Аксель-Хейберг
| Аксель-Хейберг ағылш. Axel Heiberg Island | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Ауданы | 43 178 км² |
| Ең биік нүктесі | 2210 м |
| Тұрғындар (2012 жыл) | 0 адам |
| Орналасуы | |
| 79°41′01″ с. е. 91°25′19″ б. б. / 79.68361° с. е. 91.42194° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 79°41′01″ с. е. 91°25′19″ б. б. / 79.68361° с. е. 91.42194° б. б. (G) (O) (Я) | |
| Архипелаг | Канадалық Арктикалық топарал |
| Акватория | Солтүстік Мұзды мұхит |
| Ел |  Канада |
| Аймақ | Нунавут |
 Аксель-Хейберг Ортаққорда | |
Аксель-Хейберг (ағыл. Axel Heiberg Island) — Канадалық Арктикалық архипелагының солтүстігінде енсіз Юрик бұғазы арқылы бөлінген Элсмир аралынан батысқа қарай орналасқан елсіз арал. Әкімшілік жағынан Нунавут аумағының Кикиктани аймағына жатады.
Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Батыста Аксель-Хейбергті Миен аралынан бөлетін Свердвур бұғазы арқылы ұласады. Свердруп аралдар және Елизавета патшайым аралдарының құрамына кіреді. Ауданы 43,178 км², әлемде 32-орын және Канадада 7-орын алады. Таулардың биіктігі 2000 м-ден астам. Аралдың ішкі бөліктерінде көптеген мұздықтар бар. Аралдың көп бөлігі Дүниежүзілік жабайы табиғат қорының жіктелуіне сәйкес жоғарғы полярлық тундраның (High Arctic tundra) Солтүстік Америка экоаймағына жатады. Норвег шүлеңгері Аксель Хейбергтің құрметімен аталған.
Арал сонымен қатар эоцен дәуірінің «тасқа айналған ормандарымен» танымал.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аралда бұрын инуиттер мекендеген болатын, бірақ Отто Свердруп ашқан сәтте аралда ешкім тұрмады. Арал экспедицияны қаржыландырған норвег шүлеңгері Аксель Хейбергтің атымен атаған. Норвегия 1930 жылға дейін аралға талаптанды. Қазір арал Канаданың бір бөлігі. 1960 жылы аралда зерттеу станциясы салынды, 60-жылдары оның халқы 20 адамға жетті. 1986 жылдың жазында Джеймс Бессингер бастаған канадалық экспедициясы аралдарда ерекше тасты қазба ормандар тапты. 1999 жылға дейін қазба ормандарын құрып кету қаупі төнген: ормандарды өрт үшін белгісіз тұлғалар пайдаланды және әр тамыз айында аралға келген туристер ұрлап алып кетіп отырды. Қазба ормандарын тонауды болдырмау үшін аралдарда канадалық әскери тікұшақтар пайда болды.