Тамыз бүлігі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тамыз бүлігі
Негізгі қақтығыс: КСРО ыдырауы
Үстіңгі сол жақтағы бұрыштан бастап, сағат тілімен: * ТЖМК төңкерісіне қарсы шыққан үш азамат қаза тапқан жер; * Ресей президенті Борис Ельцин жаңадан қабылданған мемлекеттік ту желбіретіп тұр; * «КОКП таратылсын және жауапқа тартылсын!» жазуы бар баррикада; * Мәскеудегі Ақ үйінің маңындағы Ельцинді жақтайтын күштердің баррикадалары; * Қызыл алаң маңындағы Үлкен Москворецкий көпіріндегі ТЖМК танктері

Үстіңгі сол жақтағы бұрыштан бастап, сағат тілімен:

Дата

19–21 тамыз, 1991

Орын

Мәскеу, Санкт-Петербург, РКФСР және Ресей

Себеп

КОКП билігін сақтау, КСРО ыдырауын тоқтату

Нәтиже

Төңкеріс сәтсіз болды
ТЖМК ыдырауы;
КОКП және РКФСР жойылуы
Эстония және Латвия тәуелсіздігі
Украина тәуелсіздігінің жариялануы
КСРО ыдырауының жылдамдануы

Қарсыластар

КСРО Төтенше жағдай жөніндегі мемлекеттік комитет


Қолдаушы республикалар:[1]
Flag of the Abkhaz ASSR.svg Абхазия
Flag of the Byelorussian Soviet Socialist Republic (1951–1991).svg Белоруссия
Flag of the Gagauz people.svg Ғағауызстан
Flag of the Uzbek Soviet Socialist Republic (1952–1991).svg Өзбекстан
Flag of Tatar ASSR.svg Татарстан
Flag of the Tajik Soviet Socialist Republic.svg Тәжікстан
Flag of Transnistria (state).svg Транснистрия
Flag of the Turkmen Soviet Socialist Republic (1973–1991).svg Түрікменстан


Дипломатиялық қолдау:[2]
Flag of Afghanistan (1980–1987).svg Ауғанстан
 Вьетнам
Flag of Iraq (1991–2004).svg Ирак
 Куба
 КХДР
 Қытай
Flag of Libya (1977–2011).svg Ливия
Палестина ПАЕҰ
 Сирия
 Югославия

Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg Ресей РКФСР


Қолдаушы республикалар:
Армения Армения
Flag of Georgia (1990–2004).svg Грузия
Flag of the Kazakh Soviet Socialist Republic.svg Қазақстан
Flag of the Kyrgyz Soviet Socialist Republic.svg Қырғызстан
Латвия Латвия
Литва Литва
Молдова Молдова
Flag of Ukraine (Soviet shades).svg Украина
Эстония Эстония


Дипломатиялық қолдау:
 Аустралия
 АҚШ
 Болгария
 Германия
 Дания
Flag of Europe.svg Еуропа Одағы
 Жапония
 Израиль
 Канада
 Мажарстан
Flag of NATO.svg НАТО
 Польша
 Румыния
 Ұлыбритания
 Хорватия
 Чехословакия

Қолбасшылары

КСРО Геннадий Янаев Тізе бүкті
КСРО Дмитрий Язов Тізе бүкті
КСРО Владимир Крючков Тізе бүкті
КСРО Валентин Павлов Тізе бүкті
КСРО Борис Пуго

КСРО Михаил Горбачёв
Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg Ресей Борис Ельцин
Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg Ресей Александр Руцкой
Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg Ресей Руслан Хасбулатов
Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg Ресей Иван Силаев

Шығындар

3 тұрғын қаза тапты

Тамыз бүлігі (орыс. Августовский путч), кейде Тамыз төңкерісіКеңес Одағы Коммунистік партиясының жақтастары ұйымдастырған, КСРО президенті Михаил Горбачёвті биліктен құлату және КСРО мемлекетін сақтап қалу мақсатымен ұйымдастырылған сәтсіз төңкеріс.[3]

Төңкеріс жетекшілері жоғары әскери және азаматтық шенеуніктерден, соның ішінде КСРО вице-президенті Геннадий Янаевтан тұрды, олар бірге Төтенше жағдай жөніндегі мемлекеттік комитетті (ТЖМК, орыс. ГКЧП) құрған. Төңкеріс жасау Горбачёвтың Қырымдағы демалысы кезінде орындалған және сәтсіз аяқталды, көптеген бақылаушылар бұл оқиғаны КСРО ыдырауын одан әрі жылдамдатты деп санайды.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Республики во время путча, «Путч. Хроника тревожных дней», Ольга Васильева (орысша) Бүлік кезіндегі республикалар. Бүлік. Мазасыз күндер хроникасы. Ольга Васильева
  2. World reacts with shock to Gorbachev's ouster Julian M. Isherwood (ағылшынша) Әлемнің Горбачёвтің биліктен кетуіне реакциясы
  3. 1991 жылғы «тамыз бүлігі»  (қаз.). Азаттық радиосы.