Талгат Сафич Таджутдинов

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Талгат Сафич Таджутдинов
Жоғарғы мүфти, Ресей орталық мұсылмандары діни басқармасының төрағасы
 

Талгат Таджуддин (тат. Tälgät Tacetdin; Тәлгать Таҗетдин, Талгат Сафич Тадзетдинов, тат. Tälgät Safa uğlı Tacetdinev; Тәлгать Сафа улы Таҗетдинев; 12 қазан 1948, Қазан) — Ресей орталық мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Ресейдің жоғарғы мүфтиі.

Биография[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Талгат Сафич 1948 жылы 12 қазанда Қазан қаласында татар отбасында туды.[1] Әкесі жүк көлік жүргізушісі, шешесі зауытта жұмыс істеді.

1966 жылы Бұхарадағы «Мир Араб» медресесіне түсіп, жоғары діни білім алып 1973 жылы үздік аяқтады.

1978 жылы Каирдағы ал-Азхар университетінде білім алды. 1973жылы Қазан соборлы мешітінің екінші имам-хатыбы болып сайланды, ал 1978 жылы бірінші имам-хатыбы болды.

1980 жылдың 19 маусымында Еуропалық КСРО және Сібір мұсылмандарының діни басқармасының мүфтиі және төрағасы болып сайланды.

1990 жылыдың мамыр айында КСРО мұсылмандар діни басқармаларының жиналысында (1991 жылға дейін 4еу болды) КСРО мұсымлман ұйымдарның халықаралық байланыстары басқармасының (1991 жылдан бері мұсылман ұйымдарының сыртқы байланыс ассоциациясы) төрағасы болып сайланды. Қазіргі уақытқа дейін осы қызметте.

1990 жылы 6-8 маусымында Үфіде КСРО-ның Еуропалық бөлігі және Сібір мұсылмандарының V съезінде қайрадан ЕСМДБ мүфтиі және төрағасы болып сайланды.

фотографияда (солдан оңға): Пандито Хамбо лама Дамба Аюшеев, Жоғарғы мүфти Талгат Таджуддин, Мәскеу және бүкіл Ресей Патриархы Алексий II және президент Владимир Путин, 2001 жыл.

1992 жылы VI Ресей мұсылмандарының төтенше съезінде ЕСМДБ құрылымын ЕТМД-ға түрлендіру туралы шешім қабылданды. Ірі діни аймақтық орталықтар (мухтасибаттар) мұсылмандар діни басқармаларына (қазір елуден астам мүфтияттар) түрлендірілді және Жоғарғы мүфти шені (саны) енгізіліп бұл сан Талғат Таджуддиновқа берілді.

Ресей Президенті жанындағы діни бірлстіктермен ынтымақтастық кеңесінің мүшесі, Ресейдің дінаралық кеңесінің президиумының мүшесі, ТМД-ның дінаралық кеңесінің президиумының мүшесі, Ресей Федерациясының ұлттық әскери қорының қамқоршылар кеңесінің мүшесі болып табылады.

2003 жылы мамыр айында Реейдің ОМДБ-сын Қасиетті Русьтің ОМДБ-сы деп атын өзгертуді ұсынды. Және де Ресей Федерациясының территориясында католик епархиясын құруына қарсы шығып мынандай мәлімдеме жасады: «...Қазірдің өзінде көптеген ғасырлар бойы дәстүрлі конфессиялардың бірыңғай діни кеңістік бар: православие, ислам, иудаизм және буддизм, сондықтан басқа діни басшыларды оның ішінде папаны шақырғанда біз міндетті түрде дінаралық даулы мәселелерді ескеріп, біздің елдегі православтар және мұсылмандар арасындағы жақсы қарым-қатынасты естен шығармауымыз керек».

2003 жылдың сәуір айында «Интерфакс» агенттігіне берген сұхбатында Қасиетті Русьтің Исламдық орталық мұсылмандар басқармасы АҚШ-қа қарсы жиһад жариялау туралы қаулы қабылдағаның жариялады.«Ресей мұсылмандарының АҚШ-қа әсер ететін тиімді рычагтары бар. Атап айтқанда біз қайырмалдық қорын құрамыз және бұл ақшаға Америкамен күресу үшін қару-жарақ және Ирак жалқына азық-түлік сатып аламыз», — деді Талгат Таджуддин.[2]

В. В. Путин және Талгат Таджуддин 2003 жылы.

2013 жылдың қазан айында Жоғарғы мүфти Талгат Таджуддиновтың 65 жасқа келуіне және РМДБ заңды мұрагері болып табылатын «Мұхаммед заңынын Орынбор діни жиналысының» Император Екатерина II жарлығымен 1788 жылы құрылғанына 225 жыл толуына байланысты мейрам өтті. Оған 33 елден 500 астам және Ресей Федерациясының 40 субъектісінен делегаттар қатысты. Мерамның орталық іс-шарасы болып Ресей Федерациясының Президенті В.В. Путиннің қатысуы болып табылды.

1989 жылдан бастап Мүфти Таджуддинов жыл сайын Булгар (Спасск ауданы, Татарстан) қаласына «Изге Болгар Шокер Джиены (Святой блажыларственный Собор в Булгарах)» қажылық сапар жасайды. Іс шара еділ бұлғарларының яғни қазіргі татарлардың ата-бабаларының Ислам дінін Булгар қаласында Алмуш ханның 922 жылы қабылдағанының мүшелтойына арналған. Жиналыс Ресейден тыс елдерге де тарап халықаралық дәрежеге жетті. Мысалы Булгар жиналыс-2015-ына 20 дан астам елден 50 мыңға жуық адам қатысты.

Қазіргі уақытта Талгат Таджуддин Ресей Федерациясының мұсылмандарының ЮНЕСКО-дағы, Ислам конференциясы ұйымындағы, Мұсылмандардың Еуропа лигасындағы және тағы басқа ірі халықаралық ұйымдардығы ресми өкілі болып табылады.

Жоғары мүфти Талгат Таджуддин ттар халқының бұлғарлардан шығу көзқарасын қорғайды және ол бірнеше рет татарларға бұлғарлар (еділ бұлғарлары) деген тарихи атын қайтару қажеттігін мәлімдеді. Осындай мәлімдемелерді ол БАҚ, телевидение, интернетте және жеке сөйлеулерде айтады.

Мысалы 2001 жылы Софиядағы халықаралаық конференцияда былай деді: «Бізді негізі бұлғар болғанымызға қарасмастан татар деп атайды... Ал болгарлар бұлғарлардың жақын туысы. Біреуі Еділ бойында қалып, басқалары Дунайға кетіп сондағы славяндармен араласқан». Бұл мәлімдеме орталық болгар теледидарынан көрсетіліп, жергілікті газеттерде жарияланды. Ақпарат Ресей БАҚ құралдарында да жарияланды. Мысалы 03.10.2001 жылы «Российская газета»-да.

2015 жылдың 24 желтоқсанында Талгат Таджуддин өзінің орнына Татарстан мүфтиі Камил Самигуллинді қойып ауазымынан кететінің мәлімдеді. Бұл туралы ол Мұхаммедтің туған күніне (Мавлид ан-Наби) арналған Болгардағы іс шарада журналисттерге айтты.[3].

Бірақ 2016 жылдың 20 ақпанында Үфідегі Мұсылмандардың орталық діни басқармасының кеңейтілген президиум отырысында К.Самигуллинның бас тартуына байланысты фарман-жарлықтың Самигуллинды лауазымға тағайындау бөлігінің күшін жою туралы шешім қабылданды. Сөйтіп Т. Таджуддин өз орнында қалды.[4].

Отбасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үйленген, екі қызы және үш ұлы бар.

  • Әйелі Сания Абдрауф кызы (Сания Абдрауфовна), 50 жыл некеде, Қазан тумасы, әкесі Қазандағы Азим мешітінің имам-хатыбы болып қызмет істеді.
  • Ең үлкен қызы Наиля (1969 жылы туған) күйеуі және бес қызымен Үфіде тұрады..
  • Қызы Зульфия (1970 жылы туған) отбасымен Үфіде тұрады. Күйеуімен үш баланы өсіріп жатыр. Күйеуі банкта жұмыс атқарады.
  • Ұлы Зуфар (1972 жылы туған) орта мектептен соң Үфі медресесін аяқтап, Түркияда оқыды. Ресей орталық мұсылмандары діни басқармасының типографиясында директор болып жұмыс істейді.
  • Ұлы Мухаммад (1976 жылы туған) орта мектепді аяқтаған соң Кувейтте оқыды. Ресей орталық мұсылмандары діни басқармасының әкімшілігінің басшысы, Башқұртстан РОМДБ-ының басшысы, араб тілін меңгерген.
  • Ұлы Гумар (1979 жылы туған) орта мектепді аяқтаған соң Түркияда оқыды.

Марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мемлекеттік марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ресей Федерациясының субъектілерінің марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • "Астрахан облысы алдындағы қызметі үшін" орден медалі (2016 жыл, Астрахан облысы)
  • Киров облысы үкіметінің Құрмет белгісі (2013 жыл, Киров облысы)
  • Челябі облысының алдындағы үздіктік белгісі (2010 жыл, Челябі облысы)
  • Халықтар бірлігі Ордені (2008 жыл, Башқұртстан)[8].
  • Башқұртстан Республикасының құрмет грамотасы (1998 жыл, Башкортостан)

Діни марапаттар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Басқа марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Хабаров крайының Құрмет белгісі (2016 жыл)
  • Ресей Федерациясының Мемлекеттік думасының Құрмет грамотасы (2014 жыл)
  • «Сенім және адалдық» Ордені, Халықаралық Андрей Первозванный сыйлығының лауреаты (Андрей Первозванный қоры, 13 желтоқсан 2013 жыл) — Дінаралық келісімді нығайтуға бағытталған өп жылдарғы қызметі үшін
  • Император медалі «Бүкілхалықтық ерлік юбилейі. 1613—2013» (2013 жыл)
  • «Ішкі істер министрлігіне көмек үшін» омырау белгісі . Ресей ІІМ министрі Рашида Нургалеев жарлығымен (2010 жыл)
  • Алтын медаль «Бітімгершілік және қайырымдылық қызметі үшін». Ресей Федерациясы Президенті жарлығымен (2007 жыл)
  • Минин және Пожарский Ордені «Ресейді өз істерімізбен асқақтатайық» (2004 жыл)
  • Күміс медаль «Қылмыстық-атқару жүйесін нығайтқаны үшін» Ресей Әділет министрінің бұйрығымен (2002 жыл)
  • Орыс биографиялық институтымен «Дін» (2001 жыл) номинациясында «Жыл адамы-2001» ретінде дінаралық байланысты нығайтқаны үшін және бітімгершілігі үшін ұысынылды.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ ТАЛГАТ ТАДЖУТДИН
  2. ↑ Мусульмане Святой Руси объявляют джихад США. vesti.ru. Тексерілді, 17 қараша 2015.
  3. ↑ Верховный муфтий России Талгат Таджуддин заявил о намерении покинуть свой пост // ВЛАСТЬ | новости башинформ.рф. www.bashinform.ru. Тексерілді, 29 желтоқсан 2015.
  4. ↑ Талгат Таджуддин остается на посту верховного муфтия России по решению президиума ЦДУМ // ТАСС, 20.02.2016
  5. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 19 октября 2013 жыла № 783 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»
  6. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 12 октября 2008 жыла № 1456 «О награждении орденом Почёта Таджуддинова Т. С.»(қолжетпейтін сілтеме)
  7. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 21 сентября 1998 жыла № 1122 «О награждении орденом Дружбы Таджуддинова Т. С.»
  8. ↑ Верное дело. Правительство республики пообещало поддержку духовным лидерам традиционных конфессий
  9. ↑ Предстоятель Русской Церкви возглавил церемонию открытия XVII Всемирного русского народного собора
  10. ↑ Глава Центрального духовного управления мусульман России Талгат церковным орденом св. князя Даниила Московского, II степени

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Талгат_Сафич_Таджутдинов&oldid=2984202» бетінен алынған