Жынжүрек
| Ауыл | |
| Жүнжүрек (Жынжүрек) | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
45°34′33″ с. е. 80°43′24″ ш. б. / 45.57583° с. е. 80.72333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°34′33″ с. е. 80°43′24″ ш. б. / 45.57583° с. е. 80.72333° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▼25 адам (2021) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
19 |
Жүнжүрек (Жынжүрек) шекарасы
| |
Жүнжүрек (Жынжүрек) — Жетісу облысы Алакөл ауданындағы ауыл, Лепсі ауылдық округі құрамындағы ауыл.
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аудан орталығы – Үшарал қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 88 км-дей жерде.
Халқы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| 1999 | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 146 | ▼79 | ▼25 | 31,6 | 41 | ▼15 | 36,6 | 38 | ▼10 | 26,3 |
Климаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Мұндағы климат континенталды. Қаңтардың орташа температурасы 12° C және шілденің орташа температурасы 23° C. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 350-400 мм құрайды, оның негізгі мөлшері наурыз-мамыр және қараша-желтоқсан айларына сәйкес келеді. Жел көтерілуде солтүстік-шығыс (34%) және солтүстік (16%) жел басым. Қардың тұрақты қабаты қарашаның соңғы онкүндігінде қалыптасып, наурыздың екінші онкүндігінде аяқталады.[3]
Атауы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жүнжүрек (Жынжүрек) атауының шығуы жайлы әртүрлі пікірлер бар. Айтым Әбдірахманов өзінің “Топонимика және этнотопонимика” еңбегінде: “Бұл моңғолдың зүүн – “шығыс”, зураг – “сурет” деген сөздерінен жасалған болуы керек. Жүнжүрек (зүүнзураг) – “шығыстағы суретті тау” деген мағынаны білдіреді”, - деп жазды. Ал Е. Қойшыбаевтің “Қазақстанның жер-су аттары сөздігі” кітабында: “Көне түр. жүн (қаз. “жон” сөзінің фонетикалық түрі) және йүрек (жүрнек – таудың бір бөлігі) тұлғаларының тіркесінен жалғанған атау”. Осылайша, Е. Қойшыбаевтің сөзіне сүйенсек, “жоны бар жүрек” немесе “жонды жүрек” мағынасын береді. [4]
Атаудың бірінші сыңарындағы жүн сөзін қырғыз тіліндегі зоо – “биік, жартас, құз”; түркім. зов, зав – “сай аузындағы жартас” сөздері мен тәжік. зоу – “жалақ жартас, сай” сөздерін салыстыру арқылы олардың мағыналас екені көрінеді. Бұған моңғол тіліндегі zo – “тау жалы” сөзі де төркіндес екені анық.
Демек, жүн сөзі осы зоо, зав, зау, zо сөздерінің қазақ тіліндегі дыбыстық тұрғыдан өзгерген тұры екенін түсінуге болады. Ал атаудың екінші сыңарындағы жүрек сөзін моңғолдың зураг – “сурет” деген мәніндегі сөзін білдіреді. Сонда “Жүнжүрек” атауының толық мағынасы “биік жартастағы сурет” деп айтуға болады.[5]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Бейсенова А., Карпеков К. Физическая география Казахстана. Учебник для 8 класса. — Алматы: Атамура, 2004. — 256 с.
- ↑ Қазақстанның жер-су аттары сөздігі / Е. Қойшыбаев, - Алматы : Мектеп, 1985 . - 256 б.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Тарихи жер-су аттарының түп-төркіні / Т. Жанұзақ, - Алматы : “Сөздік-словарь“ ЖШС, 2010. — 356 б. — ISBN 9965-822-61-1
| ||||||