Флот адмиралы (КСРО)
| Флот адмиралы | |||||
| орыс. Адмирал флота | |||||
| |||||
| Мемлекеті | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Жоғары шен | |||||
| Кіші шен | |||||
| Аналогы | |||||
Флот адмиралы (орыс. Адмирал флота) — КСРО Әскери-теңіз флоты жоғары офицерлерінің жеке әскери-кемелік атағы. «Армия генералы» жалпыәскери атағы мен «Әскер түрлерінің маршалы» атақтары тобына сәйкес келеді.
1940-1955 жж. — жоғары, ал 1962-1991 ж. — «Кеңес Одағы флоты адмиралынан» кейінгі екінші ең жоғары әскери атақ.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
«Флот адмиралы» әскери атағының тарихы тұтастай алғанда Ұлы Отан соғысының соңында Әскери-теңіз күштері басшылығының Әскери-теңіз күштерінде «Кеңес Одағы маршалы» дәрежесіне ұқсас ең жоғары адмиралдық атаққа ие болу тілегіне байланысты иір-иір болып келеді.
1940—1945[өңдеу | қайнарын өңдеу]
«Флот адмиралы» атағы КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1940 жылғы 7 мамырдағы «Әскери-теңіз күштерінің аға қолбасшы құрамының әскери атақтарын белгілеу туралы» Жарлығымен ең жоғары адмирал атағы ретінде енгізіліп, ЖШҚФ жалпыәскери «Армия генералы» атағына сәйкес келді, бірақ 1944 жылдың мамырына дейін ешкімге берілмеді. 1944 жылы 31 мамырда бұл атақ алғаш рет ӘТК халық комиссары Николай Герасимович Кузнецов пен ӘТК бас әскери-теңіз штабының басшысы Иван Степанович Исаковқа берілді.
Осылайша, 1940-1945 жылдардағы әскер мен флоттағы аға қолбасшы құрамы шендерінің арақатынасы келесідей болды:
| Кеңес Одағы маршалы | Сәйкес атақ жоқ |
| Әскер түрлерінің бас маршалы (1943 ж. бастап) | Сәйкес атақ жоқ |
| Әскер түрлерінің маршалы (1943 ж. бастап) Армия генералы |
Флот адмиралы |
| Генерал-полковник | Адмирал |
| Генерал-лейтенант | Вице-адмирал |
| Генерал-майор | Контр-адмирал |
1945—1955[өңдеу | қайнарын өңдеу]
КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1945 жылғы 25 мамырдағы Жарлығымен «Флот адмиралы» атағы іс жүзінде «Кеңес Одағы маршалы» атағымен теңестірілді. Тиісінше, адмирал шендерінің деңгейінде алшақтық пайда болды.
Құрлық шендерінің айырым белгілерімен арасындағы сәйкестік енді келесідей болды:
| Кеңес Одағы маршалы | Флот адмиралы |
| Әскер түрлерінің бас маршалы | Сәйкес атақ жоқ |
| Әскер түрлерінің маршалы Армия генералы |
Сәйкес атақ жоқ |
| Генерал-полковник | Адмирал |
| Генерал-лейтенант | Вице-адмирал |
| Генерал-майор | Контр-адмирал |
1955—1962[өңдеу | қайнарын өңдеу]
КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1962 жылғы 28 сәуірдегі № 51-VI «Флот адмиралы әскери атағын белгілеу туралы» Жарлығымен жалпыәскери «Армия генералы» мен «Әскер түрлерінің маршалы» атақтарына сәйкес қалпына келтірілді.
Енді қатарлар арасындағы алшақтық жойылды:
| Кеңес Одағы маршалы | Кеңес Одағы флоты адмиралы |
| Әскер түрлерінің бас маршалы | Сәйкес атақ жоқ |
| Әскер түрлерінің маршалы Армия генералы |
Флот адмиралы |
| Генерал-полковник | Адмирал |
| Генерал-лейтенант | Вице-адмирал |
| Генерал-майор | Контр-адмирал |
КСРО ыдырағаннан кейін бұл атақ Қазақстанда ең жоғары теңіз дәрежесі ретінде сақталды.
| Кіші шен: Адмирал |
.svg){kind=small} Флот адмиралы |
Жоғарғы шен: Кеңес Одағы флоты адмиралы |
Атақ жайлы ереже[өңдеу | қайнарын өңдеу]
«Флот адмиралы» жеке әскери атағы КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының Жарлығымен берілді.
Айырым белгілері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1940 жылы атақ құрылғаннан 1943 жылға дейін флот адмиралдарының тек жеңдік айырым белгілері болды.
КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1943 жылғы 15 ақпандағы «КСРО Әскери-теңіз күштерінің жеке құрамы үшін жаңа айырым белгілерін енгізу туралы» Жарлығымен төрт жұлдызды иық белгілері мен жаңа жең белгілері енгізілді.
КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1945 жылғы 25 мамырдағы «Флот адмиралдарының айырым белгілерін — иық белгілерін өзгерту туралы» Жарлығымен «Кеңес Одағы маршалы» шеніне сәйкес келетін, Кеңес Одағының Елтаңбасы және диаметрі 50 мм жұлдызы бар иық белгілердің сипаттамасы бекітілді.
КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1962 жылғы 28 сәуірдегі № 51-VI «Флот адмиралы әскери атағын белгілеу туралы» Жарлығымен атақ иық белгілерінде әскер түрлерінің маршалы сияқты диаметрі 40 мм болатын бір үлкен жұлдызы және жаңа жең белгісімен қалпына келтірілді.
Сондай-ақ, КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 1962 жылғы 5 маусымдағы № 169-VI «Флот адмиралының айырым белгілері туралы» Жарлығымен әскер түрлерінің маршалы сияқты, бірақ көгілдір таспасы бар «кіші» үлгідегі Маршал жұлдызын тағу енгізілді.
| Киімдегі айырым белгілері | ||||
|---|---|---|---|---|
| Жылдар | ||||
| 1940—1943 | 1943—1945 | 1945—1955 | 1962—1991 | |
| Күнделікті киімдегі флот адмиралының иық белгілері | — | .svg)
|
.svg)
|
|
| Мерекелік киімдегі флот адмиралының иық белгілері | — |
|
|
|
| Жеңдегі белгі | 
|
.svg)
|
| |
Атақты иеленгендердің тізімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бұл атақ болған уақыт ішінде он екі теңіз флоты басшысына берілді[1]:
| № | Аты | Кейіпі | Өмір сүрген уақыты | Атақты иеленген уақыты | Атақ беру кезіндегі лауазымы | Қызметтен босатылуы |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Николай Герасимович Кузнецов[2] |  |
1904—1974 | 31 мамыр 1944 | ӘТФ халық комиссары | 17 ақпан 1956 |
| 2 | Иван Степанович Исаков[3] |  |
1894—1967 | 31 мамыр 1944 | ӘТФ бас әскери-теңіз штабы басшысы | 11 қазан 1967 |
| 3 | Сергей Георгиевич Горшков[4] |  |
1910—1988 | 28 сәуір 1962[5] | ӘТФ бас қолбасшысы | 13 мамыр 1988 |
| 4 | Владимир Афанасьевич Касатонов |  |
1910—1989 | 18 маусым 1965[6] | ӘТФ бас қолбасшысының бірінші орынбасары | 9 маусым 1989 |
| 5 | Николай Дмитриевич Сергеев |  |
1909—1999 | 30 сәуір 1970[7] | ӘТФ бас штабы басшысы | 11 қаңтар 1992 |
| 6 | Семен Михайлович Лобов |  |
1913—1977 | 28 шілде 1970[8] | Қызыл Тулы Солтүстік флотының қолбасшысы | 12 шілде 1977 |
| 7 | Георгий Михайлович Егоров |  |
1918—2008 | 5 қараша 1973[9] | Қызыл Тулы Солтүстік флотының қолбасшысы | мамыр 1992 |
| 8 | Николай Иванович Смирнов |  |
1917—1992 | 5 қараша 1973[10] | Қызыл Тулы Тынық мұхиты флотының қолбасшысы | 11 қаңтар 1992 |
| 9 | Владимир Николаевич Чернавин |  |
1928—2023 | 4 қараша 1983[11] | ӘТФ бас штабы басшысы | ақпан 1993 |
| 10 | Алексей Иванович Сорокин |  |
1922—2020 | 16 ақпан 1988[12] | Кеңес Әскері мен Әскери-теңіз флоты Бас саяси басқармасы басшысының бірінші орынбасары | мамыр 1992 |
| 11 | Иван Матвеевич Капитанец |  |
1928—2018 | 4 қыркүйек 1988[13] | ӘТФ бас қолбасшысының бірінші орынбасары | 11 қаңтар 1992 |
| 12 | Константин Валентинович Макаров | |
1931—2011 | 4 қараша 1989[14] | ӘТФ бас штабы басшысы | 12 қыркүйек 1992 |
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Богачёв Д. Российские адмиралы. // Морской сборник. — 2002. — № 9. — С.77.
- ↑ Уфаркин Н. Кузнецов Николай Герасимович (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Уфаркин Н., Бочаров А. Исаков Иван Степанович (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Симонов А. Горшков Сергей Георгиевич (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Степанов А. Погон для адмирала флота. // Старый Цейхгауз. — 2008. — № 2. — С.40.
- ↑ Симонов А. Касатонов Владимир Афанасьевич (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Сергеев Николай Дмитриевич (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Мурманский календарь: 15 февраля. Лобов отдал Северному флоту 17 лет жизни (орыс.). ИД «Комсомольская правда» (15 февраля 2014).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Уфаркин Н., Бочаров А. Егоров Георгий Михайлович (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Уфаркин Н., Бочаров А. Смирнов Николай Иванович (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Уфаркин Н. Чернавин Владимир Николаевич (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Елена Ткаченко Адмиралами не рождаются (орыс.). ИД «Комсомольская правда» (25 марта 2022).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Адмирал флота Капитанец Иван Матвеевич (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ ФГБУ «ЦВММ» Минобороны России День рождения К.В. Макарова (1931-2011) — советского военачальника, адмирала флота (орыс.) (18 июня 2016).(қолжетпейтін сілтеме)