Константин Константинович Рокоссовский

Константин Константинович Рокоссовский
Константин Константинович Рокоссовский
	1896 ж. желтоқсанның 21 (128 жас)–1968 ж. тамыздың 3 (71 жаста)
	; Константин Рокоссовский
Place of birth	Варшава, Ресей империясы
Place of death	Мәскеу, Кеңес одағы
Allegiance	Russian Empire (1914–1917); КСРО (1917–1949); Польша (1949–1956); КСРО (1956–1968)
Years of service	1914–1962
Rank	Кеңес Одағының Маршалы; Польша Маршалы
Commands	Ресей империясы; Қызыл Әскер
Battles/wars	Бірінші дүниежүзілік соғыс; Russian Civil War; Екінші дүниежүзілік соғыс
Awards	Кеңес одағының батыры (2); Жеңіс ордені; Ленин орденімен марапатталған (7); Қызыл Ту ордені (6); Суворов ордені, 1st Class; Кутузов ордені, 1st Class; Virtuti Militari; Cross of Grunwald; Order of the Bath; Légion d'honneur; Order of St. George, 4th, 3rd and 2nd class

Константин Константинович Рокоссовский (Константи́н Ксаве́рьевич Рокоссо́вский, пол. Konstanty Rokossowski — Констанцы Рокоссовски) (1896 — 1968) — Кеңес Одағының Маршалы (1944), Польшаның Маршалы (1949), екі мәрте Кеңес Одағының Батыры (1944, 1945).

Балалық шағы

Польшаның Великие Луки қаласында туған. Әкесі — поляк Ксаверий Юзефұлы Рокоссовский, ол Варшава темір жолының инспекторы (тексерушісі) болды. Шешесі — орыс Антонина Овсянникова, ол мұғалім болды. Осылайша, Рокоссовскийдің әкесінің аты Ксаверий еді, бірақ құжаттарда және тарихта Рокоссовский Константинұлы болып қалды. Константин бала шағында отбасымен Варшаваға көшті. 1905 жылы Рокоссовскийдің әкесі қайтыс болып, отбасы қаражатсыз қалады. Төрт сынып бітіріп, Константин байпақ тігетін фабрикада жұмыс істей бастады. 1911 жылы шешесі дүниеден өткенде 14-жасар Константин қарындасы екеуі жетім қалады.

Бірінші дүниежүзілік және Азаматтық соғыстары

Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғанда, 18-жасар Константин Каргополь драгун полкына түсті. Полктың бітікшісі, Рокоссовскийдың жеке мәліметтерін жазғанда, оның әкесінің атын «Константинович» деп жазған. Әскери қызметіндегі бірінші күндерінде-ақ оған 4-ші дәрежелі Георгий крестін берген. Қызметтің үш жыл ішінде Константин унтер-офицер шеніне дейін қызмет етті, үш Георгий медалінің иегері болды. 1917 жылдың қазан айынан бастап Қызыл Ұланда (Гвардиясында), кейін Қызыл Әскерде қызмет еткен. 1919 жылы большевиктер партиясының қатарына өтті. Азаматтық соғыста эскадрон командиры, ерекше дивизион басшысы, ерекше кавалеристер полкының командиры. Жас командир аса ержүрек, батыл, адам және кішіпейіл еді. Бірақ бұған қарамастан, Рокоссовскийдың тегі поляк болғаны оның қызметінің өсуіне кедергі келтірген.

Бейбіт кезең

1923 жылы Юлия Петрқызы Барминаға үйленді (орыс). 1925 жылы Ариадна деген қызы дүниеге келді. Азаматтық соғыстан кейін Байкал көлінің ар жақтағы жерлерінде қызмет етті.

1926 — 1928 жылдары Моңғолияда моңғол әскерінде инструктор болып жұмыс істеді.

1931—1936 жылдары Қиыр Шығыста ерекше әскер бөліктерінде КВЖД-ны (Қиыр Шығыстағы маңызды темір жолын) жапондықтардан қорғап қызмет етті.

1935 жылы КВЖД Жапонияға сатылды.

1936 жылы Рокоссовский кавалерия корпусының басшысы болып тағайындалады .

Абақтыға қамалуы

1937 жылы әділсіз, өтірік «поляк мен жапон барлау органдарымен байланыста болды» деген жалған айып бойынша саяси қуғынға ұшырап, жазаға тартылды. Үш жыл бойы Ленинградтағы атақты «Кресты» абақтысында қамауда ұсталды. 1940 жылы өзінің бұрынғы командиры С. К. Тимошенконың арқасында босатылып, әскери қызметін жалғастырды. Сол жылда оған «генерал-майор» шенін берілді. Ат әскерінен механизацияланған әскеріне аударылады.

Ұлы Отан соғысы

Мәскеу маңындағы шайқас

КСРО-ға фашистік Германияның шабуылынан кейін 9-шы механизацияланған корпусының басшысы болып тағайындалды. Танктар мен көліктің аз-кем санына қарамастан, 9-шы механизацияланған корпусының әскерлері 1941 жылдың маусым-шілде айында серпінді қорғаныспен жаудың мазасын алып, оларды әлсіз қылған, тек бұйрық бойынша шегінген. 1941 жылы тамыз айының ең қиын күндерінде Рокоссовский оперативтік топтың басшысы болып тағайындалды. Топ Батыс майданының 20-шы және 16-шы әскерінің торабында соғысқан. Рокоссовский бір топ офицер, радиостанция және екі автокөлік берген. Ал әскерлерін ол өзі іздеген, Мәскеуден Ярцевоға дейін жүрген әскерлерін тоқтатып, өзіне қаратқан. Кейін Рокоссовскийдың тобы 16-шы әскерімен қосылып, Рокоссовский сол әскерінің басшысы болып кетті. 16-шы әскерінің мақсаты — Мәскеуге баратын Волоколамск бағытын қорғау еді . РКФСР-дың Жоғары Кеңесі атындағы әскери училищесінің негізінде құрастырған қосынды курсант полкы, генерал И. В. Панфилов басқарған 316 атқыштар дивизиясы, генерал Л. М. Доватордың 3-ші кавалерия корпусы К. К. Рокоссовскийдың басшылығына қараған еді . Мәскеу маңындағы шайқаста Рокоссовский қолбасшы ретінде зор абыроға бөленді. Сол шайқас үшін ол Ленин орденымен марапатталды.

Сталинград шайқасы

1942 жылы наурыздың 8-ші жұлдызында Рокоссовский снарядтың сынығымен жараланды. Жарақаттануы қиын еді — сынық өкпесіне мен бауырына тиді. Рокоссовский жоғары командирлерге арналған мәскеудегі ауруханасына жеткізілді. Осында ол 1942 жылының мамыр айының 23-ші жұлдызына дейін емделген. Мамырдың 26-шы жұлдызында Сухиничи қаласына келіп, жаңадан 16-ші әскердің басшысы болып тағайындалды. 1942 ж. қыркүйектің 30-ында генерал-лейтенант Рокоссовский Сталинград майданының басшысы болды. Оның арқасында «Уран» операциясының жоспары жетілдірілді. Бұл жоспар бойынша Сталинградты жаулап алған жауларды қоршап алып, жоюға мүмкіндік туды. Бірнеше майдандардың күшімен 1942 ж. қарашаның 19-ында операция өткізіле басталды. Қарашаның 23-інде генерал Ф. Паулюстың 6-шы әскері қоршап алынған, фашист әскерлері қоршауда қалды. Рокоссовский жаулардың тобын жою операциясының басшысы болып кетті, бұл Рокоссовскийге көрсетілген құрмет еді. 1943 ж. қаңтардың 31-інде К. К. Рокоссовский неміс фельдмаршалы Паулюсті, 24 генералын, 2500 офицерін, 90 мың әскерін тұтқынға алды. Қаңтардың 28-інде ол жаңа пайда болған Суворов орденімен марапатталды .

Курск шайқасы

1943 жылы ақпанда К. К. Рокоссовский Орталық майданның қолбасшысы болып тағайындалды.

«Багратион» операциясы

1944 жылының жазында Беларусты азат ету «Багратион» операциясы басталды. Операцияның жобасын Рокоссовский менен А. М. Василевский және Г. К. Жуков жоспарланды. Негізігі мақсаты - жауға екі тарабынан шабуыл жасап, оны өзінің тылында терең жерде қоршап алу.

1944 ж.маусымдың 22-інде кеңес әскерлері «Багратион» операциясын бастады, бұл тарихта ең ірі операция еді.Бірінші күнде-ақ 25 неміс дивизиялар жоққа шығарылды. Операцияның екінші күнінде И. В. Сталин К. К. Рокоссовскийдің жоспары дарынды қолбасшының жоспары болғандығын түсінді.

1944 ж.маусымдың 29-інде әскер генералы К. К. Рокоссовскийға Кеңес Одағының Маршалының гауһар жұлдызы берілді, ал шілденің 30-ында — Кеңес Одағының Батырының атағы берілді. Кейін 1-ші Беларус майданының әскерлері Польшаның азат етуін бастады.

Соғыс аяқтауы

1944 жылының қараша айында 1-ші Беларус майданының басшысы болып Г. К. Жуков тағайындалды және Жуковқа Берлин алуының ізеті берілген. К. К. Рокоссовскийды 2-ші Беларус майданына аударды, оның мақсаты Г. К. Жуковтың оң жағын қорғап, қамтамасыз ету еді. 2-ші Беларус майданының басшысы болып, К.К. Рокоссовский бірнеше операцияларын жүргізді, оларда өзіні маневр шебері ретінде көрсетті. Өзінің кішкене танктік және механизацияланған қосылыстарын епті зейіндендіре, екі рет әскерлерін практикалық түрде 180 градусқа бұрды. Нәтижесінде немістердің померан тобы жойылды.

1945 жылдың маусым айының 24-ші жұлдызында И. В. Сталинның шешімі бойынша К. К. Рокоссовский Мәскеудегі Қызыл алаңында Жеңіс шеруін басқарды ( Жеңіс шеруін Г. К. Жуков қабылдады).

1945—1949 жж. ол — Польшаның территориясында әскерлердің Солтүстік тобын ұйымдастырып, олардың қолбасшысы болған.

Польшадағы қызметі

1949 жылы Польшаның президенті Болеслав Беруттың Сталинға жолдаған өтініші бойынша, К. К. Рокоссовский Польшаның қорғаныс министрі болып тағайындалды.

1949—1956 жж. ол Польша әскерін жаңадан құрылуы бойынша үлкен жұмысын істеп, оны қорғанысқа қабілетті, соғысқа дайын қылып, әскердің қазіргі заманға сай деңгейінежауынгерлік әзірлігін көтерді. Сонымен қатар Рокоссовский Польшаның Министрлер Кеңесінің төрағасының орынбасары және Польшаның біріккен жұмысшылар партиясының Орталық Комитетінің Политбюросының мүшесі еді. И. В. Сталин менен президент Болеслав Берут өлген соң, Польшаның өкіметі оны мансабынан босатты.

КСРО-ға қайтуы

1956 жылының қараша айынан бастап 1957 жылының маусым айына дейін — КСРО-ның қорғаныс министрінің орынбасары, 1957 жылының қазанына дейін — біржолы КСРО-ның қорғаныс министрлігінің бас инспекторы (тексерушісі) болып істеді. 1957 жылының қазан айынан бастап 1958 жылының маусым айына дейін — Кавказ аржақтағы әскери округының әскердіктерінің басшысы еді. 1958 жылының қаңтар айынан 1962 жылының сәуір айына дейін тағы да — КСРО-ның қорғаныс министрінің орынбасары—КСРО-ның қорғаныс министрлігінің бас инспекторы (тексерушісі) болып істеді. 1956 жылы Таяу Шығыстағы жағдайы асқынуынан Кавказ аржақтағы әскери округының әскердіктерінің басшысының міндеттерін атқарушы болып істеді. Рокоссовский авиация маршалы Голованов секілді ол да сталинист болатын. Сондықтан, 1962 жылы маршал Рокоссовский Н. С. Хрущевтың талабы бойынша И. В. Сталин туралы Сталинға қарсы жамандайтын мақаласын жазуынан бет бұрғанда, келесі күнде орнынан алынды.

1962 жылының сәуір айынан бастап 1968 жылының тамыз айына дейін — КСРО Қорғаныс Министрлігінің Бас инспекторлар тобының бас инспекторы.

Креміл қорғанының жанында жерленген.

Қоғамдық қызметі

1919 жылының наурыз айынан бастап Коммунисттер партиясының мүшесі еді. 1936 жылында Бүкілодақ Орталық Атқару Комитетінің мүшесі еді. Кеңес Одағының Коммунистік Партиясының Орталық Комитетінің (ЦК КОКП-тың) мүшелігіне кандидаты(үміткері). 1961 жылынан бастап 2,5-7 шақыруларының КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты.

Марапаттары

«Победа» ордені (1945)
7 рет Ленин орденімен (1936, 1942, 1944, 1945, 1946, 1956, 1966)
Октябрь Революциясы ордені (1968)
6 орденов Красного Знамени (1920, 1922, 1930, 1941, 1944, 1947)
орден Суворова I-й степени (1943)
орден Кутузова I-й степени (1943)
Почётное оружие с золотым изображением Государственного герба СССР (1968)
польский орден «Строителей Народной Польши»
польский орден «Виртути Милитари»" I-го класса со звездой
польский орден «Креста Грюнвальда» I-го класса
французский орден Почётного легиона
французский Военный Крест
британ ІІ дәрежелі Монша ордені (Рыцарь-Командор)
монгольский орден Сухэ Батора
монгольский орден Боевого Красного Знамени
орден Легиона чести степени главнокомандующего (АҚШ)
медали