Платиндық металдар

Платиндық металдар, платиноидтар — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобының екінші және үшінші триадасында орналасқан алты [[[Рутений]] (Ru), родий (Rh), палладий (Pd), осмий (Os), придий (Іr), платина (Pt)] химиялық элемент. Алтын және күміспен бірге асыл металдар тобын құрайды. Платиндық металдардың жер қыртысындағы салмақ мөлш. 5љ10-7%. Табиғатта саф күйінде, сулфидті минералдарда кездеседі. Қиын балқитын, тығыздығы үлкен, күміс түстес ақ жылтыр металдар, тотығу дәрежесі +2-ден +6-ға дейін. Химиялық қасиеттері ұқсас, активтіктері төмен. Қыздырғанда оттекпен (RuO₄, OsO₄, т.б.), аса қатты қыздырғанда галогендермен қосылыс түзеді. Платиндық металдар балқыған күйде көптеген металдармен араласып, қатты ерітінділер және кешенді қосылыстар түзуге бейім келеді. Платиндық металдарды кенді байытып, рафинирлеу арқылы оларды шоғырландырып, реагенттердің көмегімен біртіндеп бөліп алады. Осы әдіспен Қазақстанда түсті металдар өндірісінің қалдықтарынан Платиндық металдар алынады. Платиндық металдар катализатор ретінде, химиялық арнаулы ыдыстар, зергерлік бұйымдар жасауда қолданылады.

Дереккөздер

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том