Корея - Жапония отары
| Корея генерал-губернаторлығы 朝鮮 Генерал-губернаторлық | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Әнұраны Кими га ё | |||||||||
| |||||||||
| Астанасы | Кэйдзё | ||||||||
| Ірі қалалары | Кэйдзё, Хэйдзё, Фудзан, Сэйсин, Тайкю, Дзинсэн, Гэндзан | ||||||||
| Тіл(дер)і | корей, жапон | ||||||||
| Ақша бірлігі | Корей иені | ||||||||
| Аумағы | шамамен 150 мың. км² | ||||||||
| Халқы | 26 660 000 (1942 жыл) | ||||||||
| Басқару формасы | Генерал-губернаторлық | ||||||||
| Жапония императоры | |||||||||
| - 1910—1912 | Мэйдзи | ||||||||
| - 1912—1926 | Тайсё | ||||||||
| - 1926—1945 | Сёва | ||||||||
| Корея генерал-губернаторы | |||||||||
| - 1910—1916 | Тэраути Масатакэ | ||||||||
| - 1916—1919 | Хасэгава Ёсимити | ||||||||
| - 1919—1927 | Сайто Макото | ||||||||
| - 1927 | Угаки Кадзусигэ | ||||||||
| - 1927—1929 | Яманаси Хандзо | ||||||||
| - 1929—1931 | Сайто Макото | ||||||||
| - 1931—1936 | Угаки Кадзусигэ | ||||||||
| - 1936—1942 | Минами Дзиро | ||||||||
| - 1942—1944 | Коисо Куниаки | ||||||||
| - 1944—1945 | Абэ Нобуюки | ||||||||
| Тарихы | |||||||||
| - 29 тамыз 1910 | Жапонияға қосылу | ||||||||
| - 1 наурыз 1919 | Бірінші наурыз көтерілісі | ||||||||
| - 1920 — 1930 жылдардың басы | Мәдени басқару | ||||||||
| - 1930 — 1945 | Ассимиляция саясаты | ||||||||
| - 15 тамыз 1945 | Тәуелсіздікті алу | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
| Корея тарихы 한국의 역사 (韓國史) |
|---|
 |
|
Кочосон Тангун Чосоны (? ~ б. з. д. 194 жыл) Уиман Чосоны (б. з. д. 194 ~ б. з. д. 108) Чингук (б. з. д. IV ғасыр ~ б. з. д. II ғасыр) |
|
Когурё (б. з. д. 37 ~ 668 жыл) Бекче (б. з. д. 18 ~ 660 жыл) Силла (б. з. д. 37 ~ 935 жыл) Кая (42 ~ 562 жыл) |
|
Отаршылдық кезең |
|
Қазіргі заман |
Корея 1910 жылдан 1945 жылға дейін Жапония империясының отары болған. Бұл кезеңде оның егемендігі болмады, түбектегі басшылық жапондық генерал-губернатордың қолында болды.
Аталуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бұл кезеңмен байланысты Жапонияда «Кореядағы жапондық билеудің дәуірі» (жапон. 日本統治時代の朝鮮 Нихон то:ти дзидай-но Тё:сэн). Кореяда бұл кезең әр түрлі аталады. Төменде көбінесе кездесетін атаулары көрсетілген.
| Тү нұсқа | Аударма |
|---|---|
| 일제시대 | Жапондық империялық кезең |
| 식민지 시대 | Отарлық кезең |
| 일제 강점기 | Жапонияның озбырлы басқыншылық кезеңі |
| 일본 통치 시대 | Жапондық билеу кезеңі |
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Кореяның Жапония отары болғандағы тарихын 3 кезеңге бөліп қарастырады.
Бірінші кезең (1910—1919)
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Кореяның алғашқы генерал-губернаторы Тэраути Масатакэ болды. Ол түбектің жаңғартылуына көптген үлестер қоса бастады. Осы арқылы оның бұйрығымен Кореяда мыңдаған жапония және жапония әдебиеті тереңдетіліп оқытатын мектептер ашылды.
1916 жылы жаңа генерал-гебернатор Хасэгава Ёсимити болды. Ёсимити де өзінің ізашарының саясатын қолдап ары қарай жалғастырды. Оның саясаты 2 млн. корейлер қатысқан 1919 жылдың 1 наурызында болған көтеріліске жол ашты.
Екінші кезең (1919 — 1930)
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1910 жылдардың соңында "сабель саясаты" (жапон. サベル統治) деген атқа ие болған Кореяның қатал саясаты сын мен метрополияны туғызды. Бірінш наурыз көтерілісінен кейін Хасэгава Ёсимити қызметінен кетті, ал Жапония ммператоры генерал-губернаторлыққа азаматтық тұлғаларда тағайындалуының мүмкіндігі туралы қаулы шығарды.
Либералды түрде бағытталған премьер-министрт Хара Такаси жаңа генерел-губернатор қылып Сайто Макотоны тағайындады. Сайто Кореяға байланысты Токионың саясатын өзгертуге тырысты. Оның бұйрығы бойынша жандарм корпусы бұзылып жай полициялар болды, денелік жазаларға шектеу қойды, корей тіліндегі газеттер шығарды. Сайтоның тұсында Кэйдзёде (Сеулде) императорлық университеттер ашылды және корейлік шаруаларға деген қатаң қатынастар саясатын жұмсартты.[1]. Сондай-ақ Корея генерал-губернаторының үйі салынып бітті.[2].
Сайтоның басқару стильін "мәдени басқарудың саясаты" (жапон. 文化統治, кор. 문화통치) деп атаған[3].
Үшінші кезең (1930 — 1945)
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жапония билігіне әскерлер келгеннен кейін, яғни, 1930 жылдардың ортасынан бастап Токио «Найсэн иттай» (жапон. 內鮮一體[4]) деген атқа ие болған Кореяның ассимиляциясының саясатын бастады.
1939 жылы генерал-губернатор Минами Дзиро корейлерге жапондық есімдеді алуға рұқсат ететін есімдерді ауыстыру Қаулысын (жапон. 創氏改名 Со:си каймэй) жариялады.[5][6].
Жапондық биліктің аяқталуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1945 жылдың тамызында Жапонияның Екінші дүниежүзілік соғыста жеңбейтіндігі анық болды. 8 тамызды соғысқа Кеңес Одағы қосылды; Қызыл армия Квантун армиясын жойқындап Корей түбегінің Солтүстік бөлігін басып алды. 6 және 9 тамызда американдық әскерлер жапондық қалаларға атом бомбасын тастады. Бұдан кейін Жапония империясы Потсдамдық конференцияға қол қойып АҚШ-тың шартарына мойын сұнуға мәжбүр болды. Шарт бойынша ол түгелімен американдық және кеңестік болып 38 паралеллден бөлініп жатқан Корей түбегінен бас тарту керек болған.1945 жылды қыкүйек айында американдық әскер Джон Ходжтың басқаруымен Оңтүстік Кореяға ұшып келді. 1945 жылдың 8 қыркүйегінде соңғы Корея генерал-губернаторы Абэ Нобуюки одақтастарының алдында капитуляция туралы актісіне қол қойды, ал келесі күні отарлық үкімет ресми түрде жойылды. Сөйтіп 35 жылдық Кореядаға Жапонияның отарлау саясаты тарих сахынасынан жойылды.
Капитуляциядан кейін көптеген жапондықтар Корей түьегінен кетіп қалды.[7].
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Robert E. Buswell, Timothy S. Lee Christianity in Korea — University of Hawaii Press. — Б. 104-107. — ISBN 9780824832063.
- ↑ 김석만 舊 朝鮮總督府廳舍의 空間과 形態分析에 관한 研究. — 서울: 大韓建築學舍論文集, 1997. — Т. 13. — № 4. — б. 53-64.
- ↑ Kim Brandt Kingdom of beauty: mingei and the politics of folk art in Imperial Japan — Durham: Duke University Press, 2007. — Б. 25.
- ↑ Аудармасы — ішкі жерлер (яғни, Жапон аралдары) және корея — бірге
- ↑ 1911 жылы генерал-губернаторлық бұған тыйым салған.
- ↑ 미즈노 나오키 창씨개명 = 創氏改名 — 서울: 산처럼, 2002. — 331 б. — ISBN 978-89-90062-26-0.
- ↑ Chapter 6: Overseas Repatriation Movements (ағыл.). U.S. Army Institute of Military History (11 желтоқсан 2006). Тексерілді, 7 қаңтар 2011.