Мазмұнға өту

Шағбан

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Ислам күнтізбесі

  1. Мұхаррам
  2. Сафар
  3. Рабиғ әл-әууәл
  4. Рабиғ әс-сәни
  5. Джумада әл-әууәл
  6. Жумад ас-сәни
  7. Раджаб
  8. Шағбан
  9. Рамазан
  10. Шәууәл
  11. Зул-Қағда
  12. Зул-Хиджа

Шағбан (араб.: شعبان‎ Ежелде арабтар су іздеуде шыққанда ‘бөлініп’ шығатын) (Үндістан мен Пәкістанда - шаб-и барат) - мұсылмандық ай күнтізбесіндегі сегізінші ай. Исламға дейін Шағбан төрт қасиетті айдың бірі болып саналған, себебі ежелгі араб күнтізбесі бойынша осы айға жазғы күннің ұзарып барып тоқырауы сәйкес келетін. Исламдағы Шағбан мәні, негізінен, мұсылмандық дәстүрге негізделген әрі күн тоқыраған күні, оның алдындағы және оған дейінгі күндерде ежелгі арабтар тұтынған діни ғұрыптармен де байланысы бар. Көптеген халықтар дәстүрінде марқұм болғандарды еске алу уақытты саналатын, ескі жыл аяқталып, жаңа жыл бабалар мезгіл түрінде қабылданған бұл күндері күнәдан арылу рәсімдері, дәлірек айтқанда ораза ұстау рәсімі қолданылған болуы керек, кейін осы рәсімді Ислам діні де қабылдаған. Алайда, ортағасырлык Ислам әлемінде Шағбан күндерін ерекше құрметтеуге бола ма, болмай да деген мәселе туралы раджаб (ораза) айындағы діни ғұрып төңірегіндегі айтысқа ұқсас қым-қиғаш пікірталас өрістеді. Шағбанды құрметтеуді бида («ұят жаңалық») деп есептеп, оны хадистер негізінде дәлелдеген пікір де болды. Соған қарамастан Шағбан күндері қосымша ораза ұстау (басқа да діни жоралғылар атқару) дәстүрі кең таралды, ал осы айдың Исламға дейінгі Арабияда да ерекше қастерленген 15-і күні Ислам ғұрпында ең танымал халықтық мерекелердің бірі - Лайлат әл-бара'а («Жасаған күні», әдетте мұны «Азат түні», басқаша айтқанда күнәйі кешу түні деп түсіндіреді) күніне айналды, бұл мереке сипатында Лайлат әл-кадр (қадыр түні) мерекесіндегі сияқты ежелгі жаңа жылдық салтанат белгілері сақталған. Мұсылман халықтарының сенімі бойынша Шағбанның 14-тен 15-ке қараған түні жапырақтарына жер бетіндегі тірі адамдардың бәрінің есімі жазылған өмір ағашы бір сілкініп алады. Есімдері жазылған жапырақ құлап түскен адамдар сол жыл шегінде қайтыс болады-мыс. Бұл түні Аллаһ дінге сенушілердің өзіне бағытталған намазының өтеуі ретінде олардың күнәсін кешу үшін «көктің төменгі қабатына» түседі. Лайлат әл-бара'а түні «Иасин» сүресін оқу дәстүрге айналған. Марқұм болғандарға және күнәдан тазаруға бағышталып оқылатын намаз бұдан өзгеше. Үндістан мен Пәкстанда бұл түні қайыршыларға тамақ үлестіріледі, тәтті тағамдар әзірленеді, безендірілген салтанат өткізіледі. Шағбанның 13-тен 15-не дейінгі кезең «ақ түндер (күндер)» деп аталынып, бірқатар елдерде бұл күндері ораза ұсталады. Шағбан айының 3-і Пайғамбарлық (с.а.у.) немересі әл-Хұсайынның туған күні болып есептеледі, ал Шағбан айының 5-і Пайғамбарлық (с.а.у.) тағы бір немересі Хасанның туған күні ретінде атап етіледі. Шағбанның 15-і - Құбыланың Иерусалимнен Меккеге ауысқан күні. Шағбан айының Ислам әлеміндегі мәні бұл айдың атауына әл- муаззам («қастерлі») эпитетінің тұрақты тіркеуі арқылы білдіріледі.[1]

Мерзімдері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Григориан күнтізбесі Һижри Бірінші күн Григориан күнтізбесі Соңғы күн Григориан күнтізбесі
2005 1426   5 Қыркүйек   3 Қазан
2006 1427 25 Тамыз 22 Қыркүйек
2007 1428 14 Тамыз 12 Қыркүйек
2008 1429   2 Тамыз 31 Тамыз
2009 1430 23 Шілде 21 Тамыз
2010 1431 13 Шілде 10 Тамыз
2011 1432   2 Шілде 31 Шілде
2012 1433 21 Маусым 19 Шілде
2013 1434 10 Маусым   8 Шілде
2014 1435 30 Мамыр 27 Маусым
2015 1436 19 Мамыр 17 Маусым
2005 пен 2015 жылдар аралығындағы Шағбан күндері

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1


Сыртқы сілттемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ислам күнтізбесінің айлары
Мұхаррам | Сафар | Рабиғ әл-әууәл | Рабиғ әс-сәни | Джумада әл-әууәл | Жумад ас-сәни | Раджаб | Шағбан | Рамазан | Шәууәл | Зул-Қағда | Зул-Хиджа