Астана халықаралық қаржы орталығы
Координаттар: 51°05′28″ с. е. 71°24′46″ ш. б. / 51.091250° с. е. 71.412806° ш. б. (G) (O) (Я)
| Astana International Financial Centre | |
 | |
| Түрі |
Бизнес-парк |
|---|---|
| Құрылды |
2018 |
| Орналасуы | |
| Басты адамдары |
Ренат Бектұров (басқарушы)[1] |
| Саласы |
Қаржылық қызметтер |
| Сайты | |
Астана халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) — Қазақстанның Астана қаласындағы қаржы орталығы. 2018 жылдың 5 шілдесінде ресми түрде құрылды.[2]
2015 жылғы 20 мамырда Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев елдің 2050 жылға қарай дамыған 30 елдің қатарына үшін әлеуетті ұлттық платформаны қамтамасыз етуге арналған бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі «100 нақты қадам» жоспарын жариялады.[3] Ұлт жоспары аясында «ЭКСПО-2017» халықаралық мамандандырылған көрмесінің инфрақұрылымына негізделетін арнайы құқықтық мәртебесі бар АХҚО құрылды.[4]
2015 жылғы 7 желтоқсанда бекітілген «Астана» халықаралық қаржы орталығы туралы конституциялық жарғы АХҚО-ның жұмыс істеуі үшін құқықтық базаны, сондай-ақ оның қатысушылары үшін қолайлы ортаны қамтамасыз етеді.[5]
«Астана» халықаралық қаржы орталығы қаржы ресурстарын тартуда басты рөлдердің бірін атқарады. АХҚО Орталық Азия, Кавказ, Еуразиялық Экономикалық Одақ (ЕАЭО), Таяу Шығыс, Батыс Қытай, Моңғолия және Еуропа елдері үшін қаржы орталығы ретінде орналасқан.[6]
2022 жылғы жағдай бойынша АХҚО-мен жұмыс істейтін кәсіпорындар саны 35-тен астам елден 1046 компанияға дейін өсті. Бұл компанияларға Қытай құрылыс банкі, Қытай даму банкі және CICC (Гонконг) және Wood & Co (Чехия) сияқты қаржы институттары мен ең ірі инвестициялық банктер кіреді. АХҚО төрағасының айтуынша 2020 жылдың соңына қарай олардың саны 500-ге дейін артады деп болжануда.[7]
АХҚО-мен жұмыс істейтін компаниялардың саны 2020 жылдың маусым айында 500-ге жетті. Бұл компаниялар әлемнің 35 елінен келеді.[8] 2020 жылдың бірінші жартыжылдығында АХҚО 122 жаңа компанияны тіркеді, олардың 70-і COVID-19 пандемиясы кезінде тіркелген.[9]
АХҚО ұйымдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Басқару кеңесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бұл әлемдік қаржы корпорацияларының беделді көшбасшыларын қамтитын және Қазақстан президентінің төрағалығымен жүзеге асырылатын жоғары орган. Басқару кеңесінің негізгі міндеттеріне АХҚО дамуының стратегиялық бағыттарын айқындау және жетекші қаржы орталығын қалыптастыру үшін қолайлы жағдайларды жасауға жәрдемдесу кіреді. АХҚО-ның даму стратегиясын басқару кеңесі 2016 жылғы 26 мамырдағы алғашқы отырысы барысында анықтады.[10]
Басқарма[өңдеу | қайнарын өңдеу]
АХҚО 2015 жылғы 28 желтоқсанында құрылды және жалпы стратегиялық жоспарды әзірлеуге, АХҚО-ны әлемдік нарықтарда ілгерілетуге, АХҚО-ға әлеуетті қатысушыларды тартуға жауапты.
Астана халықаралық биржасы (AIX)[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Астана халықаралық биржасы (AIX) 2017 жылы Қазақстан мен Орталық Азия өңіріндегі мемлекеттік меншікті капитал мен борыштық капитал нарығын дамыту аясында құрылды.[11] AIX-ті АХҚО шеңберінде құрылған Астана қаласының қаржылық қызметтер басқармасы реттейді. AIX акционерлерінің қатарына АХҚО, Goldman Sachs GS, Шанхай қор биржасы және Қытайдың Жібек жолы қоры кіреді. AIX NASDAQ сауда платформасымен саудаланады.[12]
Астана қаржылық қызметтер басқармасы (АҚҚБ)[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Финтех зертханасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Финтех саласындағы өз ұстанымын дамыту шеңберінде АХҚО инновациялық компанияларды жеделдету, инкубациялау, тәлімгерлік бағдарламалары және жаңадан бастаушыларға да, қазіргі финтех компанияларына да қолайлы икемді реттеу арқылы қолдайды. Осы мақсаттар үшін 2017 жылдың мамыр айында АҚҚБ аймақтағы «финтех зертханасы» деп аталатын алғашқы реттеуші құмсалғыш режимін енгізді, ол фирмаларға жаңа өнімдер мен қызметтерді стандартты нормативтік талаптарға дереу бағынбай-ақ қауіпсіз ортада сынауға мүмкіндік береді.және АҚҚБ-ға инновацияларға ілесу және нарық қажеттіліктеріне бейімделген заңнамалық базаны құру үшін нормативтік тәсілдерді қабылдауға мүмкіндік береді. 2020 жылдың тамыз айындағы жағдай бойынша «финтех зертханасы» тестілеуге 120-дан астам сұраныс алды және цифрлық банкинг, төлемдер, цифрлық активтермен операциялар, краудфандинг, робо-кеңес беру және т.б. қызметтерді ұсынатын 23 финтех фирмасына қолдау көрсетті.
11 штаттан 26 фирма төлемдер, мобильді банкинг, цифрлық активтер, краудфандинг және басқа шешімдер сияқты қаржылық қызметтердің әртүрлі түрлеріне маманданған «финтех зертханасына» қабылданды.[13] Екі жыл ішінде АХҚО Fintech Hub акселераторлық бағдарламалары 120-дан астам стартаптарды қолдады.
АХҚО соты және халықаралық төрелік орталығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дубай, Катар және Сингапурдағы халықаралық коммерциялық соттар деп аталатындарға ұқсас, АХҚО соты АХҚО шеңберіндегі азаматтық және коммерциялық дауларды шешу үшін жалпы құқықтық сот жүйесін ұсынады. Ол тек АХҚО-ға және оның қызметіне қатысты барлық құқықтық мәселелерді, сондай-ақ барлық қатысушы тараптар АХҚО сотының юрисдикциясына жазбаша түрде тікелей келісім беретін басқа дауларды қадағалайды. Қазақстанның ішінде азаматтық-құқықтық жүйеде жалпы құқықтық соттың құрылуы қатты сынға ұшырады.[14] Халықаралық арбитраж орталығы, керісінше, сот ісін жүргізудің баламасын ұсынады және төрелік, медиация және дауларды шешудің басқа әдістерін ұсынады. Тараптар келіскен дауларды төрелік шешеді. АХҚО халықаралық төрелік орталығының (АХҚО) ашылу салтанаты 2019 жылдың шілде айында Астанада (ол кезде Нұр-Сұлтан деп аталған) Astana Finance Days конференциясы кезінде өтті.[15]
АХҚО кәсіпқойларды үздіксіз дамыту бюросы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
АХҚО-ның үздіксіз кәсіби даму бюросы адами капиталды дамытуға жауапты және Қазақстанның қаржы саласындағы 2000-нан астам маманын қайта даярлауды және сайып келгенде АХҚО экожүйесі үшін және одан тыс жерлерде маңызды мамандар тобын құруды жоспарлап отыр. Сонымен қатар, бюро исламдық қаржыландыру, финтех технологиялары, капитал нарықтары, жасыл қаржыландыру, сондай-ақ активтер мен байлықты басқару сияқты АХҚО-ның негізгі тіректеріне қатысты инвестициялық және қаржылық сауаттылық бағдарламаларына жауап береді.
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
АХҚО аумағында ағылшын тілі ресми түрде бекітілген.
Басым бағыттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қаржы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бұның мақсаты АХҚО-ны өңірлік қаржы орталығына айналдыру және 10 жыл ішінде Азияның жетекші 20 қаржы орталығының қатарына кіру.[16]
Акциялар саудасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
АХҚО NASDAQ және Шанхай қор биржасымен ынтымақтасады.[16] АХҚО 2017 жылы құрылған Астана халықаралық биржасының (AIX) акционері болып табылады. AIX-тің алғашқы сауда сессиясы 2018 жылдың 14 қарашасында Қазақстан ұлттық валютасы теңгенің 25 жылдығына орайластырылған болатын. Сессияны Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев ашты.[17]
Жасыл технология[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Орталық жаңартылатын энергия көздерін пайдаланады. АХҚО жасыл қаржыландыруды ілгерілету үшін құрылымдық негізді қамтамасыз етеді. Осы мақсатта Қазақстан мен оның көршілес елдерінде жасыл қаржыландыруды дамыту және ілгерілету үшін АХҚО-ның жасыл қаржы орталығы іске қосылды.[18]
Ақпараттық технологиялар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
АХҚО Қазақстандағы ақпараттық технологиялардың дамуын қолдайды. Бұған қол жеткізуге көмектесетін маңызды ұйым ― Astana Hub. Ол АХҚО-дан тәуелсіз болса да, оның технология саласындағы ортақ функциялары бар.
Astana Hub — халықаралық және Қазақстандағы жаңа стартап IT-жобаларға қолдау көрсететін бизнес-инкубатор. Астана хабын 2018 жылдың 6 қарашасында Астанада президент Нұрсұлтан Назарабаев іске қосты.[19]
2020 жылғы 12 мамырда АХҚО-да құқықтық технологияларды дамыту жөніндегі консультативтік кеңес құрылды, оның құрамына Ұлыбритания, АҚШ, Нидерланды, Қазақстан, Ресей, Қытай, Сингапур, Швейцария сарапшылары кіреді.[20] Кеңестің негізгі мақсаты заң қызметтерінің тиімділігі мен сапасын арттыруға және оларды қол жетімді етуге мүмкіндік беретін құқықтық технологиялардың қарқынды және тұрақты экожүйесін құру.[20]
Серіктестік[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2020 жылдың қаңтарында АХҚО Лондонда орналасқан OneWeb жаһандық байланыс компаниясымен Қазақстанда кең жолақты байланысты жеделдету туралы келісімге қол қойды.[21] Серіктестік елдегі цифрландыруды ілгерілету үшін «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында құрылды. Келісімде OneWeb кәсіпорындарды, мектептерді, ауруханаларды және мемлекеттік қызметтерді қоса алғанда, жеке және мемлекеттік секторларда әмбебап, жоғары жылдамдықты, талшықты-оптикалық кең жолақты байланысты қамтамасыз ету үшін дистрибьюторлық серіктестерінің арасында жергілікті байланыс операторларын тартатыны айтылған.
Басқа бастамалар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
АХҚО Қазақстанның ірі университеттерінде қаржылық сауаттылықты арттыру және студенттерге қаржы, инвестиция және де басқа да салаларда дағдыларды дамытуға көмектесу үшін құзыреттілік орталықтарын құруда. Алматы университеттерінде қазірдің өзінде сегіз платформа құрылды.[22]
Басқа ақпарат[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2021 жылдың наурыз айында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен Қырғызстан президенті Садыр Жапаров «Астана» халықаралық қаржы орталығына (АХҚО) барды. Сапар барысында Тоқаев пен Жапаровқа АХҚО-дағы әртүрлі ведомстволардың қызметі туралы ақпарат берілді, сондай-ақ «Электрондық сот төрелігі» атты электрондық құжаттарды тапсыру жүйесінің тұсаукесеріне қатысты.[23]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ New Governor of AIFC named (ағыл.). inform.kz (6 қаңтар 2023). Тексерілді, 21 ақпан 2023.
- ↑ Central Asian global financial hub AIFC opens in Astana.
- ↑ Embassy of Kazakhstan in the UK / 100 Concrete Steps (ағыл.). www.kazembassy.org.uk.
- ↑ Astana International Financial Centre to Cement Capital's Place in Global Finance. Astana Times. Тексерілді, 12 желтоқсан 2016.
- ↑ Constitutional Law "On the AIFC" dated 7 Dec 2015.
- ↑ Number of foreign companies in Kazakhstan increases 25 percent in the past year. astanatimes.com.
- ↑ AIFC yearly report indicates key achievements, projects. astanatimes.com.
- ↑ Nur-Sultan’s financial hub to be at heart of Kazakhstan’s recovery and greening. Euractiv.
- ↑ AIFC Continues Work Through Lockdown, Simplifies Access to Financing For Companies. The Astana Times.
- ↑ The first meeting of the Management Council of Astana International Financial Centre was held in Astana | Invest In Kazakhstan (ағыл.). invest.gov.kz.
- ↑ AIX Overview.
- ↑ Kazakhstan’s Futuristic Finance Center Becomes Breeding Ground For New Fintech. Forbes.
- ↑ Kazakhstan’s Futuristic Finance Center Becomes Breeding Ground For New Fintech. Forbes.
- ↑ Kenzhaliyev, Madi (2024-01-11). "Perspectives of the Court of the Astana International Financial Centre: Potential to Transform the Central Asian Legal Landscape" (in en). Asian Journal of Comparative Law: 1–20. doi:10.1017/asjcl.2023.37. ISSN 2194-6078. https://www.cambridge.org/core/journals/asian-journal-of-comparative-law/article/perspectives-of-the-court-of-the-astana-international-financial-centre-potential-to-transform-the-central-asian-legal-landscape/F02032F26C5FEB689B282B2B4E60F18F/share/dde87b0ef42577bc348a6b5c8c5f2a35cff0c66885df4d5176123928708751cd.
- ↑ AIFC International Arbitration Centre opening ceremony, EdTech and FinTech summits mark second day of Astana Finance Days.
- ↑ a b AIFC, green tech centre and IT start-up hub to begin operating in 2018.
- ↑ Kazakh President opens AIX’s first trading session. astanatimes.com.
- ↑ Kazakhstan Leads Central Asia in Green Finance. Bloomberg.
- ↑ Kazakhstan will support and incentivize IT innovation, says President. astanatimes.com.
- ↑ a b Legal Technology Boosts Business in Kazakhstan.
- ↑ AIFC, OneWeb to bring next generation satellite technology to Kazakhstan. The Astana Times.
- ↑ AIFC opens competence centres at major Kazakh universities.
- ↑ Наурыз 2021, Assel Satubaldina in Central Asia on 4 Presidents Tokayev and Japarov Visit AIFC Together (ағыл.). The Astana Times (4 наурыз 2021). Тексерілді, 14 желтоқсан 2021.