Түрікменстан Қарулы күштері

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Түрікменстан қарулы күштері
түрікм. Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleri

Құрылғаны 1992 жыл
Күштер тараулары Құрлық күштері (орыс.)қаз.
Әуе күштері (орыс.)қаз.
Шекара қызметі (орыс.)қаз.
Әскери-теңіз күштері (орыс.)қаз.
Қолбасшылық орналасуы Ашхабад
Басшылық
Жоғарғы Бас Қолбасшысы полковник Сердар Бердімұхамедов
Қорғаныс министрі генерал-генерал-лейтенант Бегенч Атаұлы Күнтудыев
Бас штабтың бастығы Түрікменстан полковник Ақмұрат Анамедов
Әскери қызметі
Әскери қызметке шақыруы 18–27 жастағылар[1], ұзақтығы 24 ай
Әскери қызметке
қатынаушылар 		108,000, жасы 15–49 (2018)
Әскери қызметке
жарайтындар 		, жасы 15–49  (2018)
Шақыруға жасы жеткендер,
жыл сайын 		(2018)
Өнеркәсібі
Сыртқы өтемшілер  Ресей
 Қытай
 Иран
 Беларусь
 Түркия
 Сербия[2]
 Украина[3]

Түрікменстан Қарулы Күштері (түрікм. Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleri, кейде Түрікмен ұлттық армиясы, түрікм. Türkmen Milli goşun) — Түрікменстанның ұлттық әскері, Түрікменстан президенті және қорғаныс министріне бағынады.

Иерархиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мемлекеттік қауіпсіздік кеңесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Толық мақаласы: Түрікменстан Мемлекеттік қауіпсіздік кеңесі
Президент Сердар Бердімұхамедов Кеңестің қазіргі төрағасы және елдің Жоғарғы Бас қолбасшысы болып келеді

Түрікменстанның Мемлекеттік Қауіпсіздік Кеңесі ({{lang-tk|Türkmenistanyň Döwlet Howpsuzlyk Geňeşi))) — Түрікменстанның қорғаныс саласындағы маңызды шешім қабылдайтын органы, Қорғаныс министрлігі мен Бас штабтың жанындағы қарулы күштердегі ең жоғары шешім қабылдайтын орган, мүшелері Түрікменстан президентіне ұлттық қауіпсіздік мәселелері бойынша тікелей кеңес береді.[4]

Қорғаныс министрлігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Толық мақаласы: Түрікменстан Қорғаныс министрлігі

Түрікменстанның Қорғаныс министрлігі (түрікм. Türkmenistanyň Goranmak ministrligi) — елдегі қорғаныс саясатын жүзеге асыратын атқарушы орган болып табылатын Түрікменстан Қарулы Күштері жанындағы мемлекеттік мекеме. Қазіргі министрі — генерал-лейтенант Бегенч Атаұлы Күнтудыев. Министрлік 1992 жылдың қаңтарында Ресей Қарулы Күштерінің көмегімен құрылды.

Бас штабы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Құрылымы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Құрлық әскерлері қолбасшылығы
  • Зымыран әскерлері және артиллерия департаменті
  • Әуе күштері және Әуе қорғанысы күштері қолбасшылығы департаменті
  • Байланыс әскерлері департаменті
  • Инженерлік әскерлер департаменті
  • Түрікменстан Қарулы Күштері үшін мамандарды даярлау департаменті
  • Мамандандырылған құрылымдар бөлімі

Құрлық күштері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түрікменстан Тәуелсіздік парады кезіндегі Құрлық Күштерінің T-90СА және T-72УМГ танктері
Түрікменстан Құрлық Күштерінің штандарты (байрағы)

Түрікменстанның Құрлық әскерлері (орыс.)қаз. КСРО Қарулы Күштері Түркістан әскери округінен бірнеше мотоатқыштар дивизиясын сақтап алып, филиалдың негізін қалады. Олардың қатарында Қызыларбаттағы 58-мотоатқыштар дивизиясы болды.[5] Бүгінгі таңда құрлықтағы әскерлердің құрамына 2-, 3-, 11- және 22-мотоатқыштар дивизиялары кіреді.[6]

2007 жылдың қаңтарында Каспий теңізі мен оның жағалау аймағында 350 шақырым тереңдікте және Түрікменстан-Иран шекарасында армияның 90%-ға жуығы орналасқаны хабарланды.[7]

Көлік саны ~2000, танк саны ~700 және артиллерия саны ~560 төңірегінде.[8]

Әуе күштері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түрікменстан Әуе Күштерінің штандарты (байрағы)

КСРО Қарулы Күштерінің құрамына кірген Түркістан әскери округінің ыдырауының нәтижесінде Орталық Азия елдерінің ішінде ең ірі авиациялық топ Түркіменстанның үлесіне өтті. Олар Мары мен Ашхабад маңындағы екі үлкен базада орналасқан.[9]

Әскери-әуе күштері өте қарапайым мүмкіндіктерге ие, өйткені елдегі ұшақтардың көпшілігі Кеңес Одағынан мұраға қалды, бірақ олар сақталмады және маңызды жаңа сатып алулар жасалмады. 2015 жылы жағалаудағы теңіз күштерін күшейту жоспарлануда, соның нәтижесінде Каспий теңізіндегі болу аздап жақсарды.[10]

Британдық «Халықаралық стратегиялық зерттеулер институтының (ХСЗИ) (ағыл.)қаз.» 2012 жылғы деректері бойынша Түрікмен Әуе күштерінде (орыс.)қаз. 94 жауынгерлік қабілетті ұшағы бар 3000 адам болды.[11] Ұшақтардың жалпы саны 120 жуық.[8]

Әскери-әуе күштерінің күші 2000 жылдың аяғында 3000 адамды құрады. Әскери-әуе күштері 250 дейін тікұшақтармен және әртүрлі жүйелердегі ұшақтармен қаруланған.

Әскери-теңіз флоты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түрікменстан Әскери-теңіз Күштерінің штандарты (байрағы)

Әскери-теңіз күштері (орыс.)қаз. қазіргі уақытта шекара әскерлерінің қолбасшылығына бағынады. Флоттың негізгі базасы Түрікменбашы портында орналасқан. Флоттың саны жағалау қызметтерімен бірге санағанда 2000 адамға дейін жетеді.

2002 жылы Украинадан сатып алынған ондаған жаңа патрульдік катерлер, негізінен Калкан-М және Гриф-Т, Каспий теңізіндегі жағалау күзеті күштерімен қызметке кірді. 2003 жылы Иран Түрікменстанда өте қолайлы шарттармен жеті жағалау күзеті қайықтарын жалға алды. Сонымен қатар, АҚШ-пен ынтымақтастық аясында Түрікменстанның Әскери-теңіз күштеріне «Пойнт Джексон» типті патрульдік қайық қызметке енді. Ресейден «Соболь» типті екі патрульдік катер тапсырылды.[12]

2012 жылы Түрікменстан қыркүйек айының басына жоспарланған Каспий теңізіндегі алғашқы әскери-теңіз жаттығуларын жариялады. Хазар-2012 (Хазар Каспий теңізінің түркіше атауы болып келеді) деп аталған бұл тактикалық оқу-жаттығулар жазда теңіздің даулы бөлігіндегі табиғи газ кен орындарына байланысты Әзірбайжанмен шиеленістің біршама күшеюінен кейін өтті.[13]

Басқа қауіпсіздік күштері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Edermen[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түрікмен Edermen арнайы жұмыс тобы — қарулы күштер мен ұлттық құқық қорғау органдарынан құрылған құрама әскери бөлім болып табылады: Түрікменстан Ішкі істер министрлігі, Мемлекеттік шекара қызметі (орыс.)қаз., Қорғаныс министрлігі.[14]

Президент қауіпсіздік қызметі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түрікменстан тәуелсіздік парады кезіндегі Президент қауіпсіздік қызметінің көлігі, 2011

Президенттің қауіпсіздік қызметі (түрікм. Prezidentiniň howpsuzlyk gullugy) президенттің қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты. 1990 жылы қарашада құрылған ол Түрікменстан Президентінің тікелей есеп беретін органы болып табылады және Қорғаныс министрлігінің құрамына кірмейді.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ Вступил в силу новый закон Туркменистана о воинской обязанности и военной службе Wayback Machine мұрағатында
  2. ↑ Prvi put van Srbije: Lazar 3 prikazan u punom sjaju FOTO  (серб). BIZ–b92 (28 қыркүйек 2021). Тексерілді, 4 шілде 2023.
  3. ↑ "Arms Transfers Database" Wayback Machine мұрағатында
  4. ↑ TURKMENISTAN PROJECT Wayback Machine мұрағатында (от 28 тамыздың 2008)
  5. ↑ 58-я мотострелковая Рославльская Краснознамённая дивизия; Military Unit: 29435  (ағыл.). Тексерілді, 4 шілде 2023.
  6. ↑ Вооруженные силы Туркмении Wayback Machine мұрағатында
  7. ↑ Рычаги силы государств Большого Кавказа Wayback Machine мұрағатында
  8. ↑ a b Jim Nichol (Congressional Research Service): "Turkmenistan: Recent Developments and U.S. Interests" Wayback Machine мұрағатында (от 16 мамырдың 2011)
  9. ↑ Журнал «Экспорт вооружений»: №3 (май-июнь) Вооруженные силы Туркменистана Wayback Machine мұрағатында
  10. ↑ The Military Balance 2016, 203 бет
  11. ↑ ХСЗИ 2012 290 беті
  12. ↑ Российский миротворец
  13. ↑ The First Naval Exercises of Turkmenistan in the Caspian Sea  (ағыл.). The Gazette of Central Asia. Тексерілді, 4 шілде 2023.
  14. ↑ GB orders, inspects snap exercise of special service group Turkmen Edermen  (ағыл.). News Central Asia (6 September 2019). Тексерілді, 4 шілде 2023.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Түрікменстан_Қарулы_күштері&oldid=3174741» бетінен алынған