Дональд Трамптың екінші президенттігі
| Дональд Трамптың екінші президенттігі ағылш. Second Presidency of Donald Trump 20 қаңтар 2025 жылдан бері | |
.jpg) Трамп ресми портреті, 2025 жыл | |
| Үкіметі | |
|---|---|
| Партиясы | |
| Сайлануы | |
| Резиденциясы | |
 Президент мөрі [whitehouse.gov Сайты] | |
Дональд Трамптың екінші президенттігі 2025 жылғы 20 қаңтарда, оның АҚШ 47-президенті ретіндегі сол күнгі инаугурациясынан кейін басталды. Бұрын 2017 жылдан 2021 жылға дейін АҚШ 45-президенті болған Трамп демократ қарсыласы Камала Харриске қарсы өзінің 2024 жылғы жеңісінен кейін тағы президент болды. Ұлықталуынан кейін Трамп АҚШ тарихындағы екі бөлек мерзім қызмет еткен Гровер Кливлендтен кейінгі екінші президент, жасы ең үлкен президент және тұңғыш қылмыскер президент болды.
Алғышарттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылы сайлануы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Тағы қараңыз: АҚШ Республикалық партиясының праймеризі (2024) және Республикалық партияның ұлттық съезі (2024)
Дональд Трамп Республикалық партия атынан АҚШ президенттігіне үміткер болу үмітін 2022 жылғы 15 қарашада, өзінің Мар-а-Лаго үйіндегі бір сағатқа жуық сөзінде жария қылды.[1][2] 2024 жылғы наурызда ол өз партиясының праймеризінде делегаттар даусының көпшілігін жеңіп алды да, партияның болжамды үміткері болды.[3] Трамп өзінің сайлаудағы серіктесі ретінде огайолық сенатор Джей Ди Вэнсты таңдады да, екеуі сол жылғы Республикалық партияның ұлттық съезінде партияның үміткерлері ретінде ресмиленді.[4]
Қызметтегі президент Джо Байден бастапқыда қайта сайлануға ниеттеніп жатқан, 2024 жылғы наурызда ол праймеризде аз ғана бәсекеден жеңіп шығып, Демократиялық партияның болжамды үміткері болды.[5][6] Алайда өзінің дебаттағы нашар нәтижесі және жалпылама көпшіліктің оның денсаулығы мен үлкен жасы жайлы уайымдары себебінен 2024 жылғы шілдеде ол қайта сайланудан бас тартты.[7][8] Байден көп ұзамай өзінің вице-президенті мен 2020 жылғы сайлаудағы серіктесі Камала Харристің үміткерлігін қолдады; Харрис өзінің президенттікке бару ниетін 21 шілдеде жария етті.[9] Келесі күні ол делегаттардың жеткілікті даусын жинап алды да, партияның жаңа болжамды үміткері болды да,[10] 2024 жылғы тамызда Демократиялық партияның ұлттық съезінде оның үміткерлігі ресмиленді.[11]
2024 жылғы 6 қарашада Трамп демократтардан Висконсинді «тартып алды» да, АҚШ президенті болып сайлануға керек Сайлаушылар алқасының жеткілікті даусын жеңіп алды.[12][13] Сайлаушылар алқасының дауыстарын АҚШ Конгрессі 2025 жылғы 6 қаңтарда куәландырады.[14] Өкілеттігі басталғанда Трамп АҚШ тарихында екі бөлек мерзімі бар Гровер Кливлендтен басқа жалғыз президент,[15] инаугурациясы кезіндегі жасы ең үлкен президент және тұңғыш қылмыскер президент болмақ.[16] Ең жас АҚШ вице-президенттерінің бірі болмақ Джей Ди Вэнс оған қоса АҚШ-тың тұңғыш миллениал вице-президенті және Теңіз жаяу әскерінің корпусында қызмет еткен тұңғыш вице-президенті болады.[16]
Алмасу кезеңі және инаугурациясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу].jpg)
2024 жылғы тамызда Трамп Линда Макмэн мен Хауырд Латник басқарған «билік алмасуы» тобын құрмақ болды. The New York Times жазуынша, Трамп — ырымшыл адам және сол себептен ол сайлау күніне дейін болашақ әкімшілігінің мүшелерін таңдамай қойды. Алмасу тобы 2025 жобасы үшін жанжалды болған консервативті The Heritage Foundation тобымен жұмыс істегеннің орнына America First Policy Institute тобымен бірлесіп жұмыс істемек.[17] Қазанға қарай Трамп бұл топтың жұмысына мүлдем кірісіп жатпайтын[18] және қарашадағы жағдай бойынша әлі де уәде сертін бермеген.[19]
Дональд Трамптың ұлықталуы 2025 жылғы 20 қаңтарда, Вашингтондағы Капитолийде өтетін болады.[20]
Әкімшілігі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Вице-президенттік
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылғы шілдеде Трамп сол жылғы Республикалық партияның ұлттық съезінде сайлаудағы өзінің серіктесі және вице-президенттікке үміткері ретінде огайолық сенатор Джей Ди Вэнсты таңдады. Вэнстың үміткер болғанын кіші Дональд Трамп, Илон Маск пен Такер Карлсон сияқтылар қолдады. Трамптың бұл шешімі оның аса жанжалды болған сайлауалды кампаниясы және 2020 жылғы сайлаудан бергі шулы істерінен және сол себептен шыққан кейбір консерватистердің одана бас тартқанынан кейін келді. Республикашылдардың бірнешеуі, мысалы, Флорида губернаторы Рон Десантисті Трамптан жоғары көрді.[21]
Кабинеті
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дональд Трамп өзінің болашақ кабинетінің құрамына біраз адам ұсынып жүр.[22] БАҚ Трамптың кабинетке ұсыныстарын тиісті тәжірибеден гөрі жеке адалдықты бағалайды деп сипаттады.[23][24] Трамптың жаңа кабинеті, оған қоса, қазіргі заманғы тарихтағы ең бай әкімшілік болмақ, мемлекеттік лауазымдарға 13-тен астам миллиардер таңдалды.[25][26] Трамп шенеуніктері мен Илон Маск алдағы сайлауда Трамптың кандидаттарына дауыс бермеген республикашыл сенаторларды қаржыландырмай қоямыз деп қорқытты.[27][28]
Ішкі саясаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қарсыластарына қарсы қысым
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Трамп өзінің 2024 жылғы науқаны барысында саяси қарсыластарына қарсы кек алуға жиі уәде беріп жүрген[29][30] және саяси қарсыластарын қудалауға «құқылы» болғанын айтып жүрді.[31] Ол сондай-ақ ол туралы жағымсыз ақпарат таратқан баспасөз компанияларынан лицензияларын тартып аламын деп бірнеше рет айтты, абайсызда жария болған ақпарат көздерін атаудан бас тартқан журналистерді түрмеге отырғызатынын айтты.[32]
Трамптың «қарсыластарға қарсы қысым көрсетемін», «түрмеге отырғызамын» деген риторикасы оның бірінші президенттігінен бері бар. 2016 АҚШ президент сайлауы телепікірталасы кезінде, мысалы, ол Хиллари Клинтонды дәлелденбеген қылмыстары үшін қамауға аламын деп қорқытып жүретін.[33][34]
Аборт
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылғы сәуірде Трамп абортты әр штатқа қалдыратынын айтты.[35] Time журналына берген сұхбатында Трамп штаттарға жүктілікті қадағалауға және аборт жасамақ пациенттерді қамауға алуға рұқсат бере алатынын айтты.[36] Трамп Аризона Жоғарғы Сотының ананың өмірін сақтауға ғана ерекшелік беретін аборт жасауды қылмыстандыру шешімін сынға алды да, абортқа федералдық тыйымды заң қылмаймын деді.[37] Қазанда ол бұл ойын тағы бір рет қайталады.[38]
Алабама Жоғарғы Соты мұздатылған эмбрионды адам деп таныды да, Трамп экстракорпоральді ұрықтандыру концпециясын қолдап кетті.[39]
Климат және қоршаған орта
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Трамптың климат пен қоршаған ортаны қорғау жөніндегі билік ауысуы тобын ішкі істер министрі қызметін атқарған бұрынғы мұнай лоббисі Дэвид Бернхардт және Трамп тұсындағы қоршаған ортаны қорғау агенттігін басқарған бұрынғы көмір лоббисі Эндрю Уилер басқарады. Команда Париж келісімінен екінші рет шығуға, қоғамдық жерлерде бұрғылау мен өндіруді кеңейтуге және ластануды тоқтату үшін жұмыс істейтін кеңселерді бөлшектеуге дайындалуда, басқа шенеуніктер қоршаған ортаны қорғау агенттігін Вашингтоннан көшіруді де талқылады. Трамп бірнеше ұлттық табиғи аумақтың шекараларын өзгертуді, ол өзінің бірінші президенттігі кезіндегідей президент Джо Байден тұсында басталған жаңа табиғи газ экспорттау терминалдарын тоқтатуды және штаттардағы ластану стандарттарының орнауына жол бермеуді жоспарлайды.[40]
2024 жылғы сәуірде Мар-а-Лагодағы жеке кешкі ас кезінде Трамп қазба отын компанияларына егер олар оның сайлауалды кампаниясына ақша берсе, қоршаған ортаны қорғау ережелерін өзгерте аламын деді.[41]
2024 жылғы қарашада CNN Трамптың АҚШ Қоршаған ортаны қорғау агенттігі басшысына үміткер ретінде Ли Зелдинді таңдағанын хабарлады.[42]
Экономика
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Трамп импортталатын тауарларға, әсіресе Қытайдан келетін тауарларға қойылатын баж алымдарын көтермек болғанын айтқан.[43]
Иммиграция
[өңдеу | қайнарын өңдеу]The New York Times хабарлауынша, Трамп өзінің бірінші президенттігі кезінде енгізген иммиграциялық саясатты кеңейтуді және қайта жандандыруды, соның ішінде мұсылмандардың елге келуіне тыйым салуды, пана іздеушілердің жұқпалы аурумен ауырған жағдайында елден шығаруды, иммиграциялық және кеден органдарына жаппай депортацияда көмектесу үшін полиция қызметкерлері мен сарбаздарды орнатуды және қамауға алу лагерлерін кеңейтуді көздеп отыр.[44]
2024 жылғы 10 қарашада Трамп елдегі басты шекарашы ретінде Том Хоуманды таңдағанын жария етті де,[45] Том заңсыз мигранттардың депортациялануына жауап беретін болады деді.[46]
Заң
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылғы қыркүйекте Трамп «АЛАЯҚТЫҚ жасағандарды заң толығымен жазалайтын болады» деп жазды. Ол Meta Platforms бас директоры Марк Цукербергті Американы құтқарудағы (2024) COVID-19 пандемиясы кезінде сайлау агенттіктеріне 400 миллион АҚШ долларын бергені үшін жауапқа тартамын деп қорқытты.[47]
Трамп Әділет министрлігінің Вашингтон мен Флоридада өзіне қарсы заңи қудалауын тоқтатады деп күтілуде. The Washington Post хабарлауынша, арнайы прокурор Джек Смит өзін қудалауды мерзімінен бұрын тоқтатып, Трамптың инаугурациясына дейін бас прокурор Меррик Гарландқа қорытынды есеп беруді қарастырады.[48]
Трамп бірнеше рет 2024 жылы сайлансам, 2020 жылғы 6 қаңтарда Капитолийге заңсыз басып кірген және сайлау нәтижесін жоққа шығармақ болған өзінің қолдаушыларын кешіремін деген.[49][50][51] 2024 жылғы наурыздағы жағдай бойынша сол оқиғаға қатысы бар 500 адам түрмеде отыр және 1 358 адам қылмыскер атанды.[52]
Федералды үкімет
[өңдеу | қайнарын өңдеу]12 қарашада Трамп Илон Маск пен Вивек Рамасвамидің жаңа құрылмақ Үкімет тиімділігінің департаментінің (DOGE) тең басшылары ретінде таңдады.[53] Атауы интернет-мемге негізделген бұл департаменттің[54] негізгі мақсаты биліктегі бюрократияны жоқ қылу, артық шығынын азайту, федералдық агенттіктерді реформалау болмақ.[55]
Білім беру
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бірінші мерзімінде Трамп білім беру жүйесін, әсіресе Білім беру министрлігін біраз сынға алатын, бюджетін қысқартып жататын. Екінші мерзімге бармақ болғанда ол Министрлікті ыдырату, білім беруді әр штатқа қалдыру, мектептерге христиандық дұға қылуды қайтару сияқты өзгерістерді қолдап кетті.[56]
ЛГБТ құқықтары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Өкілеттігін бастаған күні, 2025 жылғы 20 қаңтарда Трамп әйел мен еркектен басқа жыныстарды мойындамай қоятын, трансгендер құқықтарын шектейтін жарлықтарға қол қойды. Түрлі дереккөз ЛГБТ америкалықтардың осы әкімшілік тұсында «анық емес» болатынын жазады.[57][58]
Екінші инаугурациясы кезінде Трамп Америка Құрама Штаттарында екі гендерден басқаны[59] және бүкіл трансгендерлерді мойындамай қоятын жарлыққа қол қойды.[60] 2025 жылғы қаңтар соңына қарай АҚШ үкіметі федералдық сайттардағы трансгендерлер жайлы ақпаратты жойып, «LGBTQ» аббревиатурасын «LGB» қылды.[61] Көп ұзамай Трамп, оған қоса, трансгендерлердің АҚШ әскеріне мүше болуына[62] және транс-әйелдердің әйелдер спортына қатысуына тыйым салатын жарлықтар шығарды.[63]
Денсаулық сақтау
[өңдеу | қайнарын өңдеу]14 қарашада Трамп денсаулық сақтау агенттіктерінің бірін басқаруға кіші Роберт Ф. Кеннедидің үміткерлігін ұсынбақ болғанын жариялады. Оның бұл шешімі аса даулы болды; Кеннеди біраз жыл бойы вакцинаға қарсы шығып жүріп, біраз жалған ақпарат таратып жүрген еді.[64] Бір кезде бұл жалған ақпараты Самоадағы қызылша тарауына әкеліп, 83 адамның өліміне себеп болды.[65]
Сыртқы саясаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Таяу Шығыс
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Израиль
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Трамп қызметіне кіріспес бұрын Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяхудан Газадағы соғысты екі айдың ішінде тоқтатуға шақырып, Иранның ядролық нысандарына шабуыл жасауға жол ашты.[66]
Жаңа Трамп әкімшілігі мен Байден әкімшіліктері бірігіп Израиль−Хамас соғысын тоқтатпақ болған келісімшарт дайындады да, 2025 жылғы 19 қаңтарда, Трамп инаугурациясына бір күн қалғанда, келісімшарт сәтті болды.[67]
Иран
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылғы 11 қарашада Илон Маск Иранның БҰҰ-дағы елшісі Сейіт Иравани кездесті.[68][69]
Еуропа
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Украина
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жеңіске жеткеннен кейін Трамп Ресей президенті Владимир Путинге қоңырау шалып, соғысты кейінірек шешуге мүдделі екенін білдіріп, Ресей-Украина соғысын өршітпесін деді.[70]
НАТО
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Трамп президент ретінде қорғанысқа ЖІӨ-нің кем дегенде 2% жұмсамайтын НАТО-ға мүше мемлекеттерді қорғауға міндеттеме бермейтінін бірнеше рет мәлімдеді. Сонымен қатар, сайланған вице-президент Джей Ди Вэнс пікірінше, НАТО-ның «шынайы одаққа» айналатын уақыты болды.
Экспансионизм
[өңдеу | қайнарын өңдеу].svg)
Өзінің екінші инаугурациясына дейін Трамп Америка Құрама Штаттарының саяси ықпалын және территориясын кеңейтпек түрлі ұсыныстар жасап жүрген.[71]
Канада
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Трамп Канада үкіметі оның пікірінше, Канада-Америка Құрама Штаттары шекарасындағы заңсыз көші-қон мен есірткі дағдарысын тоқтату үшін Канададан келетін барлық тауарларға 25% баж салығын енгізетінін айтты.[72] Канада шенеуніктері АҚШ-ты жауап тарифтерімен және жіберетін энергиясын жауып тастаумен қорқытты.[73] Бұл Трамптың Канада премьер-министрі Джастин Трюдоны Канаданың Одаққа қосылу туралы әзіл-қалжыңдық ұсыныстарымен мазақтауына әкелді және бір кезде Трамп Трюдоны «Канада губернаторы» деп те атады.[74]
Гренландия
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылғы желтоқсанда Трамп Америка Құрама Штаттарының Даниядан Гренландияны сатып алуды ұсынды, елдің аралға ие болуын ұлттық қауіпсіздікке міндетті болғанын айтты. Өзінің тұңғыш президенттігі кезінде Трамп бұл ұсынысты бұрын айтқан еді, алайда Дания онымен келіспей қалды да, 2019 жылғы тамыздағы Данияға сапарына Трамп бармай қойды.[75] 2025 жылғы 7 қаңтарда Трамптың ұлы кіші Дональд Трамп Гренландия астанасы Нуукқа сапар жасап, жергілікті халыққа MAGA кепкелерін таратып жатқандай болды.[76] Келесі күнгі баспасөз мәслихатында Трамп Трамп Гренландияны немесе Панама каналын басып алу үшін әскери немесе экономикалық күштер қолданбайтынын жоққа шығарудан бас тартты.[77] Алайда ол Канадаға қарсы әскери күшті қолданбаймыз деді.[77]
Панама каналы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2024 жылы Трамп Америкалық кемелердің өтуі үшін «тым үлкен тарифтерге» байланысты Панамадан Панама каналының Америка Құрама Штаттарына қайтарғанын талап етті.[78] 2025 жылы ол өзінің бұл риторикасын тоқтатпай, жалғастыра берді.[79]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Watson, Kathryn. Trump announces he's running for president again in 2024, CBS News (15 қараша 2022). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Orr, Gabby; Holmes, Kristen; Stracqualursi, Veronica. Former President Donald Trump announces a White House bid for 2024, CNN (16 қараша 2022). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Vakil, Caroline. Trump clinches GOP nomination, The Hill (12 наурыз 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Республикашылдар конвенциясы Трампты АҚШ президенті болуға лайық деп ұйғарды (қаз.). Азаттық радиосы (16 шілде 2024). Тексерілді, 17 шілде 2024.
- ↑ Miller, Zeke. President Joe Biden has won enough delegates to clinch the 2024 Democratic nomination, Associated Press (12 наурыз 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Nicholas, Peter. Biden secures Democratic nomination with majority of delegates, NBC News projects, NBC News (12 наурыз 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Baker, Graeme; McNamee, Michael Sheils. Biden ends re-election bid, upending White House race, BBC News (21 шілде 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Mason, Jeff; Renshaw, Jarrett; Holland, Steve. Biden ends failing reelection campaign, backs Harris as nominee.
- ↑ Klein, Betsy. Harris says she will "earn and win" Democratic nomination, CNN (21 шілде 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Korte, Gregory; Fabian, Jordan. Harris Has Enough Delegates to Clinch Nomination for President, Bloomberg News (22 шілде 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Bierman, Noah; Mehta, Seema. Kamala Harris, making history, accepts Democratic nomination and lashes Trump, Los Angeles Times (22 тамыз 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Wren, Adam. Donald Trump flips Wisconsin, Politico (6 қараша 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Yilek, Caitlin. Trump wins Wisconsin, clinching presidency, CBS News projects. See the county-by-county results., CBS News (6 қараша 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Kilander, Gustaf. What happens next? The key dates until Trump's second inauguration, The Independent (6 қараша 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Watkins, Ali Trump Is Not the First President to Come Back From Defeat. The New York Times (6 қараша 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ a b Tucker, Brianna The historic firsts of the 2024 election. The Washington Post (6 қараша 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Swan, Jonathan; Haberman, Maggie; Savage, Charlie Well Behind Schedule, Trump Names Allies to Lead Transition Team. The New York Times (16 тамыз 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Bensinger, Ken Trump Holds Up Transition Process, Skirting Ethics and Fund-Raising Rules. The New York Times (9 қазан 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Bensinger, Ken Trump Holds Up Transition Process Over Ethics Code. The New York Times (9 қараша 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Crowley, Kinsey When is Inauguration Day? What to know about the next president's swearing in. USA Today (5 қараша 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Swan, Jonathan; Haberman, Maggie How J.D. Vance Won Over Donald Trump (ағыл.). The New York Times (16 July 2024). Мұрағат көшірмесі 11 тамыздың 2024 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Leary, Alex; Restuccia, Andrew; Lombardo, Cara Trump Eyes High-Profile Wall Street, D.C. Veterans for Treasury Secretary. The Wall Street Journal (1 сәуір 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Griffiths, Brent D.. Trump's early Cabinet picks show how much he values loyalty in his second term, Business Insider (13 қараша 2024). Тексерілді 22 желтоқсанның 2024.
- ↑ Slattery, Gram; Ulmer, Alexander. As Trump staffs up for second term, only MAGA loyalists need apply, Reuters (11 қараша 2024). Тексерілді 22 желтоқсанның 2024.
- ↑ Charalambous, Peter; Romero, Laura; Kim, Soo Rin. Trump has tapped an unprecedented 13 billionaires for his administration. Here's who they are, ABC News (17 желтоқсан 2024). Тексерілді 24 желтоқсанның 2024.
- ↑ Barber, Rachel. A billionaire presidential administration? Who Trump plans to nominate so far, USA Today (21 қараша 2024). Тексерілді 24 желтоқсанның 2024.
- ↑ Thomas, Beaumont; Linderman, Juliet; Mendoza, Martha. Elon Musk warns Republicans against standing in Trump's way — or his, The Associated Press (10 желтоқсан 2024). Тексерілді 20 қаңтардың 2025.
- ↑ Hutzler, Amanda. Trump team warns Republicans to support Cabinet picks or face primary funded by Musk, ABC News (21 қараша 2024). Тексерілді 20 қаңтардың 2025.
- ↑ Tau, Byron. Trump's perceived enemies worry about losing pensions, getting audited and paying steep legal bills (ағыл.), The Associated Press (22 January 2025). Тексерілді 23 қаңтардың 2025. «Revenge played a central role in many of Trump's remarks after he left the presidency in 2021. He said at a 2023 rally, "For those who have been wronged and betrayed, I am your retribution." ... But hours after being sworn in, he issued executive orders aimed at settling scores, including the one stripping clearances from 50 former intelligence officers. He also rescinded Secret Service protection for Bolton, whose life has been threatened by Iran.». Мұрағат көшірмесі 23 қаңтардың 2025 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Savage, Charlie; Haberman, Maggie; Swan, Jonathan; Gold, Michael. Trump Steps Up Threats to Imprison Those He Sees as Foes (ағыл.), The New York Times (9 September 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024. Мұрағат көшірмесі 8 қарашаның 2024 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Tau, Byron. White House would have many ways to upend lives of Trump's enemies, The Associated Press (22 қаңтар 2025). Тексерілді 23 қаңтардың 2025. Мұрағат көшірмесі 22 қаңтардың 2025 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Folkenflik, David. Could Trump's threats against news outlets carry weight if he wins the presidency?, NPR (21 қазан 2024). Тексерілді 23 қарашаның 2024.
- ↑ Dale, Daniel Fact check: Trump falsely claims he didn’t call to lock up Hillary Clinton (ағыл.). CNN (3 July 2024). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ Gold, Ashley US election: Do 'lock her up' chants mark a new low? (ағыл.). BBC (22 July 2016). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ Knowles, Hannah; LeVine, Marianne Trump says abortion should be left to states, does not endorse national limit. The Washington Post (8 сәуір 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Cortellessa, Eric How Far Trump Would Go. Time (30 сәуір 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Gold, Michael Trump Says He Wouldn't Sign a Federal Abortion Ban, Criticizing Arizona Ruling. The New York Times (10 сәуір 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Kashinsky, Lisa; Messerly, Megan Trump vows to veto any federal abortion ban — after previously refusing to commit. Politico (1 қазан 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Ollstein, Alice; Messerly, Megan Trump sells himself as a 'leader' on IVF, angering some Republicans. Politico (12 қыркүйек 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Davenport, Coral; Friedman, Lisa With Ready Orders and an Energy Czar, Trump Plots Pivot to Fossil Fuels. The New York Times (8 қараша 2024). Тексерілді, 8 қараша 2024.
- ↑ Friedman, Lisa; Davenport, Coral; Swan, Jonathan; Haberman, Maggie At a Dinner, Trump Assailed Climate Rules and Asked $1 Billion From Big Oil. The New York Times (9 мамыр 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Treene, Alayna. Trump picks former GOP congressman Lee Zeldin to lead the EPA | CNN Politics (ағыл.), CNN (11 November 2024). Тексерілді 11 қарашаның 2024.
- ↑ Ip, Greg A Second Trump Presidency Stands to Radically Remake World Trade. The Wall Street Journal (16 қазан 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Savage, Charlie; Haberman, Maggie; Swan, Jonathan Sweeping Raids, Giant Camps and Mass Deportations: Inside Trump's 2025 Immigration Plans. The New York Times (11 қараша 2023). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Collins, Kaitlan Trump expected to announce he's hiring Tom Homan, his former acting ICE director. CNN (November 10, 2024).
- ↑ Ives, Mike. Trump Names Thomas Homan ‘Border Czar’ With a Wide Portfolio, The New York Times (11 қараша 2024).
- ↑ Savage, Charlie; Haberman, Maggie; Swan, Jonathan; Gold, Michael Trump Steps Up Threats to Imprison Those He Sees as Foes. The New York Times (September 9, 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Stein, Perry; Jacobs, Shayna; Bailey, Holly; Hsu, Spencer. As Trump wins White House, special counsel weighs how to end trials, The Washington Post (6 қараша 2024). Тексерілді 6 қарашаның 2024.
- ↑ Pager, Tyler. Trump suggests that if he is reelected, he will pardon Jan. 6 Capitol rioters (ағыл.), Washington Post (30 January 2022). Тексерілді 30 қаңтардың 2022. Мұрағат көшірмесі 31 қаңтардың 2022 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Papenfuss, Mary Trump Says He'll 'Look Very Seriously' At Pardoning Jan. 6 Defendants If Reelected (ағыл.). HuffPost (17 June 2022). Тексерілді, 18 маусым 2022. Мұрағат көшірмесі 21 маусымның 2022 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Papenfuss, Mary 'Let Them All Go Now': Trump Calls For Release Of Everyone Arrested In Jan. 6 Riot (ағыл.). HuffPost (5 November 2022). Тексерілді, 6 қараша 2022. Мұрағат көшірмесі 6 қарашаның 2022 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Trump says will free US Capitol rioters if re-elected (ағыл.), The Straits Times (12 March 2024).
- ↑ Blackburn, Piper Hudspeth Elon Musk and Vivek Ramaswamy will lead new 'Department of Government Efficiency' in Trump administration. CNN (13 қараша 2024). Тексерілді, 13 қараша 2024.
- ↑ Limehouse, Jonathan What is ‘Doge’? Explaining the meme and cryptocurrency after Elon Musk's appointment to D.O.G.E. (ағыл.). USA Today (13 November 2024). Тексерілді, 19 қараша 2024.
- ↑ Garver, Rob 'Department of Government Efficiency' faces daunting task (ағыл.). Америка даусы (18 November 2024). Тексерілді, 19 қараша 2024.
- ↑ Alfonseca, Kiara Dismantling the Department of Education? Trump's plan for schools in his second term (ағыл.). ABC News (11 November 2024). Тексерілді, 14 қараша 2024.
- ↑ Lawyers and advocacy groups advise members of the LGBTQ+ community to take precautions under Trump’s executive order (ағыл.). CNN (22 January 2025). Тексерілді, 22 қаңтар 2025.
- ↑ Arkin, Daniel; Alcindor, Yamiche; Lavietes, Matt Trump signs executive orders proclaiming there are only two biological sexes, halting diversity programs (ағыл.). NBC News (22 January 2025). Тексерілді, 22 қаңтар 2025.
- ↑ Wendling, Mike; Epstein, Kyla Trump makes 'two sexes' official and scraps DEI policies (ағыл.). BBC (20 January 2025). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ Trump’s executive order on gender uses language pointing to ‘fetal personhood’ (ағыл.). The Guardian (23 January 2025). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ Nava, Victor Trump administration removes transgender references from federal government websites (ағыл.). New York Post (31 January 2025). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ Yurcaba, Jo; Haake, Garrett Trump signs executive order barring transgender people from military service (ағыл.). NBC News (27 January 2025). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ Debusmann Jr., Bernd Trump signs order banning transgender women from female sports (ағыл.). BBC (6 February 2025). Тексерілді, 12 ақпан 2025.
- ↑ US election live updates: Trump picks RFK Jr as health secretary and calls him 'great mind' (ағыл.). BBC News. Тексерілді, 15 қараша 2024.
- ↑ Skopeliti, Clea First Thing: RFK Jr condemned as ‘clear and present danger’ after Trump nomination (ағыл.). The Guardian (15 November 2024). Тексерілді, 19 қараша 2024.
- ↑ Trump gives Netanyahu two months to end the war in Gaza and opens the door to attacks on Iran's nuclear facilities. ABC (6 қараша 2024). Тексерілді, 6 қараша 2024.
- ↑ Key events that led to Israel-Hamas ceasefire deal in Gaza (ағыл.). BBC (19 January 2025). Тексерілді, 22 қаңтар 2025.
- ↑ Iranian official met with Musk in a possible step to ease tensions with Trump (ағыл.). AP News (16 November 2024). Тексерілді, 16 қараша 2024.
- ↑ Musk met with Iran's U.N. ambassador, Iranian officials say | The Spokesman-Review. www.spokesman.com. Тексерілді, 15 қараша 2024.
- ↑ Nakashima, Ellen; Hudson, John; Dawsey, Josh Trump talked to Putin, told Russian leader not to escalate in Ukraine. The Washington Post (10 қараша 2024). Тексерілді, 10 қараша 2024.
- ↑ Sanger, David E.; Friedman, Lisa Trump's Wish to Control Greenland and Panama Canal: Not a Joke This Time. The New York Times (23 желтоқсан 2024).
- ↑ Wayland, Michael Trump's 25% tariff could be an existential threat to Canada's recovering auto industry (ағыл.). CNBC (23 December 2024).
- ↑ Newton, Matt Egan, Paula Canadian official threatens to cut off energy to the United States | CNN Business (ағыл.). CNN (13 December 2024).
- ↑ Watson, Kathryn Trump trolls Justin Trudeau as "governor" of the "great state" of Canada - CBS News (ағыл.) (10 December 2024).
- ↑ McCormack, Caitlin Trump indicates he may be interested in buying Greenland — again (ағыл.) (23 December 2024).
- ↑ Eller, Emil. Trumps søn beskyldte Danmark for racisme: 'Det har han sådan set ret i', DR (8 қаңтар 2025). Мұрағат көшірмесі 17 қаңтардың 2025 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ a b Trump ramps up threats to gain control of Greenland and Panama Canal (ағыл.). www.bbc.com.
- ↑ Donald Trump threatens to retake control of Panama Canal (ағыл.), ABC News (23 December 2024).
- ↑ Doyle, Katherine; Hillyard, Vaughn Trump suggests he could use military force to acquire Panama Canal and Greenland and 'economic force' to annex Canada (ағыл.). NBC News (7 January 2025). Тексерілді, 19 қаңтар 2025.