Ташауыз облысы

Облыс
Ташауыз облысы
Әкімшілігі
Ел	КСРО
Кіреді	Түрікмен КСР
Енеді	8 аудан
Әкім. орт.	Ташауыз
Тарихы мен географиясы
Құрылған уақыты	21 қараша 1939
Таратылған уақыты	14 желтоқсан 1992
Жер аумағы	73,6 мың км²
Тұрғындары
Тұрғыны	665 000 адам (1987)

Ташауыз облысы — Түрікмен КСР аумағында 1939-1963 және 1970-1992 жылдары болған әкімшілік бірлік. 1992 жылы 14 желтоқсанда облыс аумағында Дашхауыз уәлаяты құрылды, кейін атауы Дашоғыз уәлаяты болып өзгертілді.

Жер аумағы — 73,6 мың км². Халқы – 665 мың адам (1987), оның ішінде қала тұрғыны – 31%. Әкімшілік жағынан 8 ауданнан, оған 2 қала, 7 кент кірді (1987).

Әкімшілік орталығы — Ташауыз қаласы.

Тұран ойпатының оңтүстігінде, Қарақұмның шегінде орналасқан.

Әкімшілік бөлінісі

Облыс КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1939 жылғы 21 қарашадағы Жарлығымен құрылды.

1939 жылы облыс 9 аудан: Андреев, Дарғаната, Ілиялы, Калинин, Көнеүргеніш, Ленин, Тахта, Ташауыз және Телманға бөлінді. 1944 жылы Дарғаната ауданы Шаржоу облысына берілді. 1955 жылы Андреев ауданы таратылды. 1963 жылы 10 қаңтарда облыс таратылды. Сонымен бірге Ілиялы және Телман аудандары да таратылды. Қалған аудандар республикалық бағыныстылыққа берілді.

1970 жылы 14 желтоқсанда облыс қалпына келтірілгенде Ілиялы, Калинин, Көнеүргеніш, Ленин, Тақты және Ташауыз аудандарына бөлінді. 1975 жылы Октябрь және Телман (1988 ж. таратылған) аудандары құрылды.

Табиғаты

Климаты күрт құбылмалы. Негізгі өзені – Әмудария.

Тұрғындары

1939 жылы облыста 255,2 мың адам тұрды. Соның ішінде түрікмендер – 56,0%; өзбектер – 26,3%; қазақтар – 10,3%; орыстар – 3,8%; қарақалпақтар – 1,3%. 1987 жылға қарай облыс халқының саны 665 мың адамға дейін өсті.

Экономикасы

• Өнеркәсіптің жетекші салалары — жеңіл (соның ішінде мақта тазарту) және тамақ (май айырғыш-май шығаратын, ет-сүт, консервілеу) өнеркәсіп салалары болып келеді. Металл өңдеу, құрылыс материалдарын өндіру дамыған.
• Өнеркәсіптік кәсіпорындардың көпшілігі — Ташауыз қаласында орналасқан.
• Ауыл шаруашылығы мақта өсіруге, етті-сүтті мал шаруашылығына және қаракөл қой шаруашылығына маманданған. Суармалы егіншілік. Суару жүйелері:
  • Қылышбай
  • Шабат
  • Совет-Яб
  • Ғазауат
  • Қыпшақ-Бөзеу
• Егіс алқабының 60 пайыздан астамы мақта. Олар сондай-ақ дәнді дақылдар (Түркімен КСР-нің негізгі күріш егетін аудандары), көкөніс-бақша, мал азықтық дақылдарды өсіреді. Ірі қара, қой, ешкі, жылқы, түйе өсіріледі. Жібек шаруашылығы.