Исидор Айзек Раби
| Исидор Айзек Раби | ||
| Isidor Isaac Rabi | ||
 | ||
| Туған күні | ||
|---|---|---|
| Туған жері | ||
| Қайтыс болған күні | ||
| Қайтыс болған жері | ||
| Азаматтығы | ||
| Ғылыми аясы | ||
| Ғылыми дәрежесі |
PhD | |
| Ғылыми атағы |
профессор | |
| Ғылыми жетекші | ||
| Атақты шәкірттері | ||
| Марапаттары |
| |
| Қолтаңбасы |
| |
Исидор Исаак Раби (ағылш. Isidor Isaac Rabi; 29 шілде 1898, Риманов, Аустрия-Венгрия — 11 қаңтар 1988, Нью-Йорк, АҚШ) — американдық физик, «атом ядроларының магниттік қасиеттерін өлшеудің резонанстық әдісі үшін» 1944 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.
АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшесі (1940).
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Раби Лемьковщинадағы Рыманов қаласында, кейін Австро-Венгрия империясында және қазір Польшаның Подкарпакье воеводтылығында еврей отбасында дүниеге келген. Ол дүниеге келгеннен кейін бір жылдан кейін Рабидің ата-анасы онымен бірге Америка Құрама Штаттарына қоныс аударды.
Раби 1919 жылы Корнелл университетінде химия бакалавры дәрежесін алды. Ол Колумбия университетінде (АҚШ) оқуын жалғастырды және 1927 жылы сонда докторлық дәрежесін алды. Осыдан кейін ол Нильс Бор, Вернер Гейзенберг, Вольфганг Паули және Отто Штерн сияқты әйгілі физиктермен бірге Еуропада екі жыл жұмыс істеуге мүмкіндік беретін стипендия алды. Осыдан кейін ол Колумбия университетіне оралып, өмірінің соңына дейін сонда болды.
1930 жылы Раби атом ядросындағы протондарды байланыстыратын күштердің табиғаты туралы зерттеулер жүргізді. Шамасы, бұл зерттеулер молекулалық сәулелерде магниттік-резонансты анықтау әдісін жасауға әкелді, ол үшін физика бойынша Нобель сыйлығы берілді.
1940 жылы Рабиге Колумбия университетінен шығып, радарды дамыту жобасында MIT радиациялық зертханасының директорының орынбасары болып жұмыс істеуге рұқсат етілді. Ол сондай-ақ Лос-Аламос зертханасына кедергісіз келіп-кете алатын визиттік кеңесші ретінде жұмыс істеуге ықыласпен келісті және ол құпиялық қатаң режимінен аз ғана ерекшеліктердің бірі болды. Генерал Лесли Гроувс Тринити сынағы жүргізіліп жатқан күндері Рабиді Лос-Аламостан алыс ұстауға ерекше күш салды. Бұл қажет болды, өйткені Раби Оппенгеймердің студенті болатын және онымен достық және сыйластық қарым-қатынаста болды, сондықтан Оппенгеймерге Рабиден құпияларды сақтауда біраз қиындықтарға тап болды.
Соғыстан кейін Раби лазер мен атом сағатын ойлап табуға үлес қосқан зерттеу жұмысын жалғастырды. Ол сонымен қатар Брукхавен ұлттық зертханасының және CERN ұйымының негізін қалаушы мүшесі болды.
Раби Колумбия университетінің физика факультетін 1945-тен 1949 жылға дейін басқарды, ол кезде екі Нобель сыйлығының лауреаты (Раби және Энрико Ферми), сондай-ақ 11 болашақ лауреат жұмыс істеді, олардың арасында факультеттің жеті мүшесі (Поликарп Куш, Уиллис Ламб, Мария Гепперт-Майер, Джеймс Рейнуотер, Норман Рамзей, Чарльз Таунс және Хидеки Юкава), зерттеуші ғалым Оге Бор, шақырылған профессор Ханс Бете, аспирант Леон Ледерман және студент Леон Купер болды.
Исидор Рабидің тікелей ғылыми жетекшілігімен үш болашақ Нобель сыйлығының лауреаттары: Джулиан Швингер, Норман Рамсай және Мартин Перл өз дәрежелерін алды.
1964 жылы Колумбия университетінде университет профессоры атағы тағайындалған кезде, Раби оны бірінші болып алды. Раби 1967 жылы зейнетке шықты, бірақ 1988 жылы қайтыс болғанға дейін зейнеткер профессор және арнайы оқытушы ретінде факультетте қызметін жалғастырды.
Рабидің әйгілі сөзі: «Эдуард Теллерсіз әлем жақсы орын болар еді»
- Әкесі: Давид Раби
- Анасы: Янет Тейг
- Әйелі: Хелен Ньюмарк (1926 жылы үйленген, екі қызы)
Сондай-ақ, қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Нобель комитетінің сайтынан ақпарат (ағыл.)
- Рабидің өмірбаяны Мұрағатталған 16 мамырдың 2008 жылы. Wayback Machine-дегі 2008 жылғы 16 мамырдағы мұрағаттық көшірме (ағыл.)
| ||||||||||
- Алфавит бойынша тұлғалар
- Алфавит бойынша ғалымдар
- 23 қаңтарда туғандар
- 1907 жылы туғандар
- Австро-Венгрияда туғандар
- 29 шілдеде қайтыс болғандар
- 1898 жылы қайтыс болғандар
- Манхэттенда қайтыс болғандар
- Алфавит бойынша Нобель сыйлығының иегерлері
- Физикадан Нобель сыйлығының иегерлері
- Жапон ғылым академиясының құрметті мүшелері
- АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшелері мен корреспондент мүшелері
- Нобель сыйлығының иегерлері (АҚШ)
- Колумбия университеті түлектері
- Корнелл университеті түлектері
- АҚШ физиктері
- Массачусетс технологиялық институты оқытушылары