондағы Британ мұражайының №55 бөлмесінде 90959 нөмірімен қойылған[1].
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b c d e The Nimrud lens/The Layard lens. Collection database. The British Museum. Басты дереккөзінен мұрағатталған 19 қазан 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 желтоқсан 2015.
- ↑ a b c Austen Henry Layard Discoveries in the ruins of Nineveh and Babylon: with travels in Armenia. G.P. Putnam and Co. (1853). pp. 197-8, 674.. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 наурыз 2016.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 желтоқсан 2015.
- ↑ a b Whitehouse D. World's oldest telescope?. BBC News. BBC (1 шілде 1999). Басты дереккөзінен мұрағатталған 1 ақпан 2009.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 желтоқсан 2015.