Базилика цистернасы
| Базилика цистернасы гр. Βασιλική Κινστέρναı | |
.jpg) | |
| Морфометрия | |
|---|---|
| Ұзындығы | 0,145 км |
| Ені | 0,065 км |
| Көлемі | 0,00008 км³ |
| Орналасуы | |
| 41°00′30″ с. е. 28°58′40″ ш. б. / 41.0082° с. е. 28.9779° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 41°00′30″ с. е. 28°58′40″ ш. б. / 41.0082° с. е. 28.9779° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Түркия |
| Аймақ | Ыстанбұл |
| Аудан | Сұлтанахмет |
 Базилика цистернасы Ортаққорда | |
Базилика цистернасы (гр. Βασιλική Κινστέρναı, түр. Yerebatan Saray) — сарай кешенімен кейбір ұқсастықтары бар Константинопольдегі ең үлкен және жақсы сақталған ежелгі жерасты су қоймаларының бірі. Ыстанбұлдың тарихи орталығында, Сұлтанахмет ауданында, Айя Софияға қарама-қарсы орналасқан. Қалпына келтіруге жабылып 2022 жылдың тамызынан бастап қайта ашылды.
Тарих[өңдеу | қайнарын өңдеу]
«Цистерна» грек тілінен аударғанда «су қоймасы» дегенді білдіреді. 2013 жылы бір ғана Топқапы сарайының астынан 40 шақты цистерна табылды. Құрғақшылық немесе қаланы қоршау кезінде Базиликада ауыз су қоры сақталды, су су құбырлары мен су өткізгіштер арқылы (соның ішінде Константинопольдегі ең үлкен су арнасы — Валент су өткізгіші) Белград орманының көздерінен қаладан солтүстікке қарай 19 км қашықтықта орналасқан.
Цистернаның құрылысын гректер император Константин I тұсында бастады және 532 жылы император Юстиниан кезінде аяқтады. Жер асты құрылымының өлшемдері 145×65 м, сыйымдылығы 80 000 м³ су. Цистернаның күмбезді төбесі биіктігі 8 метр 336 бағанамен (28 бағанадан тұратын 12 қатар) тірелген, бағаналар бір-бірінен 4,80 метр қашықтықта орналасқан, қабырғалары қалыңдығы 4 метр отқа төзімді кірпіштен қаланған және арнайы төсеммен жабылған.
Бағандардың көпшілігі ежелгі ғибадатханалардан алынған, сондықтан олар бір-бірінен мәрмәр түрі мен өңдеу түрі бойынша ерекшеленеді, олардың кейбіреулері бір, басқалары екі бөліктен тұрады. Медуза басының түбіндегі екі бағанның жанында, Горгона (біреуі төңкерілген, екіншісі бүйіріне бұрылған, жорамалмен бұл құбыжықтың көзіне қарап, ешкім тас болып қалудан қорықпауы үшін). Олардың қайдан әкелінгені және бұрын қандай көне ғимаратқа тиесілі екені белгісіз (Стамбул археологиялық мұражайының ауласында ұқсас басы бар блок орналасқан). Көршілес "Тілектер бассейні" орналасқан.
Цистерна Константинопольді османдар басып алғанға дейін белсенді түрде пайдаланылды, кейіннен су қоймасы қараусыз қалды және қатты ластанды (бір уақытта құрылым екі рет жөнделді: 1723 жылы Ахмед III кезінде және 19 ғасырда Абдул-Хамид II кезінде), тек 1987 жылы тазартылған Цистернада мұражай ашылды.
Бондтың «Ресейден махаббатпен» (1963) фильмінен кейін Базилика цистернасы фильмдер мен шытырман оқиғалы романдарда, соның ішінде Дэн Браунның «Тозағы», В. Пелевин, Умберто Эконың "Баудолино" секілді романдарда көрсетіле бастады.
Галерея[өңдеу | қайнарын өңдеу]
-
Базилика цистернасына кіру -
Базилика цистернасы -
Бағаналар легінің тағы бір көрінісі -
Бағаналар легінің тағы бір көрінісі -
Бағаналар легінің тағы бір көрінісі -
Діңгегінде медузаның басы бар баған -
Медуза басы бар тағы бір баған
.jpg)
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- «Yerebatan Sarnici» мұражайының сайты
- Фотосуреттер Базилика цистернасы Мұрағатталған 29 желтоқсанның 2016 жылы.